Những cú sốc "đáng tiếc" của thị trường chứng khoán

- Năm 2021 được đánh giá là năm thành công của thị trường chứng khoán Việt Nam (TTCK) khi nhiều kỳ lục được xác lập như điểm số, thanh khoản thị trường,… Ông bình luận như thế nào về sự kiện này?

- Số liệu thì tôi cho rằng không cần nhắc lại nữa, nhưng đáng chú ý giá trị vốn hóa toàn thị trường chứng khoán đã lên mức xấp xỉ 140% GDP, tăng trưởng khoảng gấp đôi so với thời điểm đầu năm 2020 trước khi dịch Covid-19 bùng phát.

Lạm phát và môi trường tiền tệ ổn định là 2 yếu tố hỗ trợ quan trọng nhất đối với thị trường chứng khoán. Trong năm 2021, lạm phát tại Việt Nam luôn duy trì ở mức dưới 2%, chủ yếu là lạm phát do chi phí đẩy (hiện tượng nhập khẩu lạm phát do giá nguyên nhiên vật liệu thế giới tăng) chứ không phải cầu kéo do cầu tiêu dùng trong nước suy giảm, tăng trưởng tín dụng quanh mức 13 - 14% và quy mô gói kích thích kinh tế không lớn. Lãi suất tiết kiệm ở mức thấp khiến nguồn tiền nhàn rỗi trong dân chuyển vào kênh chứng khoán. Tuy nhiên, năm 2021 cũng là năm bất thường với thị trường chứng khoán.

Ông có thể phân tích rõ hơn để bạn đọc của Dân Việt hiểu hơn về vấn đề này?

- Nói năm 2021 là năm bất thường của thị trường chứng khoán, bởi từ đầu năm, nhất là 2 quý cuối năm này, khái niệm cung - cầu chi phối thị trường đã nhường chỗ cho tâm thế chủ đạo là "lòng tham và nỗi sợ hãi". Rất nhiều doanh nghiệp công bố báo cáo tài chính lỗ liên tiếp nhiều quý hay báo lãi nhưng dòng vốn âm liên tục do không bán được hàng, tuy nhiên giá cổ phiếu vẫn tăng liên tục trong cả 1 năm.

Có thể thấy, lòng tham "phủ một lớp băng mỏng" lên nỗi sợ hãi và hàng vạn nhà đầu tư đang lướt tìm lợi nhuận trên đó.

Sự bất thường còn được thể hiện ở chỗ, có một khối lượng rất lớn các nhà đầu tư cá nhân mới xuất hiện (F0) lại là những người không nắm thông tin thị trường, thông tin doanh nghiệp, nên tình trạng đầu tư mua theo - bán theo diễn ra khá phổ biến.

Đồng thời xu thế đầu tư ồ ạt của các nhà đầu tư khối nội nhỏ lẻ cũng là cơ hội kiếm tiền tuyệt vời cho nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài, cổ đông ngân hàng và cổ đông nhiều doanh nghiệp. Khối ngoại bán ròng mạnh 60.000 tỷ đồng. Trong khi đó, các ngân hàng biến lãi dự thu (giả) thành tiền thật, chia cổ tức bằng cổ phiếu với khối lượng lớn chưa từng có.

Ông nhận định trong năm 2021, lòng tham đang "phủ một lớp băng mỏng" lên nỗi sợ hãi. Liệu bước sang năm Nhâm Dần 2022, băng có tan, thưa ông?

- Chắc chắn băng sẽ tan. Thực tế, ngay từ đầu năm 2022 - trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần thị trường chứng khoán đã chứng kiến một làn sóng tháo chạy của không ít nhà đầu tư F0, khiến thị trường chứng khoán bị một cú sốc rất đáng tiếc.

Trong năm Nhâm Dần 2022, một khối lượng vốn nhất định có thể rút khỏi thị trường để đổ vào tiêu dùng, phục vụ các nhu cầu du lịch, giáo dục…, hay khởi sự kinh doanh, thậm chí chuyển sang các kênh đầu tư khác, chẳng hạn bất động sản khi thị trường này dần ấm lên.

