Bắt cóc buôn người và chủ nghĩa nữ quyền

Phụ nữ, bé gái là nhóm dễ bị tổn thương nhất

Từ năm 2013, Liên Hợp Quốc chọn ngày 30/7 hàng năm là “Ngày Thế giới phòng, chống mua bán người”, coi đây như một cột mốc để thế giới quan sát, nhìn nhận về tình hình mua bán người, để từ đó nâng cao nhận thức về tình hình của các nạn nhân nhằm thúc đẩy và bảo vệ quyền của họ. Sau vụ việc bé gái một mình đi bụi từ tận Hà Nội vô Tây Ninh (mới) để chuẩn bị qua Campuchia thì mọi nguy cơ không còn là câu chuyện đồn đoán hay xảy ra trên mạng nữa.

Nạn buôn người, còn được gọi là buôn bán người (Trafficking In Person - TIP), vẫn là một tội ác nghiêm trọng ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Những kẻ phạm tội thường dụ dỗ nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và các trẻ em gái bằng những lời mời làm việc ở nước ngoài gian lận, cuối cùng dẫn đến bóc lột và điều kiện sống tồi tệ hơn nhiều so với những gì được hứa hẹn.

Dữ liệu từ Bộ Công an cho thấy, từ năm 2010 đến tháng 6/2021, cả nước phát hiện gần 3.500 vụ, lừa bán gần 7.500 nạn nhân. Trong đó, có nhiều vụ mua bán trẻ sơ sinh, bào thai sang Trung Quốc; mua bán nội tạng; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em. Gần 85% số vụ mua bán người ra nước ngoài, tập trung chủ yếu qua các tuyến biên giới giữa Việt Nam với Campuchia, Lào, và Trung Quốc...

Dữ liệu này cho thấy rõ ràng phụ nữ là nhóm dễ bị tổn thương nhất trong các vụ buôn người. Điều đáng lo ngại hơn, các vụ việc gần đây cho thấy nạn nhân bao gồm sinh viên, người mới tốt nghiệp đại học, nữ giúp việc gia đình và cả các em trong độ tuổi học sinh, sinh viên.

Một bé gái 13 tuổi rời khỏi nhà vào tối thứ bảy, nói với bố mẹ rằng cô sẽ đi chơi với bạn trai. Cô không bao giờ về nhà vào đêm đó, hay nhiều ngày sau đó. Năm ngày sau, cô được tìm thấy trong một phòng khách sạn. Cô đã bị chuốc thuốc, đánh đập và xâm hại tình dục, tinh thần đang hoảng loạn. Đây là một tình huống thường xảy ra trong thế giới buôn người, một hành vi lợi dụng người khác để trục lợi mà báo chí thế giới thường xuyên đề cập.

Buôn bán, bắc cóc trẻ em, dù bằng bất cứ hình thức nào, không còn là vấn đề xa vời ở đâu đâu nữa. Nó đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ, ở các thành phố, cộng đồng và không gian mạng trên khắp thế giới. Không phải ai khác, mà một ngày nào đó, có thể ngay chính con cái của mỗi chúng ta cũng có thể trở thành nạn nhân bởi hình thức của nó tinh vi, khó lường, mà mức độ phổ biến thì rộng khắp.

Những kẻ buôn người sử dụng thủ đoạn thao túng, hứa hẹn sai sự thật và công nghệ để bóc lột trẻ em, và chúng dựa vào sự im lặng, kỳ thị và những lỗ hổng hệ thống để tiếp tục hoạt động.

Các tin tức, chương trình thời sự từ nhiều hãng thông tấn lớn trên thế giới cho thấy, những kẻ buôn người sử dụng nhiều phương thức lừa đảo khác nhau để dẫn dụ nạn nhân, bằng những thủ đoạn tin vi. Một số phương thức phổ biến mới nổi gần đây bao gồm:

Thứ nhất là hình thức tuyển dụng trực tuyến để lừa đảo. Những kẻ buôn người thường sử dụng mạng xã hội để quảng cáo các vị trí việc làm lương cao ở nước ngoài, dụ dỗ những người tìm việc nhẹ dạ cả tin. Sau khi được tuyển dụng, những cá nhân này bị ép tham gia vào các chương trình lừa đảo trực tuyến, thường tạo tài khoản mạng xã hội giả mạo dưới vỏ bọc là những phụ nữ hấp dẫn để nhắm mục tiêu vào những người khác.

Hình thức mới nổi thứ hai nhắm đến các trẻ em gái. Lao động trẻ em làm việc trong điều kiện nguy hiểm. Trẻ em cũng bị nhắm đến và bị tuyển dụng để làm việc không phù hợp, liên quan đến buôn bán tình dục, phải chịu đựng điều kiện làm việc gây nguy hiểm nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần và sự phát triển đạo đức của các em.

