Cơn địa chấn chính trị ở Kiev: Châu Âu nổi giận công khai chỉ trích Ukraine, ông Zelensky đối mặt áp lực kép

Ông Zelensky đối mặt áp lực kép vì luật chống tham nhũng mới

Hàng trăm người dân Ukraine đã xuống đường biểu tình hôm thứ Ba, sau khi quốc hội nước này thông qua một dự luật bị chỉ trích là làm suy yếu tính độc lập của các cơ quan chống tham nhũng then chốt. Tổng thống Volodymyr Zelensky đã ký ban hành luật này vào tối hôm trước, trao thêm quyền kiểm soát các cơ quan này cho văn phòng Tổng thống.

Luật mới trao quyền cho Tổng công tố Ukraine – người do Tổng thống bổ nhiệm – quyền kiểm soát Cục Chống tham nhũng Quốc gia (NABU) và Văn phòng Công tố viên Chống tham nhũng Đặc biệt (SAPO), vốn trước đây được xem là độc lập.

Đây là lần đầu tiên kể từ khi chiến tranh giữa Nga và Ukraine nổ ra, các cuộc biểu tình lớn diễn ra trên đường phố Kiev – bất chấp tình trạng thiết quân luật và các cuộc pháo kích hàng ngày của Nga. Người dân phẫn nộ trước những cải cách bị gọi là “trơ tráo”, và đổ sự tức giận vào ông Zelensky cùng bộ máy lãnh đạo của ông, phóng viên Veronika Melkozerova của Politico đưa tin từ Kiev.

Ông Zelensky đã lên tiếng bảo vệ cải cách này trong một bài đăng Telegram vào rạng sáng 22/7, khẳng định rằng: “Hạ tầng chống tham nhũng vẫn sẽ vận hành… NABU và SAPO vẫn sẽ hoạt động".

Tuy nhiên, tuyên bố của Tổng thống Zelensky không thể dập tắt sự phẫn nộ và quan ngại, không chỉ đến từ phía người dân Ukraine mà còn đến các đồng minh châu Âu của Ukraine.

Lời cảnh báo từ các đồng minh châu Âu của Ukraine

Theo Politico, những gì đang diễn ra có thể làm lung lay sự ủng hộ quốc tế dành cho Ukraine trong cuộc chiến chống Nga – đặc biệt là từ các đồng minh châu Âu đang ủng hộ nỗ lực gia nhập EU của Ukraine.

Bộ Ngoại giao Đức đêm 22/7 đưa ra cảnh báo với Kiev rằng: “Tính độc lập và sức mạnh của các cơ quan chống tham nhũng là then chốt trong nỗ lực cải cách suốt những năm qua. Ukraine sẽ tiếp tục bị đánh giá dựa trên tiến độ của những cải cách đó".

Ủy ban châu Âu hôm thứ Ba cũng liên tục ra các tuyên bố bày tỏ lo ngại. Một phát ngôn viên tại buổi họp báo trưa nói rằng Brussels đang “quan ngại” và theo dõi sát diễn biến.

Ủy viên Mở rộng EU Marta Kos phát biểu thêm rằng, bà “rất lo ngại” và nhấn mạnh “việc dỡ bỏ các cơ chế bảo vệ độc lập của NABU là một bước lùi nghiêm trọng".

Về triển vọng gia nhập EU của Ukraine, bà Kos bình luận: “Các cơ quan độc lập như NABU & SAPO là thiết yếu cho lộ trình gia nhập EU của Ukraine. Pháp quyền vẫn là trung tâm của các cuộc đàm phán gia nhập”.

Sau đó, bà cho biết đã có các cuộc trao đổi gay gắt với tân Thủ tướng Ukraine, Yulia Svyrydenko và người đứng đầu phái đoàn EU của Ukraine, Taras Kachka về vấn đề này.

Việc EU chỉ trích công khai Ukraine là điều cực kỳ hiếm thấy kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào năm 2022. Giờ đây, nhiều nước EU có thể phải chuẩn bị tinh thần đối mặt với phản ứng gay gắt từ phe Cộng hòa Mỹ – đặc biệt là nhóm MAGA chưa từng ủng hộ Zelensky. Không loại trừ khả năng ông Trump cũng sẽ lên tiếng.

Thời điểm tồi tệ

Bê bối cải cách ở Kiev nổ ra đúng vào thời điểm nhạy cảm khi Mỹ đang có động lực mới để có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt Nga mạnh mẽ hơn – trong đó Tổng thống Donald Trump đã đưa ra tối hậu thư cho ông Putin và bật đèn xanh cho viện trợ vũ khí cho Ukraine.

Ủy viên Quốc phòng EU Andrius Kubilius – đang có mặt tại Washington hôm thứ Ba – đã phải lên tiếng cảnh báo mạnh mẽ: “Trong chiến tranh, lòng tin giữa quốc gia đang có chiến tranh và lãnh đạo quan trọng hơn cả vũ khí hiện đại – rất khó xây dựng, dễ mất đi chỉ vì một sai lầm lớn của giới lãnh đạo. Minh bạch và đối thoại cởi mở theo tiêu chuẩn châu Âu là cách duy nhất để khôi phục lòng tin bị tổn hại".

×