Đồng thời, xu hướng các ngân hàng trung ương lớn trên toàn cầu như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản đã và sẽ tiếp tục tăng lãi suất, thắt chặt chính sách tiền tệ nhằm chống lạm phát. Điều này có khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường chứng khoán toàn cầu và có thể tác động nhất định đến thị trường chứng khoán trong nước.

Chẳng hạn, khi chỉ số Dow Jones trên thị trường chứng khoán Mỹ sụt giảm, tâm lý nhà đầu tư trong nước cũng suy yếu theo. Khi đó, một bộ phận - nhưng không phải tất cả - nhà đầu tư F0 sẽ xuất hiện tâm lý sợ hãi. Xu thế mua theo - bán theo hạ nhiệt có thể sẽ tạo ra một vài cú sốc nhỏ cho thị trường.

Nhìn chung, có vẻ năm 2022 sẽ là một năm mà thị trường chứng khoán trong nước phải trải qua giai đoạn "tái cấu trúc", tự sàng lọc, làm rõ "vàng ra vàng, thau ra thau".

Cổ phiếu "vua" có thể giảm, nhà đầu tư cần đa dạng hóa danh mục đầu tư

Cổ phiếu ngân hàng là nhóm cổ phiếu tăng trưởng ấn tượng trong năm 2021, liệu năm 2022 theo dự báo của ông nhóm này có còn giữ được phong độ hay không?

- Theo quan điểm cá nhân tôi, có thể từ sau Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 Ngân hàng Nhà nước sẽ giảm dẫn việc giãn, hoãn và cho phép các Ngân hàng thương mại tăng trích lập dự phòng rủi ro và điều này về trung và dài hạn sẽ rất tốt cho các ngân hàng thương mại, tránh cho việc nợ xấu tích tụ quá lớn, trở thành gánh nặng tài chính cho cả hệ thống. 

Nếu như có chính sách "rút củi đáy nồi" như vậy, có thể trước mắt sẽ làm cho lợi nhuận ngân hàng giảm xuống nhưng về lâu về dài cũng tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại có được bảng cân đối tài sản thực chất và có thể tạo điều kiện xử lý các khoản nợ xấu trong 2 năm vừa qua.

Đây là yếu tố có thể tạo ra những phản ứng khác nhau trên thị trường chứng khoán, đặc biệt là cổ phiếu của các ngân hàng 2022. Theo tôi, có thể, các công bố về lợi nhuận sẽ giảm xuống trong các quý tiếp theo và giá cổ phiếu của các ngân hàng 2022 có thể sẽ giảm.

Vậy ông có khuyến nghị nào để nhà đầu tư tự bảo vệ mình, hay rộng hơn là bảo vệ thị trường, tránh những cú sốc lớn?

- Biện pháp tự bảo vệ hiệu quả nhất là đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Nhà đầu tư có thể đa dạng hóa bằng các mã cổ phiếu tăng trưởng thuận chu kỳ phục hồi kinh tế như công nghiệp, chế biến chế tạo, du lịch, xây dựng, bất động sản…và các mã cổ phiếu trung tính như y tế, giáo dục, ngân hàng…

Bên cạnh đó, loại hình đầu tư vào các chứng chỉ quỹ ETF (quỹ mô phỏng tỷ suất sinh lời của cổ phiếu) mặc dù còn khá mới mẻ ở Việt Nam nhưng cũng là cách đầu tư an toàn cho các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, kiến thức, bởi nhóm danh mục đã được chọn lựa kỹ càng bởi những chuyên gia có kiến thức và kinh nghiệm. Đáng tiếc là loại hình đầu tư này chưa phổ biến với các nhà đầu tư nội do hầu hết các quỹ được nắm giữ bởi nhà đầu tư ngoại, một nguyên nhân khác là phí giao dịch khá cao so với các nước trong khu vực.

Ngoài ra, nhà đầu tư có thể liên kết thành nhóm, thuê tư vấn nhằm tiếp cận thông tin và tìm kiếm cơ hội đầu tư tốt.

Cần cả vai trò của nhà quản lý trong hoạt động thanh tra, giám sát để đảm bảo thị trường hoạt động minh bạch, hiệu quả, loại bỏ hiện tượng kinh doanh nội gián, đầu cơ giấy phép niêm yết đang rất thịnh hành ở Việt Nam. Đây cũng là một rủi ro lớn của thị trường.

Xin cảm ơn ông!

×