Chưa kể gần đây, “bắt cóc online” nổi lên như một “xu hướng” tội phạm mạng mới hết sức tinh vi và nguy hiểm, liên tiếp được công an phát hiện ở Hà Nội, Quảng Ninh, TP.HCM, Cần Thơ... Nạn nhân phần lớn là người trẻ, trong đó đa phần là các bé gái, bị các đối tượng xấu tự xưng là người của lực lượng công an, viện kiểm sát hoặc tòa án, thông báo rằng họ có liên quan đến các vụ án ma túy, rửa tiền...

Tiếp theo, chúng yêu cầu họ chuyển tiền để "chứng minh vô tội" và đe dọa sẽ bắt giữ bí mật, không được thông báo cho gia đình hay người thân. Thậm chí có những trường hợp kể xấu cô lập nạn nhân trong phòng trọ, thuê khách sạn, cắt đứt mọi liên lạc với người thân, bạn bè. Nhiều học sinh, sinh viên bị ép tự trói tay, bị tra tấn... để bọn chúng quay hình, gửi video tống tiền gia đình hàng trăm triệu đồng...

Chủ nghĩa nữ quyền và giải pháp chống nạn buôn người

Do số lượng nạn nhân nữ đang có xu hướng gia tăng trong các vụ bắt cóc gần đây, Việt Nam cần có những phương pháp tiếp cận cụ thể để can thiệp và hỗ trợ hiệu quả. Những phương pháp này bao gồm tiếp cận theo chủ nghĩa nữ quyền, đồng thời, cần xem trọng hơn nữa vai trò của giáo dục, xem đó là một phần quan trọng của lời giải cho bài toán hóc búa này.

Việc tạo điều kiện và hỗ trợ nạn nhân, người sống sót bằng các nữ cảnh sát là rất cần thiết. Một số quốc gia lân cận như Indonesia đã và đang tích cực nỗ lực tăng số lượng cảnh sát nữ, đặt mục tiêu đạt tỷ lệ lý tưởng là 30% tổng lực lượng cảnh sát để có được bình đẳng giới trong cơ quan này.

Sự hiện diện của các nữ cảnh sát có thể giúp nạn nhân cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ thông tin quan trọng, nhạy cảm và tế nhị về việc họ bị tuyển dụng, bị xâm hại và tham gia vào các tổ chức tội phạm này, đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình phục hồi tinh thần tối ưu.

Ngoài ra, cũng cần nhấn mạnh vai trò chủ đạo của Chính phủ, các cơ quan chức năng có thẩm quyền. Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các sở, ngành, đoàn thể, những tổ chức có trách nhiệm và đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức về nạn buôn người, vận động thay đổi chính sách, sửa đổi luật pháp liên quan, cung cấp dịch vụ hỗ trợ trực tiếp cho nạn nhân và giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của nạn buôn người: Nghèo đói, trình độ học vấn hạn chế.

Nạn buôn người đã được đưa vào chương trình giảng dạy tại Campuchia khi học sinh trở lại trường học cho năm học mới sau thời gian nghỉ học kéo dài trong năm 2020 do đại dịch Covid-19. Học sinh cả tiểu học và trung học được học về luật pháp, phòng ngừa và các loại hình buôn người khác nhau, từ lao động cưỡng bức đến mại dâm và lao động cưỡng bức.

Những bài học, kiến thức dành cho các trường học Campuchia sẽ giúp học sinh hiểu được vai trò của nhà trường và cộng đồng trong công tác phòng ngừa, với trọng tâm cụ thể là nạn buôn bán tình dục trong các bài học về tội phạm ma túy cùng các loại tội phạm khác.

Năm 2017, bang California (Hoa Kỳ) trở thành tiểu bang đầu tiên yêu cầu học sinh và giáo viên phải được giáo dục về nạn buôn người. Các bang khác gồm Tennessee, Florida và Virginia hiện cũng yêu cầu nhân viên nhà trường phải được đào tạo chính quy nhằm ngăn chặn nạn buôn người.

Việc giáo dục trẻ em về ranh giới, an toàn trực tuyến và các dấu hiệu cảnh báo của kẻ săn mồi, đồng thời cung cấp các nguồn lực hữu ích tại địa phương có thể giúp hạn chế, ngăn chặn loại tội phạm nghiêm trọng này. Luôn có những hình thức buôn người mới, nhưng nếu chúng ta có thể dạy trẻ em những điều này, các em sẽ an toàn hơn nhiều.

×