Bình luận
0
Tỉnh Phú Yên được biết đến là địa phương còn lưu giữ nhiều di sản Hán Nôm quý có từ thời nhà Nguyễn, đa phần được gìn giữ trong các đình làng, họ tộc hoặc ở các gia đình. Ngoài một số thất lạc, hư hỏng do chiến tranh, thiên tai, không ít văn bản Hán Nôm bị mối mọt hoặc tự phân hủy do điều kiện bảo quản chưa tốt.
Đình Bình Hòa ở phường 5, TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, nơi lưu giữ đạo sắc phong bằng chất liệu vải lụa duy nhất tìm thấy trên địa bàn tỉnh cho đến thời điểm hiện tại. Ảnh: NHẬT KIM
Trong quá trình sưu tầm, nghiên cứu di sản Hán Nôm trên địa bàn Phú Yên, chúng tôi đã tiếp cận nhiều thể loại, trong đó chủ yếu là sắc phong, chiếu chỉ, văn tế, bằng cấp, văn bia, gia phả, sách thuốc, văn thơ, địa bạ.
Thể loại sắc phong hiện còn ở Phú Yên có đến 200 đạo sắc và hầu hết được viết trên chất liệu giấy dó và giấy long đằng, rất ít sắc phong thể hiện trên chất liệu vải lụa. Tại đình Bình Hòa (đình Phường 5, TP Tuy Hòa) hiện lưu giữ 1 đạo sắc phong Hán Nôm viết trên vải lụa với nội dung phong tặng cho thân phụ Vạn Lương hầu Mai Tiến Vạn là Mai Tiến Hoán danh hiệu Phấn dũng Tướng quân Khinh xa úy Thần sách Phó Vệ úy Mai hầu vào năm Minh Mạng thứ 3 (1822).
Đây là sắc phong Hán Nôm duy nhất được viết trên chất liệu vải lụa được tìm thấy ở Phú Yên cho đến hiện tại. Các nhân vật liên quan đến sắc phong này là Mai Tiến Vạn và Mai Tiến Hoán.
Về nhân vật Mai Tiến Vạn, chính sử triều Nguyễn ghi chép vắn tắt về tiểu sử của ông là người ở huyện Đồng Xuân, từng đầu quân, phò tá Nguyễn Ánh sang đến Băng Cốc, lập nhiều chiến công, được phong chức Chưởng cơ Vạn Lương hầu. Sau khi thống nhất đất nước (1802), Mai Tiến Vạn được vua Gia Long giao Trấn thủ Bình Hòa (tỉnh Khánh Hòa), đến năm Minh Mạng thứ 3 (1822) xin về hưu và mất lúc 70 tuổi.
Như vậy, nguồn sử liệu triều Nguyễn cho biết nhân vật Mai Tiến Vạn là người có nhiều đóng góp vào sự phục hưng của dòng họ Nguyễn, được giao các chức vụ quan trọng khi tại vị. Hiện nay, linh vị của Mai Tiến Vạn được thờ phụng tại đình Bình Hòa, mộ phần của ông được cải táng trong khu dân cư ở khu phố Nguyễn Thái Học, phường 5.
Bia mộ của ông được lập năm Bính Dần (1926), trên bia khắc 3 dòng chữ Hán. Dòng giữa: Sắc Hùng Uy Tướng quân thụy Trung phấn Mai hầu chi mộ; dòng bên trái: Bính Dần xuân Năng Tĩnh xã phụng tạo (mùa xuân năm Bính Dần, xã Năng Tĩnh phụng tạo); dòng bên phải: Tiền mộ sa động Quý Hợi hạ thiên (mộ lúc trước ở động cát, mùa hạ năm Quý Hợi dời đến đây).
Sắc phong Mai Tiến Hoán là Phấn dũng Tướng quân Khinh xa úy Thần sách Phó Vệ úy Mai hầu, năm Minh Mạng thứ 3 (1822)
Theo quy định của triều Nguyễn, người có nhiều công trạng đối với đất nước, ngoài bản thân được ban cho chức tước, địa vị thì những người thân, trong đó cha, mẹ sẽ được ân sủng ban cho phẩm tước.
