"Cơn lốc ngầm" hàng giả, hàng nhái: Làm rõ trách nhiệm của cả người bán và chủ quản nền tảng số trung gian

Thương mại điện tử và bán hàng trên nền tảng số như Shopee, TikTok Shop, Facebook, Zalo… đang phát triển mạnh tại Việt Nam, nhất là sau đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, đi kèm với sự tiện lợi và tốc độ là một “cơn lốc ngầm” của hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, chất lượng thấp.

Hàng loạt vụ việc gần đây cho thấy nền tảng số đang trở thành “miền đất hứa” cho các hành vi gian lận thương mại, gây thiệt hại nghiêm trọng cho người tiêu dùng và làm méo mó môi trường kinh doanh.

Vì vậy, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9 ngày 18/6 vừa qua là kịp thời, phù hợp với thực tiễn và thúc đẩy sự phát triển.

Ông Hà Minh Hiệp, Chủ tịch Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng quốc gia.

Trong buổi họp báo chiều 7/7 do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức, ông Hà Minh Hiệp, Chủ tịch Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng quốc gia (Bộ KH&CN) cho biết, việc Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (có hiệu lực từ ngày 01/01/2026) nhằm thể chế hóa kịp thời các chủ trương lớn của Đảng tại các Nghị quyết số 57-NQ/TW, 59-NQ/TW, 66-NQ/TW và 68-NQ/TW, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và chuyển đổi số quốc gia.

Luật sửa đổi, bổ sung lần này đã đổi mới toàn diện phương thức quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo các định hướng lớn.

Trong đó, Điều 34b, 16 của Luật đã bổ sung quy định quản lý chất lượng hàng hóa kinh doanh trên nền tảng số phục vụ giao dịch điện tử, trong đó làm rõ trách nhiệm của người bán và trách nhiệm của chủ quản nền tảng số trung gian phục vụ giao dịch điện tử trong việc bảo đảm chất lượng hàng hóa.

Người bán phải công khai trung thực thông tin về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Chủ quản nền tảng số trung gian phải có biện pháp kiểm tra, xử lý đối với hàng hóa vi phạm pháp luật về chất lượng; thiết lập và vận hành hệ thống tiếp nhận, xử lý phản ánh, khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Ngoài ra, Luật bổ sung chế tài xử lý vi phạm theo hướng răn đe mạnh hơn, tùy mức độ vi phạm sẽ bị xử lý hành chính, thu hồi giấp phép hoặc hình sự; công khai vi phạm trên nền tảng số quốc gia.

Đồng thời, quy định rõ hành vi nghiêm cấm như thông tin, quảng cáo sai sự thật hoặc có hành vi gian dối về chất lượng, nguồn gốc và xuất xứ sản phẩm, hàng hóa; kinh doanh sản phẩm, hàng hóa không phù hợp tiêu chuẩn công bố áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ - đặc biệt trên môi trường số.

Một số nội dung mới khác đáng chú ý gồm: Chuyển đổi mô hình quản lý chất lượng theo rủi ro (Điều 3); Quy định rõ nguyên tắc quản lý chất lượng phù hợp với từng mức độ rủi ro (Điều 5); Quy định giảm nhẹ thủ tục hành chính đối với hàng nhập khẩu (Điều 34); Ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn trong quản lý chuỗi cung ứng (Điều 6đ); Xây dựng hạ tầng chất lượng quốc gia hiện đại (Điều 6b); Xây dựng hệ thống giám sát chất lượng sản phẩm, hàng hóa quốc gia (Điều 48); Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ xuất khẩu (Điều 6c, 23a).

Chiều ngày 07/7/2025, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức họp báo giới thiệu các nội dung cơ bản của 5 Luật do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo, vừa được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9, gồm:

Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Luật Công nghiệp Công nghệ số; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Năng lượng nguyên tử.

Đây là những đạo luật có ý nghĩa nền tảng, tạo hành lang pháp lý quan trọng cho việc phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong giai đoạn mới, góp phần quan trọng hoàn thành mục tiêu chiến lược của Đảng đưa đất nước trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

×