Một tháng rừng "trả lương" hơn 134 tỷ đồng

Có lẽ ít ai ngờ rằng, chỉ trong một tháng của năm 2025 – cụ thể là tháng 5 vừa qua – rừng Hòa Bình đã "trả lương" cho những người dân một khoản tiền khổng lồ hơn 134,7 tỷ đồng.

Con số này không chỉ gây ấn tượng mạnh về mặt tài chính mà còn mở ra một cái nhìn hoàn toàn mới về tiềm năng kinh tế ẩn chứa dưới những tán cây xanh bạt ngàn của núi rừng.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Hòa Bình, toàn tỉnh đã khai thác hơn 1.560 ha rừng trồng tập trung, thu về hơn 135.000m3 gỗ.

Trong đó, có tới 3.200m3 gỗ lớn có giá trị cao, được thị trường "săn lùng" ráo riết. Nhưng điều "bất ngờ" nhất lại không nằm ở những khối gỗ to lớn này, mà ở chính những sản vật "bé nhỏ" dưới tán rừng.

Cùng trong khoảng thời gian này, bà con nông dân đã thu hoạch được 383.800 cây tre, bương, luồng, giang, nứa – những vật liệu truyền thống có giá trị cao trong xây dựng, thủ công mỹ nghệ và công nghiệp giấy.

Đồng thời, 293 tấn măng tươi béo ngậy cũng được khai thác, mang lại nguồn thực phẩm dồi dào và lợi nhuận đáng kể.

Chưa dừng lại ở đó, rừng Hòa Bình còn "ban tặng" 99 tấn dược liệu quý – một tiềm năng lớn cho ngành y dược và chế biến các sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Đặc biệt, 28.585kg mật ong rừng nguyên chất, thơm lừng cũng đã được thu hoạch, khẳng định thương hiệu và giá trị của các sản phẩm tự nhiên.

Cùng với hàng chục nghìn lá dong xanh mướt (nguyên liệu không thể thiếu cho các món ăn truyền thống), củi rừng và vô số loại lâm sản phụ khác.

Những thứ ấy, nếu tính riêng từng đơn vị có thể không đáng kể. Nhưng khi cộng lại, tổng thu nhập mà người dân và các tổ chức kinh tế thu được trong tháng 5 vừa qua từ rừng đã lên tới 134,7 tỷ đồng.

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hòa Bình, đây là con số rất ấn tượng, đặc biệt là khi phần lớn nguồn thu không đến từ khai thác gỗ quy mô lớn mà từ sự đa dạng của lâm sản ngoài gỗ.

Điều này minh chứng rõ ràng rằng, kinh tế dưới tán rừng, với trọng tâm là lâm sản ngoài gỗ, đang dần trở thành một trụ cột vững chắc trong đời sống và sinh kế của hàng chục nghìn hộ nông dân miền núi.

Tính bình quân, mỗi ngày, người dân Hòa Bình thu về hơn 4,5 tỷ đồng từ những gì mọc lên lặng lẽ dưới tán rừng.

Với những con số ấn tượng về doanh thu, rừng Hòa Bình không chỉ là lá phổi xanh mà còn là "kho báu" thật sự, mang lại nguồn thu ổn định, bền vững cho hàng chục nghìn hộ nông dân, góp phần kiến tạo một nền nông nghiệp xanh, gắn kết chặt chẽ với bảo tồn tài nguyên.

Rừng xanh tốt, dân no ấm

Sự phát triển của kinh tế từ rừng đang mang lại hiệu quả rõ rệt, song để "sống khỏe" và "sống bền" với rừng lại là một câu chuyện khác, đòi hỏi tầm nhìn chiến lược và sự quản lý chặt chẽ.

Bởi lẽ, một khu rừng cho thu nhập tốt hôm nay có thể cạn kiệt chỉ sau vài mùa nếu thiếu quy hoạch trồng gối, thiếu kiểm soát khai thác và quan trọng nhất là không gìn giữ được nguồn giống quý cùng hệ sinh thái tán dưới.

Bài toán "giữ rừng để sống được với rừng" chưa bao giờ là dễ dàng, đặc biệt trong bối cảnh áp lực kinh tế và dân số ngày càng tăng.

Trong tháng 5 vừa qua, trên địa bàn tỉnh vẫn xảy ra hai vụ cháy rừng (tại Lạc Thủy và Cao Phong) gây thiệt hại đáng kể với hơn 6ha diện tích rừng. Một vụ phá rừng trái pháp luật cũng đã được phát hiện và xử lý.

Những sự việc này là lời nhắc nhở nghiêm khắc về những thách thức còn tiềm ẩn. Tình trạng khai thác quá mức, đốt rừng làm nương hay mở rộng đất sản xuất một cách tự phát vẫn còn lẩn khuất trong nếp sinh kế cũ của một bộ phận người dân. Đây là những "điểm nghẽn" cần được tháo gỡ để đảm bảo sự phát triển bền vững của kinh tế lâm nghiệp.

