Bình luận
0
Hồi nhỏ ở quê Hà Tĩnh tôi đã nghe đến tên anh. Cái tên Lê Quốc Hán đi cùng tiếng khen giỏi toán và tiếng đồn lận đận. Giỏi đến mức năm 1974 lần đầu tiên đoàn học sinh Việt Nam tham dự thi toán quốc tế đạt giải cao, anh Hán ở vùng quê xa giáp Đèo Ngang khi biết đề thi đã tự nhốt mình trong phòng làm bài và anh đã giải được hết, chỉ có dư ra vài phút thời gian theo quy định. Ấy là tôi, một học trò trường làng kém anh dăm bảy tuổi, được nghe các thầy cô kể lại thế, như một cách khích lệ động viên học tập, chả là hồi ấy tôi cũng đang học chuyên toán.
Hồi đó bọn chúng tôi cũng hay được các thầy cho đọc báo "Toán học và Tuổi trẻ", mở số nào ra gần như đều có tên Lê Quốc Hán dưới các bài làm giải toán. Nghe thế, thấy thế chúng tôi phục lăn. Lận đận là học hành giỏi giang suốt thời phổ thông nhưng đến khi thi đại học đậu rồi lại không được đi học vì lý lịch gia đình, vì nhà theo đạo.
Mãi đến sau 1975, khi mà các bạn bè cùng trang lứa đã học xong ra trường đi dạy, anh mới được ra học Đại học Vinh nhờ sự giúp đỡ của một giáo sư toán học đầu ngành. Đấy lúc nhỏ ở quê tiếng đồn lời khen một người mang tên Lê Quốc Hán đến tai chúng tôi là vậy. Và khi đó tôi cũng chưa gặp anh vì hai người cùng tỉnh nhưng ở hai huyện khác nhau, cách nhau khá xa, vả lại đang thời buổi chiến tranh.
Sau đó, khá lâu sau, tôi đã được gặp anh thảng hoặc đôi lần trong những lần tôi về Vinh. Anh đã tốt nghiệp khoa Toán trường Đại học Sư phạm Vinh (nay là Đại học Vinh), ở lại khoa giảng dạy, đã trở thành Phó Giáo sư, Tiến sĩ Toán học, được phong Nhà giáo Ưu tú. Điều này là hẳn nhiên với năng khiếu của anh từ hồi trẻ mà tôi đã nghe biết. Nhưng điều bất ngờ với tôi là thấy tên anh trên các trang sách trang báo với… thơ. Một nhà toán học mang hồn thi sĩ. Đọc thơ anh thấy bao nỗi niềm, tâm trạng của một con người và một thân phận, những niềm riêng trong một phận chung. Và tôi cũng chỉ dừng ở đó cái biết về Lê Quốc Hán trong sự cảm phục và vui mừng cho anh đã có được một sự nghiệp toán và một công trình văn.
HAI PHÍA CHÂN DUNG
Tác giả: Lê Quốc Hán
Nhà xuất bản Nghệ An, 2021
Số trang: 355 (khổ 14,5x20,5)
Số lượng: 500
Giá bán: 150.000
Cho đến bây giờ khi cầm trên tay cuốn sách "Hai phía chân dung" anh gửi tặng tôi mới được biết toàn bộ cuộc đời anh. Anh gọi 69 bài viết tập hợp lại sách này là "ngẫu văn" hiểu như là những bài tản mạn ngẫu hứng, ngẫu nhiên viết ra lúc này lúc khác, trong nhiều hoàn cảnh, tâm tình khác nhau.
Nhưng hợp lại trong một cuốn sách 69 bài đó đã vẽ nên chân dung Lê Quốc Hán nhìn từ hai phía – phía toán và phía văn, và cũng là phía bản thân anh và phía quê hương, dòng họ, gia đình, bản quán, vợ con, bạn bè. Đọc vào đây tôi mới biết tỏ tường thực hư những câu chuyện được nghe về anh từ nhỏ. Đúng là Lê Quốc Hán có tư chất cả toán và văn mà hồi đầu học trường làng văn lại trội hơn toán.
Đúng là anh đã từng thi đậu cả Chuyên toán tỉnh và Chuyên toán trường Vinh nhưng không được xã chứng nhận lý lịch cho đi học. Đúng là anh đã từng gõ đầu trẻ ở làng rồi đi học trường sư phạm "10+1" (loại hình trường thời chiến, lấy học sinh đã tốt nghiệp lớp 10 học thêm một năm ra làm giáo viên) của tỉnh để lại về dạy học ở quê.
