Ông Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng phòng Phân tích cổ phiếu tại Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS), nhận định rằng loạt biên bản ghi nhớ và sắc lệnh đầu tiên được ký trong ngày nhậm chức của Tổng thống Trump có thể chia thành bốn nhóm chính, mỗi nhóm tác động tới các khía cạnh khác nhau của nền kinh tế Việt Nam.

Nhóm ngành hưởng lợi từ chính sách năng lượng của Tổng thống Trump

Đầu tiên là các nhóm chính sách liên quan đến các vấn đề về năng lượng.

Ông Dũng cho biết, Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về năng lượng quốc gia và nới lỏng các quy định đối với hoạt động sản xuất dầu khí tại Mỹ. Chính sách này mở đường cho việc gia tăng khoan dầu ngoài khơi bờ biển và trên các vùng đất liên bang, đồng thời đẩy mạnh xuất khẩu dầu thô và khí LNG.

Việt Nam có thể tận dụng yếu tố này để tăng nhập khẩu LNG từ Mỹ, một mặt vừa giúp giảm thặng dư thương mại giữa hai quốc gia, một mặt giúp nâng cao an ninh năng lượng của Việt Nam bởi điện khí LNG là nguồn điện có thể chạy nền và dự kiến tiêu thụ điện Việt Nam các năm tới sẽ tăng mạnh.

"Việt Nam và Mỹ thời gian qua cũng đã tham gia vào các cuộc thảo luận sâu rộng về nhập khẩu năng lượng, đặc biệt là LNG. Các nhóm ngành có khả năng được hưởng lợi là nhóm doanh nghiệp dầu khí hạ nguồn và các nhà máy nhiệt điện sử dụng LNG. Về tác động tiêu cực, chính sách tăng nguồn cung dầu thô của Mỹ có thể khiến mặt bằng giá dầu giảm và các doanh nghiệp dầu khí thượng nguồn có thể chịu tác động tiêu cực", ông Dũng dự báo.

Thứ hai là các nhóm chính sách liên quan đến đảo ngược xu hướng kinh tế xanh.

Tổng thống Trump sẽ rút khỏi hiệp định Paris, tân Tổng thống Mỹ cũng chấm dứt các chính sách về hỗ trợ xe điện dưới thời Tổng thống Biden. Theo ông Dũng, việc không còn các chính sách ưu đãi cho xe điện có thể khiến kế hoạch sản xuất cũng như xuất khẩu xe điện Việt Nam vào thị trường Mỹ gặp nhiều khó khăn.

Tổng thống Trump cũng ký sắc lệnh tạm dừng việc cấp phép và cho thuê mới đối với các dự án điện gió ngoài khơi tại Mỹ, đồng thời yêu cầu Bộ Nội vụ tiến hành đánh giá toàn diện về tác động môi trường và kinh tế của các dự án này.

"Về lý thuyết, quyết định này có thể ảnh hưởng đến suất đầu tư các dự án điện gió tại Mỹ như tăng chi phí tài chính phát sinh do chậm trễ, tăng các yêu cầu về lãi suất để bù đắp rủi ro dự án, hoặc gián đoạn chuỗi cung ứng, dẫn đến tăng chi phí.

Về tác động lên xu hướng giảm suất đầu tư điện gió chung của toàn cầu, tôi cho rằng quyết định sẽ chỉ tác động ở mức độ nhẹ, có thể sẽ làm chậm lại xu hướng giảm chứ không có khả năng làm đảo ngược xu hướng", ông Dũng nói.

Trưởng phòng Phân tích cổ phiếu MBS đề cập tới 2 lý do chính. Về phía cầu, Trung Quốc mới là thị trường chính, chiếm 50% tổng công suất phát triển mới trong 2022 và tăng lên mức 66% trong 2023, theo sau là các nước Châu Âu. Trong khi đó, con số này của Mỹ chỉ chiếm 11% trong 2022 và 6% trong 2023 (Dữ liệu theo IRENA cung cấp).

Về phía cung, theo đánh giá của IRENA, xu hướng giảm suất đầu tư điện gió (LCOE) trong 2022-2023 mặc dù vẫn ghi nhận giảm 3%, tuy nhiên tác động này chủ yếu đến từ các doanh nghiệp và thị trường điện gió Trung Quốc. Trên thực tế, nếu loại Trung Quốc ra, LCOE điện gió tăng 15% trong 2023 khi 5 thị trường điện gió thuộc top 20 đều đã bắt đầu ghi nhận chi phí lắp đặt tăng lên.

Khả năng Việt Nam chịu mức thuế 10-20% của chính quyền Tổng thống Trump không cao

Thứ ba là các nhóm chính sách liên quan đến việc áp thuế quan.

Cụ thể, Mỹ sẽ áp thuế quan 25% với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada vào ngày 1/2 tới, trong khi đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ cần thêm thời gian để đánh giá. Việt Nam có khả năng rơi vào nhóm các quốc gia chịu mức thuế 10-20% của chính quyền Tổng thống Trump khi đứng thứ ba trong số các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn nhất với Mỹ.

Tuy nhiên, ông đánh giá khả năng xảy ra không cao. Nguyên nhân là các mặt hàng xuất khẩu vào Mỹ thuộc nhóm doanh nghiệp nội địa sản xuất, thường có giá trị thặng dư tương đối thấp, cấu phần chủ yếu là nguyên vật liệu và chi phí lao động gia công. Do đó, có ít cơ sở để Mỹ áp thuế.

"Nhìn vào mặt tích cực, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung sẽ đẩy nhanh quá trình dịch chuyển sản xuất của các tập đoàn lớn ra khỏi Trung Quốc. Khi đó, Việt Nam với lợi thế về địa lý, chính trị ổn định, các chính sách về hỗ trợ đầu tư đang dần được hoàn thiện… sẽ có thể thu hút được dòng vốn đầu tư trong chiến lược Trung Quốc +1 này. Theo đó, các ngành hưởng lợi có thể kể đến gồm Bất động sản Khu công nghiệp và Logistics", ông Dũng nhận định.

Cuối cùng là các tác động đến tỷ giá và chính sách tiền tệ.

Các chính sách được Tổng thống Trump ban hành có thể khiến giá trị của đồng USD gia tăng và gây áp lực lên tỷ giá USD/VND. Mặc dù chỉ số DXY suy giảm ngay trong ngày đầu ông Trump nhậm chức, tuy nhiên chỉ số này vẫn đang ở vùng cao nhất trong hai năm trở lại đây.

Theo Trưởng phòng Phân tích cổ phiếu MBS, áp lực về tỷ giá gia tăng trong bối cảnh hiện tại bộ đệm dự trữ ngoại hối của Việt Nam không còn quá dồi dào sẽ khiến việc điều hành chính sách tiền tệ của Việt Nam gặp nhiều khó khăn, nhất là trong giai đoạn đầu năm nay. Tuy nhiên, càng về cuối năm, áp lực tỷ giá sẽ suy giảm nhờ kỳ vọng nguồn ngoại tệ ròng vào Việt Nam dồi dào hơn và khả năng Cục dự trữ Liên bang Mỹ cắt giảm lãi suất. Do đó, ông kỳ vọng mặt bằng lãi suất thấp vẫn sẽ được giữ vững trong năm nay để có thể phát triển kinh tế.

×