Để giải quyết vấn đề này, Chi cục Lâm nghiệp - Kiểm lâm tỉnh Hòa Bình đang tăng cường các giải pháp quản lý. Đơn vị này đang tập trung rà soát lại quy hoạch ba loại rừng (rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, rừng sản xuất) để đảm bảo sử dụng đất lâm nghiệp hiệu quả và đúng mục đích.

Đồng thời, việc giám sát chặt chẽ các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất lâm nghiệp được ưu tiên nhằm ngăn chặn tình trạng lấn chiếm, phá rừng. Đặc biệt, tỉnh đang tích cực thúc đẩy các mô hình khai thác có chứng chỉ FSC (Forest Stewardship Council) – một tiêu chuẩn quốc tế về quản lý rừng bền vững. Việc có chứng chỉ FSC không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm lâm sản mà còn giúp bảo vệ nguồn lợi rừng một cách toàn diện.

Tại các địa phương, định hướng "giữ rừng, giữ sinh kế từ rừng" đã được lồng ghép một cách chủ động và sáng tạo vào nhiều chương trình phát triển kinh tế - xã hội.

Có thể kể đến các chương trình như: phát triển sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) từ lâm sản, nhằm nâng cao giá trị gia tăng và tạo thương hiệu cho các sản phẩm địa phương...

Địa phương thúc đẩy kinh tế dưới tán rừng thông qua việc đa dạng hóa các loài cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện sinh thái; và đặc biệt là bảo vệ rừng gắn với sinh kế người dân thông qua các dự án cụ thể thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Những hỗ trợ cụ thể đã được triển khai, như đào tạo kỹ thuật sơ chế dược liệu bản địa để tăng giá trị sản phẩm thô, kết nối tiêu thụ mật ong tự nhiên vào các thị trường lớn hơn.

Những hành động này, nếu được triển khai đồng bộ và quyết liệt, sẽ tạo thành một "vành đai bảo vệ rừng" hiệu quả hơn bất cứ biển cấm hay chốt canh nào.

Bởi vì, người dân chỉ thực sự giữ rừng khi họ nhìn thấy được lợi ích kinh tế, khi họ sống được nhờ rừng. Và chỉ khi ấy, chính sách khuyến khích khai thác bền vững mới là "chiếc gậy dài nhất", giúp nâng tầm giá trị của rừng.

Từ sản phẩm thô đến chuỗi giá trị và thương hiệu: Nâng tầm kinh tế rừng Hòa Bình

Rõ ràng, kinh tế rừng, đặc biệt là lâm sản ngoài gỗ, đang âm thầm mang lại sinh kế ổn định và cải thiện đáng kể đời sống cho hàng nghìn hộ dân trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.

Mỗi bó măng, mỗi lít mật ong, mỗi tấn dược liệu… không chỉ là sản phẩm thô đơn thuần, mà còn là kết tinh của mồ hôi, công sức, tri thức bản địa và là minh chứng cho cách mà người dân lựa chọn sống chan hòa, "thuận" với tự nhiên. Đây là giá trị văn hóa, bản sắc cần được gìn giữ và phát huy.

Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở con số trên 134 tỷ đồng trong một tháng thì đó mới chỉ là "một lát cắt" bề mặt, một phần nhỏ của bức tranh toàn cảnh. Điều quan trọng hơn cả là làm sao để nguồn lợi từ rừng tiếp tục sinh sôi, nảy nở mà không bị khai thác cạn kiệt, tận diệt.

Mục tiêu lớn hơn mà Hòa Bình đang hướng tới là làm sao để những sản phẩm âm thầm, lặng lẽ dưới tán rừng ấy được tổ chức lại thành chuỗi giá trị bài bản, được chế biến sâu để nâng cao giá trị, xây dựng được thương hiệu uy tín cho sản phẩm rừng Hòa Bình và vươn ra những thị trường xa hơn, khó tính hơn.

Đây chính là kỳ vọng mà tỉnh đang đặt vào chương trình OCOP, vào công cuộc chuyển đổi số trong nông nghiệp và phát triển bền vững.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý rừng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm sẽ giúp nâng cao tính minh bạch, tạo niềm tin cho người tiêu dùng và mở rộng thị trường.

Đồng thời, việc khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào chế biến sâu, tạo ra các sản phẩm tinh chế từ lâm sản ngoài gỗ sẽ giúp gia tăng giá trị kinh tế lên nhiều lần, tạo thêm công ăn việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Bởi rừng chỉ thực sự xanh, chỉ thực sự có giá trị bền vững khi nó không chỉ là nơi để sống, để hít thở bầu không khí trong lành, mà còn là chốn để làm ăn, để làm giàu chính đáng và bền vững.

Và chỉ khi ấy, những tán cây xanh mướt mới không còn đơn thuần là bóng mát che đầu, mà là bệ đỡ sinh kế vững chắc, là vành đai sinh thái bền vững, là đường biên giữ đất, giữ làng và giữ lại giấc mơ về một cuộc sống no ấm, sung túc giữa thiên nhiên, không còn phải bỏ lại nó mà đi tha hương cầu thực.

Hòa Bình đang đi đúng hướng để biến rừng thành "nguồn vàng xanh" vĩnh cửu, làm giàu cho nông dân và phát triển bền vững.

×