"Cấp cứu" kịp thời một cây cổ thụ khổng lồ ở phường An Khê, tỉnh Gia Lai là ông thủ từ đình làng

Cây đa cổ thụ-cây cổ thụ khổng lồ đứng trên gò đất cao vững chãi, xòe tán rộng che bóng mát cho ngôi đình cổ.

Theo các bậc cao niên, cây đa có từ thời tạo dựng đình An Lũy (An Khê đình) vào những năm cuối thế kỷ XVIII.

Hàng trăm năm qua, cây đa gắn liền với quá trình xây dựng, phát triển ngôi đình cổ và trở thành hình ảnh quen thuộc trong lòng người dân cũng như bao thế hệ người trông nom, bảo vệ đình làng.

Ông Ngô Văn Đường (SN 1963) cho biết: Từ nhỏ, ông thường theo ông nội vào hương khói đình làng đã thấy “cụ đa” có thân hình xù xì to lớn hơn chục người ôm và hàng trăm tua rễ dài nứt từ thân, nhánh rũ xuống như bộ râu dài chắc, khỏe.

Cây cổ thụ khổng lồ-cây đa hàng trăm năm tuổi ngay sau đình An Khê, trong khu di tích Tây Sơn Thượng đạo, phường An Khê, tỉnh Gia Lai được cứu sống, phát triển xanh tốt. Ảnh: Ngọc Minh

Trải qua tháng năm, dẫu có bao lần bị dông lốc, gió mạnh bẻ gãy cành, đứt ngọn, nấm mối tấn công làm thân mục ruỗng nhưng cành lá vẫn sum suê xanh tốt, lặng lẽ dõi theo những biến thiên của thời cuộc.

Trước đây, một vài người thắp nhang và lén lút vứt bỏ trang thờ, tượng thần tài thổ địa xung quanh gốc cây làm ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường khu di tích.

“Tôi và các cụ trong ban nghi lễ đã nhiều lần nhắc nhở, đồng thời dọn dẹp gọn gàng, sạch sẽ nhưng tình trạng vứt bỏ đồ thờ, thắp nhang dưới gốc đa vẫn diễn ra”-ông Đường bức xúc nói.

Chiều tối 29 Tết Nhâm Dần-2022, khi nhà nhà, người người tất bật dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị đón giao thừa thì tại gốc đa già bỗng ngọn lửa bốc cháy dữ dội. Người dân quanh đình gọi điện cho lực lượng chức năng và Ban nghi lễ đình An Khê.

Vụ cháy khiến 2/3 gốc cây cổ thụ khổng lồ-cây đa hàng trăm năm tuổi ở đình An Khê, phường An Khê, tỉnh Gia Lai bị cháy đen. Ảnh: Ngọc Minh

Ông Trần Quang Khánh-Phó Trưởng ban Nghi lễ đình An Khê-nhớ lại: Nghe tin cây đa bị cháy, ông bỏ việc nhà, tức tốc chạy tới cùng với các thành viên kéo ống phun nước dập lửa.

Chỉ ít phút sau, Đội Cảnh sát chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ khu vực An Khê đã điều động 2 xe chuyên dụng cùng hàng chục cán bộ, chiến sĩ tiếp cận hiện trường khống chế đám cháy, không để cháy lan ảnh hưởng đến ngôi đình cổ.

Cũng theo ông Khánh, sau nhiều năm, cành lá khô đã kết thành lớp mùn dày đặc, cộng với khối lượng gỗ mục trong gốc đa lớn nên khi gặp lửa đã bùng cháy dữ dội, đồng thời tạo ra than củi cháy âm ỉ phía dưới.

Vì thế, đến mùng 4 Tết, lửa lại bốc cháy nghi ngút, mọi người phải nhờ lực lượng phòng cháy chữa cháy đến mới dập tắt được đám cháy.

Ảnh hưởng từ vụ hỏa hoạn, nhiều rễ cây đa cổ thụ ở đình An Khê, phường An Khê, tỉnh Gia Lai đã bị thối mục. Ảnh: Ngọc Minh

“Không để ngọn lửa bùng phát trở lại, chúng tôi đã kéo ống, bơm tưới vào gốc cây hàng chục khối nước để dập tắt hoàn toàn đám cháy”-ông Khánh chia sẻ.

Vụ hỏa hoạn khiến 2/3 gốc cây bị cháy đen ám khói, thân rễ bong, héo, cây đa già rơi vào trạng thái suy kiệt, từng chiếc lá héo úa rơi rụng, cánh nhánh tả tơi, trơ trụi.

Lo lắng “cụ đa” bị chết, ông Đường đã cuốc đất đắp thành bờ bao quanh phía gốc đa không bị cháy để giữ nước tăng độ ẩm mát cho cây.

Vào mùa nắng nóng, ông tưới nước 2 lần/ngày. Không chỉ tưới nước vào thân cây, ông còn tưới vào bộ rễ nhỏ buông thõng trên cành cao sót lại sau trận hỏa hoạn.

Ông cũng bỏ tiền mua thuốc kích thích mọc rễ, mua phân bón, tưới tắm bổ sung chất dinh dưỡng cho cây mau bình phục. Gần 1 năm sau, trên lớp vỏ nâu xù xì, từng chồi non nhú ra, cây đa cổ thụ được hồi sinh.

Ông Trần Ngọc Hỷ-Trưởng ban Nghi lễ đình An Khê, phường An Khê, tỉnh Gia Lai, trồng cây sanh vào hốc bị cháy lỏm sâu trên gốc cây đa cổ thụ sau vụ cháy. Ảnh: Ngọc Minh

"Thấy cây phát triển, tôi mừng lắm. Tôi tiếp tục chăm nom, phát dọn cỏ cho cây. Tất cả việc tôi làm đều xuất phát từ sự tự nguyện, tinh thần trách nhiệm của người câu đình và tiếp nối truyền thống cha ông chăm nom đình làng thật tốt”-ông Đường bộc bạch.

Dưới cội đa sừng sững, uy nghi tỏa bóng mát, ông Trần Ngọc Hỷ-Trưởng ban Nghi lễ đình An Khê, phường An Khê (tỉnh Gia Lai mới)-cho hay: Cùng với sự quan tâm của chính quyền địa phương, các thành viên Ban Nghi lễ đình đều có tình thần trách nhiệm cao trong việc trông nom, gìn giữ công trình, thiết chế văn hóa, tín ngưỡng tại khu di tích. Không chỉ có công cứu sống cây đa cổ thụ, bao năm qua, ông Đường đã chăm nom hương khói đình làng và tự nguyện ươm trồng nhiều cây xanh.

Cây đa hàng trăm năm tuổi-cây cổ thụ khổng lồ tiếp tục che bóng mát cho đình làng An Khê, xã An Khê, tỉnh Gia Lai mới. Ảnh: Ngọc Minh

“Chúng tôi mang một số chậu hoa, cây cảnh của gia đình trồng vào phần gốc đa bị cháy và trưng bày không gian đình làng thêm xanh, rực rỡ sắc màu.

Dưới sự chăm sóc tận tình của ông Đường cũng như các thành viên, chỉ vài năm nữa, cội đa sẽ phát triển mạnh mẽ”-ông Hỷ phấn chấn thông tin.

Từ xa, ngọn đa vươn cao hòa cùng màu xanh của cây cối, hàng cau, giàn trầu, tạo không gian trang nghiêm, tĩnh mịch, cổ kính cho ngôi đình cổ và khu di tích.

×