Cha của Mai Tiến Vạn là Mai Tiến Hoán được vua Minh Mạng phong tặng là Phấn dũng Tướng quân Khinh xa úy Thần sách Phó Vệ úy Mai hầu, nhằm biểu dương công lao dạy dỗ con cái có đủ đức, tài đóng góp công trạng cho đất nước. Dưới đây là hình ảnh và nội dung sắc phong Mai Tiến Hoán:
Thừa thiên hưng vận.
Hoàng đế chế viết:
Trẫm duy: Di hiếu vi trung, cố nhân thần chi tận chức, duyên tình khởi lễ. Tư vương giả chi suy ân. Thời nãi di chương đản tư dị sổ. Nhĩ cố Mai Tiến Hoán, nãi Bình Hòa trấn, Trấn thủ Khâm sai Chưởng cơ Mai Tiến Vạn chi phụ, đoan lương kì tính, đôn hậu khả phong, thiện đạo xử gia, tố lý dụ cung cừu chi nghiệp. Nghĩa phương giáo tử, hồng phạt khai hiên tứ chi môn. Duy nhĩ đức hinh, thành thử lệnh khí, nãng thích lý đoan chi thủy, biểu dương dung khuyến ư hữu công. Tứ phu tích loại chi ân sùng báo. Hạp suy kì sở tự tư. Đặc tặng nhĩ vi Phấn dũng Tướng quân Khinh xa úy Thần sách Phó Vệ úy Mai hầu. Tích chi cáo mệnh. Ô hô, di ân đặc hậu dụng, phu dương hiển chi tình, thực báo dũ trường, thượng đốc dực thừa chi khánh, mộc tư trạm ốc, ủy nhĩ u quang.
Minh Mệnh tam niên thất nguyệt nhị thập nhất nhật.
Thừa mệnh trời, hưng vận nước, Hoàng đế ban chế rằng:
Trẫm nghĩ: chuyển lòng hiếu thuận làm lòng trung với vua, cho nên bề tôi hết lòng hết sức, lễ từ tình duyên mà đến. Nay bậc quân vương ban ơn rộng rãi, tuân theo điển cũ, hãy tin việc đặc biệt này. Ngươi là Mai Tiến Hoán, cha của Mai Tiến Vạn, Khâm sai Chưởng cơ Trấn thủ trấn Bình Hòa, tính tình lương thiện ngay thẳng, đôn hậu đáng khen, khéo yên việc nhà, giữ mình thong thả, con nối cơ nghiệp của cha. Dạy con theo gia giáo, theo xe tứ mã mở mang công lớn. Tạo nên người đức hạnh tiếng thơm, làm nên người tài năng, lúc hoàng đế mở mang cơ nghiệp, biểu dương khuyến khích kẻ có công, ơn huệ ban bố khắp mọi người báo đáp đầy đủ. Sao chẳng phát huy việc này từ đây. Đặc biệt chuẩn tặng cho ngươi là Phấn dũng Tướng quân Khinh xa úy Thần sách Phó Vệ úy Mai hầu. Ban cho cáo mệnh. Than ôi! Đáng được ban ơn đặc biệt, dùng tình để biểu dương, báo đáp ân tình ngày càng lớn, còn một lòng vui mừng giúp đỡ nối nghiệp, ân huệ sâu dày, để vỗ về người có đức độ.
Ngày 21 tháng 7 năm Minh Mệnh thứ 3 (1822).
Sắc phong Mai Tiến Hoán có kích thước 0,6x2,5m, ở viền sắc có thêu họa tiết rồng, mây cách điệu bằng chỉ nhiều màu, chữ viết bằng mực màu đen. So với sắc phong làm bằng giấy long đằng, thì sắc phong viết trên vải lụa được trình bày đơn giản, lòng sắc không trang trí, chỉ ghi chép nội dung ban tặng.
Lời lẽ của bậc đế vương ngắn gọn, súc tích, mềm mỏng nhưng vẫn đầy quyền uy ca ngợi công lao, phong tặng tước hiệu cho thân phụ của một công thần trên một văn bản hành chính quan trọng, cao quý nhất cách ngày nay gần 200 năm thật đáng để chúng ta suy ngẫm.
Kiểu chữ thể hiện trên sắc phong thời Nguyễn đó là kiểu chữ chân phương, dễ nhìn, rõ ràng, dễ đọc. Đây là nét đặc trưng khác biệt của kiểu chữ viết sắc phong triều Nguyễn so với các triều đại trước đó như triều Lê, Tây Sơn.
