Chật vật mưu sinh nơi đất khách

Rời xã Bình Lư, huyện Tam Đường (tỉnh Lai Châu), chị Lò Thị Sinh mang theo hy vọng về một công việc ổn định tại Hà Nội. Thế nhưng, thực tế không dễ dàng như chị nghĩ. Đây là lần đầu tiên chị đi làm xa nhà, lại không có kỹ năng chuyên môn, nên liên tục bị từ chối khi xin vào làm công nhân tại các xưởng sản xuất.

“Ở quê, tôi chỉ quen làm ruộng, rảnh thì đi phụ xây. Khi đến phỏng vấn, cái gì tôi cũng chưa biết. Không xin được vào nhà máy, tôi đành làm ở trang trại. Cũng mong tích lũy kinh nghiệm, sau này có thể tìm được việc tốt hơn”, chị Sinh chia sẻ.

Tương tự, chị Bạch Thị Hậu, quê ở huyện Kim Bôi (tỉnh Hòa Bình), cũng xuống Hà Nội với mong muốn làm công nhân trong các xưởng may. Thế nhưng, do không theo kịp công việc, chị liên tục bị từ chối sau giai đoạn thử việc. Cuối cùng, chị quay lại với công việc quen thuộc ở quê: phụ xây, cùng một tốp thợ tại huyện Hoài Đức, với mức lương khoảng 7 triệu đồng/tháng.

“Đi xa ai cũng mong có việc tốt, thu nhập ổn định. Nhưng không quen việc, làm mãi không được, tôi đành chọn nghề phụ xây. Dù sao có việc làm cũng là điều đáng quý, vì ở quê sau mùa vụ thường chẳng có việc gì”, chị Hậu tâm sự.

Anh Nguyễn Văn Luôn, chủ một đội thầu xây dựng tại Hà Nội, cho biết trong đội của anh hiện có hơn 10 phụ nữ dân tộc thiểu số đến từ các tỉnh miền núi phía Bắc:

“Công việc xây dựng vất vả, nặng nhọc, nhưng họ vẫn chấp nhận làm vì không có kỹ năng để xin vào những công việc nhẹ nhàng hơn như công nhân may, đóng gói. Làm phụ xây đòi hỏi phải có sức khỏe tốt và chấp nhận cuộc sống nay đây mai đó, ở lán tạm, thiếu thốn”.

Thực tế cho thấy, do chưa được đào tạo nghề, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số đã mất cơ hội tiếp cận việc làm bền vững. Đào tạo nghề vì vậy được xem là cách trao cho họ “chiếc cần câu” để tự vươn lên, góp phần phát triển kinh tế bền vững.

Xác định đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm là giải pháp căn bản tạo sinh kế lâu dài cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, phụ nữ, lao động nông thôn... các địa phương trên cả nước đã chủ động xây dựng kế hoạch, khảo sát nhu cầu thực tế để tổ chức các lớp học nghề phù hợp như: chăn nuôi, trồng trọt, dệt thổ cẩm, chế biến món ăn, mây tre đan... Nhiều nơi còn phối hợp với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật, kết nối tiêu thụ sản phẩm, giúp người học thay đổi tư duy, từ học để nhận hỗ trợ sang học để làm chủ kỹ thuật, nâng cao năng suất và cải thiện thu nhập.

Đào tạo nghề: Mở ra cơ hội việc làm

Tại tỉnh Hòa Bình, từ năm 2021 đến 2024, địa phương đã tổ chức đào tạo nghề cho hơn 16.600 người, góp phần nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo lên 62,8%. Trong cùng giai đoạn, hơn 76.500 lao động đã được giải quyết việc làm, trong đó có trên 57.000 người là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, giảm nghèo bền vững và nâng cao đời sống người dân.

Điển hình là xã Độc Lập (TP Hòa Bình), nơi công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, đặc biệt là phụ nữ dân tộc Mường, chiếm hơn 90% dân số xã, đạt nhiều kết quả tích cực.

Ông Bùi Thế Đừng, Chủ tịch UBND xã Độc Lập, cho biết: “Là xã thuộc vùng đặc biệt khó khăn với gần 2.900 nhân khẩu, những năm qua, công tác dạy nghề cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn được đặc biệt quan tâm, nhất là trong lĩnh vực chăn nuôi, trồng trọt. Nhờ đó, người dân đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xây dựng các mô hình sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm như: trồng rau an toàn (3,5 ha), bí xanh VietGAP (3 ha), liên kết sản xuất mướp đắng (4,2 ha)... Bên cạnh đó là các mô hình nuôi dúi, dê, bò sinh sản, ong mật...”.

Không chỉ tại Hòa Bình, nhiều địa phương khác cũng đang tích cực đẩy mạnh công tác đào tạo nghề cho phụ nữ dân tộc thiểu số, trong đó có tỉnh Lâm Đồng.

Theo thống kê, trong 10 năm qua, tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức đào tạo nghề cho hơn 330.000 lao động, trong đó lao động nữ chiếm gần 60%. Không chỉ được trang bị kỹ năng nghề, nhiều chị em còn được kết nối với doanh nghiệp thông qua các phiên giao dịch việc làm tổ chức ngay tại xã, thôn khó khăn, góp phần tạo việc làm bền vững và giảm nghèo hiệu quả.

Bà Cil Bri, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Lâm Đồng nhấn mạnh: “Việc đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là phụ nữ, được tiếp cận các chương trình đào tạo nghề đã mở ra nhiều cơ hội mới trong tiếp cận thị trường lao động và các nguồn lực kinh tế. Nhiều chị em không chỉ được trang bị kỹ năng phù hợp mà còn được hỗ trợ kết nối việc làm, từ đó nâng cao thu nhập và ổn định cuộc sống. Đây là yếu tố then chốt giúp phụ nữ dân tộc thiểu số tự tin vươn lên, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong thực hiện các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo bền vững tại địa phương.”

Cụ thể, tại xã Gia Hiệp (huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng), Hội Liên hiệp Phụ nữ xã đã triển khai nhiều cách làm thiết thực nhằm hỗ trợ hội viên, nhất là phụ nữ dân tộc thiểu số, cải thiện đời sống. Với gần 1.800 hội viên, trong đó hơn 400 người là đồng bào DTTS, chủ yếu sống bằng nghề nông, việc tạo thêm cơ hội học nghề, giới thiệu việc làm đã trở thành một ưu tiên lớn.

Năm 2024, Hội phối hợp với Trung tâm Học tập cộng đồng xã tổ chức lớp dạy nghề trang điểm, chăm sóc sắc đẹp cho 34 phụ nữ, trong đó có 19 lao động nữ là người dân tộc thiểu số. Sau khóa học, các học viên được cấp chứng chỉ sơ cấp nghề, riêng 3 người tiếp tục học nâng cao để theo đuổi nghề chuyên sâu hơn.

Cùng với đó, hoạt động giới thiệu việc làm được đẩy mạnh thông qua kết nối với doanh nghiệp, giúp nhiều hội viên có công việc ổn định. Nổi bật là Tổ phụ nữ cạo vỏ lụa hạt điều tại thôn 1, xã Gia Hiệp, tạo thu nhập cho hơn 80 lao động nữ; hay các nhóm móc len thủ công với sản phẩm không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu, mang lại thu nhập từ 1,3 – 5 triệu đồng/người/tháng.

Những mô hình này không chỉ góp phần nâng cao thu nhập mà còn mở ra cơ hội việc làm bền vững, giúp phụ nữ dân tộc thiểu số từng bước vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống nơi vùng cao, vùng khó khăn.

×