Vị tướng có tài thao lược và kinh nghiệm trận mạc

Đại tướng Lê Đức Anh (bí danh Sáu Nam) sinh ngày 1/12/1920 tại làng Bàn Môn, xã Lộc An, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế, trong một gia đình có truyền thống yêu nước.

Năm 1937, khi mới 17 tuổi ông đã tham gia cách mạng. Đến năm 18 tuổi (năm 1938) ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam). Sau một thời gian hoạt động cách mạng ở quê nhà, năm 1939 khi chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, ông chuyển vào hoạt động tại vùng cao su Lộc Ninh, Thủ Dầu Một. Tháng 8 năm 1945, ông được Tỉnh ủy Thủ Dầu Một phân công làm Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, phụ trách công tác tổ chức và quân sự.

Ông đã từng giữ các chức vụ từ Chính trị viên Tiểu đoàn đến Tham mưu trưởng Quân khu 7, Quân khu 8 và Đặc khu Sài Gòn – Chợ Lớn (1950); Tham mưu phó, Quyền Tham mưu trưởng Nam Bộ (1951 - 1954). Tháng 5 năm 1955, ông được cử giữ chức Cục phó Cục tác chiến, rồi Cục trưởng Cục Quân lực Bộ Tổng Tham mưu; năm 1958 được phong hàm Đại tá. Từ tháng 8/1963, ông giữ chức Phó Tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Quân Giải phóng miền Nam; năm 1969, được điều về làm Tư lệnh Quân khu 9. Cuối năm 1974, ông trở lại giữ chức Phó Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam Việt Nam và được phong vượt cấp từ Đại tá lên Trung tướng.

Đặc biệt trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử năm 1975, Trung tướng Lê Đức Anh đảm nhiệm Phó Tư lệnh Chiến dịch kiêm Tư lệnh cánh quân Tây Nam (lực lượng của tướng Lê Đức Anh bao gồm các Sư đoàn 5, Sư đoàn 9 chủ lực Miền, Sư đoàn Phước Long, sáu trung đoàn độc lập bao gồm: Trung đoàn 16, 88, 24, 271, 172 và 27B; Tiểu đoàn 26 tăng với 17 xe tăng T-54 hiện đại nhất thời điểm bấy giờ, một trung đoàn đặc công, Tiểu đoàn tăng 24 với 18 xe PT-76, Tiểu đoàn xe bọc thép 23 với 22 xe BTR-60 cùng 8 xe M-113 chiến lợi phẩm ta thu được của địch; 5 Đại đội pháo binh gồm 27 khẩu pháo các loại cỡ nòng từ 85mm cho tới 130mm; Trung đoàn phòng không hỗn hợp 595, một tiểu đoàn pháo phòng không 23mm và Tiểu đoàn súng máy phòng không 12,7mm. Ngoài ra, Đoàn 232 còn được tăng cường Sư đoàn 8 từ Quân khu 8, tổng quân số của Đoàn 232 nếu tính cả Sư đoàn 8 vào khoảng 42.000 quân) tiến công trên hướng Tây - Tây Nam đánh vào Sài Gòn.

Hướng Tây - Tây Nam là một hướng có địa hình phức tạp với nhiều sông ngòi, kênh mương, sình lầy nhưng lại là một hướng tiến công quan trọng nhằm chia cắt quân địch trên tuyến Quốc lộ số 4 kéo dài từ Bến Lức tới ngã ba Trung Lương, chiếm Tây An, Mỹ Tho, chia giao thông đường bộ, đường thủy giữa Sài Gòn và miền Tây Nam Bộ không cho chúng về co cụm, cố thủ ở Cần Thơ. Hướng này chỉ có con đường duy nhất là Quốc lộ 4, chiếm giữ Quốc lộ 4 mang ý nghĩa chiến lược quan trọng. Chặt đứt Quốc lộ 4 là mệnh lệnh cấp thiết trong chiến lược quân sự của cánh Tây - Tây Nam. Với tầm quan trọng đó, ông đã chỉ đạo lực lượng đặc công bí mật chiếm giữ không cho địch phá những cây cầu trọng yếu trên đường vào Sài Gòn khi chúng rút lui; đồng thời vận động nhân dân địa phương giúp đỡ làm đường và ủng hộ phương tiện vượt sông đảm bảo bí mật.

Với tài thao lược và kinh nghiệm trận mạc được tích lũy trong suốt hai cuộc chiến tranh giải phóng, Trung tướng Lê Đức Anh đã chỉ huy Đoàn 232 thực hiện đúng kế hoạch và nhiệm vụ đề ra. Ngày 28/4, Đoàn 232 tiến công vào tuyến phòng thủ trực tiếp thành phố Sài Gòn đến ngày 29/4/1975, Đoàn 232 đồng loạt tiến công chặn và tiêu diệt các tập đoàn chủ yếu của địch ở vòng ngoài. 

Sáng 30/4/1975, các lực lượng của Đoàn 232 đồng loạt tổng công kích vào nội thành, tiến vào đánh chiếm Biệt khu Thủ đô, Bộ Tư lệnh cảnh sát quốc gia, Tổng nha cảnh sát, Cảnh sát đô thành, các quận Tân Bình, Bình Chánh, hợp điểm tại Dinh Độc Lập đúng theo kế hoạch.