Hiện tại, sắc phong Mai Tiến Hoán được phụng thờ với linh vị và 6 sắc phong, sắc chỉ của Mai Tiến Vạn cùng 2 sắc phong thần Thành Hoàng, thần Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi của làng Năng Tĩnh tại chánh điện đình Bình Hòa.
Hàng năm, vào ngày tế xuân, ban quản lý đình làm thủ tục mở hộp đựng sắc và kiểm tra tình trạng sắc phong. Việc bảo quản các đạo sắc phong tại đình Bình Hòa được duy trì theo phương pháp truyền thống như: hạn chế người tiếp cận sắc; sắc đựng trong hộp gỗ có giấy cuốn bảo vệ bên ngoài cùng với long não chống mối mọt; mỗi năm hong sắc một lần vào dịp tế tự tại đình để ngăn ngừa sự ẩm mục.
Trong điều kiện thời tiết nóng ẩm ở Phú Yên, sắc phong làm từ chất liệu vải lụa ban tặng cho Mai Tiến Hoán dù được bảo quản cẩn thận cũng đang trong quá trình phân hủy, mục nát. Màu lụa của sắc đã chuyển từ vàng đậm sang nhạt, một số chỗ bị rách, mất chữ; một đầu sắc phong đã mục nát không còn nguyên vẹn. Khi mở đạo sắc này phải rất nhẹ tay để tránh vải lụa đứt rơi ra.
Đây là đạo sắc phong Hán Nôm bằng chất liệu vải lụa còn lại duy nhất ở Phú Yên trong số gần 200 sắc phong hiện đang lưu giữ trên địa bàn tỉnh.
Sự quý hiếm của đạo sắc này không chỉ ở chất liệu, niên đại gần 200 năm, mà những thông tin từ nội dung sắc phong góp phần làm sáng tỏ các nhân vật lịch sử cũng như các giá trị về nghệ thuật, ngôn ngữ, địa danh...
Vì vậy, cần có sự vào cuộc của các cơ quan quản lý nhà nước về di sản văn hóa với các giải pháp cấp bách và lâu dài, để bảo tồn di sản quý của tiền nhân. Nếu chậm trễ, đạo sắc phong quý hiếm này sẽ phân hủy hoàn toàn và các thế hệ sau không còn chiêm ngưỡng một cổ vật quý báu mà cha ông để lại, được gìn giữ cẩn trọng qua gần 2 thế kỷ.
TP Hải Phòng đã thống nhất tên gọi tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư tại xã, phường, đặc khu trên địa bàn thành phố là thôn hoặc tổ dân phố.
Bộ phim đánh dấu sự trở lại của Đỗ Hải Yến đối với điện ảnh "Quán Kỳ Nam" sẽ được trình chiếu tại Liên hoan phim Quốc tế Toronto.
Chia sẻ
Đà Nẵng - “thành phố đáng sống bậc nhất Việt Nam” đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với những chính sách quy hoạch mang tính đột phá, tạo thành đòn bẩy mạnh mẽ cho thị trường bất động sản. Trong bức tranh sôi động ấy, tổ hợp căn hộ cao cấp Newtown Diamond sở hữu những giá trị vượt trội, mang đến cơ hội hấp dẫn các nhà đầu tư và những người tìm kiếm không gian sống đẳng cấp.
Chia sẻ
Toa lạc tại ngay mặt đường Đỗ Mười, cách hồ Hoàn Kiếm chỉ 15 phút di chuyển, Galia Hanoi sở hữu vị trí đắt giá, thụ hưởng toàn bộ quy hoạch hạ tầng đồng bộ, hiện đại của khu Nam Hà Nội.
Chia sẻ
Tạp chí The Asian Banking and Finance (ABF) vinh danh Sacombank là “Ngân hàng cung cấp giải pháp thanh toán tốt nhất dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa” tại Việt Nam trong năm 2025 (SME Payment Solutions of the Year – Vietnam 2025). Danh hiệu này thuộc hệ thống giải thưởng ABF Retail Banking Awards được triển khai thường niên nhằm vinh danh các ngân hàng, tổ chức tài chính trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương đạt thành tựu nổi bật.
Chia sẻ
Giá thép cây tương lai trên sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) tăng 20 Nhân dân tệ, lên mức 3.258 Nhân dân tệ/tấn, lên mức cao nhất kể từ tháng 3 tới nay.
Chia sẻ
1.300 bông hồng Huntington, 4 tiếng để hoàn thành - một nàng thơ (ở Hải Phòng) đã biến góc cầu thang nhà mình thành vườn hồng đẹp như một giấc mộng ngọt ngào.
Chia sẻ
Sáng 25/7, nhân dịp kỷ niệm 78 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), để tưởng nhớ công lao của các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQVN tỉnh An Giang và các lực lượng vũ trang tỉnh tổ chức Lễ viếng Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh tại phường Rạch Giá.
Chia sẻ
Sử liệu đăng khoa lục vùng Từ Liêm cũ cho biết, làng Thiên Mỗ xưa có tới 10 người đỗ đại khoa, trong đó nổi bật hơn cả là dòng họ Nguyễn Quý.
Chia sẻ
Chỉ sau một đêm mưa lũ, vùng đất trù phú bên dòng Nậm Nơn – xã Mỹ Lý (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An) bỗng chốc hóa tan hoang. Những ngôi nhà sàn khang trang bị cuốn trôi chỉ còn trơ nền móng. Nhiều người dân khóc nghẹn giữa bùn đất, tài sản tích góp cả đời phút chốc bị lũ dữ cuốn sạch.
Chia sẻ
Chiều ngày 23/7, đồng chí Nguyễn Quang Hưng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh chủ trì cuộc họp UBND tỉnh để nghe báo cáo tiến độ thực hiện Dự án nhà máy điện khí LNG và tiến độ triển khai thực hiện các dự án trọng điểm phát triển nhà ở thương mại và dự án nhà ở xã hội (khu vực thành phố Thái Bình cũ). Dự họp có lãnh đạo một số sở, ngành, địa phương liên quan.
Chia sẻ
Tại khu vực phía Tây tỉnh Gia Lai sau sáp nhập tỉnh Bình Định (tỉnh Gia Lai cũ), một số cá nhân, doanh nghiệp xúc tiến việc cung cấp dịch vụ chăm sóc vườn cà phê trọn gói. Mô hình này đảm bảo 2 bên cùng có lợi.
Chia sẻ
Chiến lược gia Peter Cklamovski đã chính thức lên tiếng đáp trả những lùm xùm xoay quanh các cầu thủ nhập tịch của ĐT Malaysia trước thềm Vòng loại Asian Cup 2027.
Chia sẻ
Cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về căng thẳng leo thang giữa Thái Lan và Campuchia dự kiến diễn ra vào khoảng 19h giờ ngày 25/7 (theo giờ Hà Nội), RIA Novosti đã xác nhận thông tin này từ phái đoàn Pakistan tại Tổ chức, nước hiện đang giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an vào tháng 7.
Chia sẻ
Bệnh nhân đi khám do đau cộm mắt phải suốt 20 ngày, nào ngờ bác sĩ lôi được "dị vật" đáng sợ từ trong mắt.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch UBND xã Thu Cúc (tỉnh Phú Thọ mới, sau sáp nhập Hòa Bình, Phú Thọ, Vĩnh Phúc) Hà Thị Tố Nguyệt cho biết thêm: Xã có gần 30 cán bộ, công chức là cán bộ của huyện Tân Sơn cũ và các xã lân cận được điều động đến làm việc. Tuy khoảng cách từ nhà đến xã gần 20km nhưng các cán bộ đều nỗ lực làm viêc, có những hôm làm xong việc đã 23 giờ đêm mới về nhà, nhưng sáng hôm sau đã có mặt sớm tại trụ sở làm việc.
Chia sẻ
Các nhà bán lẻ ghi nhận sức mua smartphone 5G tăng rõ rệt nhờ giá tốt và hạ tầng phủ sóng rộng. Viettel đang đóng vai trò dẫn dắt khi liên tục đầu tư 5G và phối hợp cùng các hãng lớn như Samsung, Oppo để phổ cập thiết bị tới người dùng.
Chia sẻ
Liên quan đến vụ tai nạn khiến 9 người tử vong trên QL 1A ở Hà Tĩnh, theo thông tin kiểm tra dữ liệu trên hệ thống của Cục Đăng kiểm Việt Nam, chiếc xe ô tô BKS 43F-007.76 trong vụ tai nạn, được đăng ký ngày 8/6/2023.