Cũng trên mặt trận hướng Tây - Tây Nam, trên đường hành tiến, các đơn vị thuộc Đoàn 232 đã đánh chiếm các tỉnh lỵ Long An, Kiến Tường. Bằng chiến thuật hiệu quả, Đoàn 232 đã thực hiện thành công việc chia cắt hoàn toàn Sài Gòn với các tỉnh miền Tây, khiến toàn bộ Quân đoàn 4 của quân đội Sài Gòn vốn đang còn nguyên vẹn với 3 sư đoàn bộ binh, 1 sư đoàn không quân và rất nhiều lực lượng tăng, thiết giáp, hải quân không thể nào ứng cứu được Sài Gòn...

Trưa ngày 30/4, cánh quân hướng Tây–Tây Nam cùng 4 cánh quân khác đã họp mặt tại Dinh Độc lập, chứng kiến cảnh Tổng thống Sài Gòn tuyên bố đầu hàng. Đúng 11 giờ 30 phút, lá cờ cách mạng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, từ nay đất nước thống nhất, non sông liền một dải.

Gắn bó máu thịt, không quên vai trò to lớn của nhân dân

Sau khi đất nước hòa bình, thống nhất, tướng Lê Đức Anh được Đảng, Nhà nước giao nhiều trọng trách quan trọng, như: Thứ trưởng Bộ Quốc phòng kiêm Tư lệnh Quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia (năm 1981); Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam (năm 1986); Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó bí thư Đảng ủy Quân sự Trung ương (năm 1987-1991). Ông được thăng quân hàm Đại tướng năm 1984.

Tháng 9/1992, Đại tướng Lê Đức Anh được Quốc hội bầu giữ chức vụ Chủ tịch nước và giữ chức danh này đến năm 1997. Sau đó, ông được bổ nhiệm làm Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ tháng 12/1997 đến khi nghỉ hưu năm 2001.

Trong cuốn hồi ký "Tổ quốc trên hết", Đại tướng Lê Đức Anh cho rằng, trong chiến thắng vĩ đại mùa Xuân 1975 không thể quên vai trò to lớn của nhân dân.

Ông khẳng định, nếu nói tới Chiến thắng 30/4/1975 mà chỉ nói về 5 cánh quân 5 hướng tiến công, tức là chỉ nói về các "quả đấm chủ lực" thì không đầy đủ, rất phiến diện và không công bằng. Phải thấy rõ đây thật sự là cuộc "Tổng tiến công và nổi dậy", trong đó "quả đấm chủ lực" với những binh đoàn cơ động là lực lượng nòng cốt của đấu tranh quân sự, với những đòn điểm huyệt đã đánh trúng, đánh hay, đánh hiểm ở những trận then chốt và then chốt quyết định, chọc thủng và làm vỡ tuyến phòng thủ chiến lược của địch, khiến quân địch nhanh chóng lâm vào thế bị động, lúng túng rồi vỡ trận về quân sự, hoảng loạn về tinh thần.

Nhưng để giải quyết đồng loạt, rộng khắp, kịp thời và thật sự tạo nên đại thắng, thì phải thấy rõ vai trò tiến công và nổi dậy của lực lượng tại chỗ, của lực lượng chính trị quần chúng, trong đó có cả lực lượng của những người bị bắt buộc đứng trong hàng ngũ của địch, có cả cơ sở của cách mạng nằm trong hàng ngũ địch…

Đối với dân tộc ta, đây là một thắng lợi có ý nghĩa lịch sử, kết thúc vẻ vang quá trình 30 năm kháng chiến, cứu nước, giải phóng miền Nam.

Nói về Đại tướng Lê Đức Anh, cố Tổng Bí thư Đỗ Mười khẳng định: "Riêng trong lĩnh vực quân sự quốc phòng, theo tôi đồng chí để lại 3 bài học lớn thể hiện tầm nhìn xa trông rộng sự linh hoạt sáng tạo trong chỉ đạo chỉ huy và những tham mưu đề xuất hiệu quả trong xây dựng quân đội nhân dân xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Bài học thứ 1 là thường xuyên nghiên cứu nắm vững, đánh giá đúng tình hình về địch sớm có chủ trương, chiến lược phù hợp xây dựng ý chí quyết tâm chính xác.

Bài học thứ 2 là phát huy sức mạnh tại chỗ nhất là lực lượng chính trị quần chúng tạo điều kiện cho mũi tiền công chủ lực cơ động giành thắng lợi.

Bài học thứ 3 là xây dựng quân đội tinh gọn hiện đại sẵn sáng chiến đấu cao."

Chiến dịch Hồ Chí Minh trong mùa đại thắng 1975 đã giải phóng Sài Gòn, kết thúc trọn vẹn cuộc chiến tranh, thống nhất Đất nước, non sông thu về một mối. Trong những ngày cả nước hướng về kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), chúng ta cùng tưởng nhớ, trân trọng những nhân vật đã ghi dấu ấn trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, trong đó có Đại tướng Lê Đức Anh, người đã cùng viết nên bài học vẻ vang của lịch sử dân tộc.

×