Chia sẻ
Một bé trai 5 tuổi (cháu A) đã bị đa chấn thương, gãy xương đùi và chấn thương vùng đầu sau khi ngã từ tầng 2 của khách sạn Cúc Phương Mebi (tỉnh Ninh Bình) xuống đất. Vụ việc xảy ra trong đêm mất điện do mưa bão, khi gia đình mở cửa sổ cho thoáng khí, nhưng cửa sổ lại không có song chắn và bên ngoài không có lan can bảo vệ.
Chia sẻ
Mùng 1 tháng 6 nhuận, vận mệnh của 12 con giáp giống như một chuyến tàu lượn siêu tốc, trong đó, đứng đầu danh sách may mắn là tuổi Thìn.
Chia sẻ
Từ 1/7/2025, các Trung tâm Y tế trực thuộc UBND cấp huyện sẽ được chuyển về Sở Y tế quản lý để tổ chức cung ứng dịch vụ theo khu vực liên xã, phường. Trạm Y tế xã cũng được sắp xếp lại theo đơn vị hành xã chính mới, để bảo đảm tiếp tục phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân.
Chia sẻ
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sáng sớm nay (25/7) bão số 4 (bão Cỏ may) đã đổ bộ vào khu vực phía Tây đảo Lu Dông (Philippines). Tuy bão số 4 không đổ bộ vào đất liền nước ta song gây mưa lớn ở nhiều địa phương trên cả nước.
Chia sẻ
Mỹ sẽ thu của Ukraine 150 triệu đô la để sửa chữa pháo binh Mỹ, đây là quyết định vừa được Bộ Ngoại giao công bố theo yêu cầu của Kiev.
Chia sẻ
Lần đầu tại Việt Nam, một ca động kinh kháng trị ở trẻ em được điều trị thành công bằng công nghệ robot định vị AutoGuide. Ca phẫu thuật do Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park (TP.HCM) thực hiện đánh dấu bước đột phá trong điều trị bệnh lý thần kinh phức tạp, mở ra hy vọng cho hàng ngàn bệnh nhân động kinh tại Việt Nam.
Chia sẻ
Tình trạng ôtô dừng đỗ dàn hàng 2, hàng 3, chiếm dụng cả lòng đường lẫn vỉa hè phía trước khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ (phường Định Công, Hà Nội) khá nghiêm trọng, gây cản trở giao thông và bức xúc cho rất nhiều người dân tham gia giao thông.
Chia sẻ
Cả nước có 74.248 cán bộ, công chức nghỉ hưu, nghỉ thôi việc từ chủ trương sắp xếp bộ máy được nhận tiền hoặc được trình phê duyệt để nhận tiền trợ cấp.
Chia sẻ
VFF ra quyết định, Trường Tươi Bình Phước hết hy vọng lên V.League; M.U sẵn sàng chi đậm để mua Sesko; Rafael Leao muốn đầu quân cho Bayern Munich; Los Angeles FC theo đuổi Son Heung-min; Vì sao vợ Cunha sớm sinh con thứ hai?
Chia sẻ
Chia sẻ
Từ niềm đam mê hoa hồng, chị Hà Thị Nhâm ở thôn Tổng Tàng, xã Tân Kỳ, tỉnh Thái Nguyên đã nghiên cứu, chế biến thành công nhiều sản phẩm làm đẹp và chăm sóc sức khỏe từ loài hoa này. Không chỉ làm giàu cho bản thân, chị còn giúp nhiều hộ dân trong thôn thoát nghèo bằng cách hướng dẫn trồng và chế biến sâu hoa hồng theo hướng hàng hóa.
Chia sẻ
Quân đội Nga đang bao vây thành công Krasnoarmeysk, vì vậy khả năng hệ thống phòng thủ của thành phố này sẽ sụp đổ trong vòng vài tuần tới, chuyên gia quân sự và nhà phân tích chính trị người Anh Alexander Mercuris nhận định trên YouTube.
Chia sẻ
CTCP Nam Việt - Navico (mã: ANV) ghi nhận doanh thu 1.726 tỷ đồng và 333 tỷ đồng lợi nhuận ròng trong quý II/2025, mức cao nhất từ trước đến nay.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
TS Đào Nhật Kim 