Đúng là anh đã ham mê giải toán trên "Toán học và Tuổi trẻ" nhờ đó đã có cơ hội được gặp giáo sư Lê Văn Thiêm (1974) và được giáo sư giúp đỡ để có cơ may ra học ở Vinh. Cơ may này anh đã gọi là bước ngoặt cuộc đời như tên bài thơ anh viết tặng thầy về sau này: "Vạch cho em đường dẫn đến ngày mai / lát bằng gạch của một đời cần mẫn / lời khuyên ấy xin lấy làm lẽ sống / và bắt đầu từ khởi điểm hôm nay." Đọc những chuyện đó tôi hiểu thêm con người và cuộc đời Lê Quốc Hán, đã hẳn, nhưng tôi còn vỡ ra nhiều chuyện hồi nhỏ chỉ nghe mơ hồ và khi lớn lên muốn biết nhưng chưa có dịp.
Những trang sách ở đây của Lê Quốc Hán đã mở rộng cho tôi biết thêm về những miền quê Hà Tĩnh, gặp được những con người có quen có lạ, từ đó hiểu sâu hơn địa dư lịch sử văn hóa của vùng đất quê hương. Tác giả chỉ kể chuyện mình và chuyện những người những cảnh thân thuộc với mình nhưng đã cho tôi, và người đọc, có cái nhìn rộng ra cả một thời và cả nhiều nơi. Mà không chỉ kể chuyện quê chuyện mình, trong sách này của Lê Quốc Hán còn có những bài như tiểu luận thơ, bình thơ, suy nghĩ thời cuộc. Đặc biệt những bài anh luận giải về mối tương quan toán và thơ, thơ và toán có nhiều điều thú vị cho người đọc.
Cái hay của cuốn sách "Hai phía chân dung" là ở giọng kể của Lê Quốc Hán. Một giọng văn kể chuyện dung dị, tự nhiên, nghe như thủ thỉ tâm tình giữa vợ chồng cháu con, giữa bạn bè thâm giao. Kể những chuyện xưa trớ trêu nghịch cảnh mà bình thản, thâm trầm. Kể những chuyện nay vui vẻ, đầm ấm mà lặng lẽ, kín đáo. Nhưng tôi vẫn cảm được suốt cả cuốn sách một nỗi buồn day dứt và một lòng tạ ơn sâu nặng của Lê Quốc Hán trước cuộc đời. Mỗi bài viết đều có một câu đề từ, là thơ, tục ngữ, câu hát, danh ngôn, như gói ghém suy nghĩ, cảm xúc của tác giả.
Tên sách là "Hai phía chân dung" nhưng bìa sách in hình tháp Bayon bốn mặt của đất nước Chùa Tháp. Có phải tác giả muốn ngụ ý là anh còn những mặt khác, còn những phía nhìn khác? Tôi chợt nhớ đến bài thơ của Chế Lan Viên: "Anh là tháp Bayon bốn mặt / Giấu đi ba còn lại đấy là anh / Chỉ mặt ấy mà nghìn trò cười khóc / Làm đau ba mặt kia trong cõi ẩn hình". Hẳn nhiên, Lê Quốc Hán không bị ở trong bi kịch ấy của nhà thơ họ Chế. Nhưng hẳn anh biết bài thơ đó và đồng cảm với tác giả của nó.
Năm 2005 tôi giữ mục chọn thơ trên báo "Thể thao & Văn hóa". Trong một kỳ tôi có chọn một bài của Lê Quốc Hán. Khi đọc được anh đã viết thư cho tôi. Thư đề ngày 15.10.2005 từ Vinh: "Hán thật sự ngạc nhiên & cảm động khi thấy anh giới thiệu bài thơ "Tạ" của Hán trên báo Văn hóa & Thể thao vì hai lẽ: anh bận trăm công nghìn việc mà vẫn ghé mắt đến thơ của một bạn viết tỉnh lẻ & nhất là thơ người ấy quá cũ (chủ yếu là thơ truyền thống).
Hán cũng muốn đổi mới thơ mình lắm, nhưng "đã quen mất nết đi rồi", hơn nữa Hán làm thơ chỉ để gửi gắm niềm tâm sự của mình nên cũng ít nghĩ đến cái mà người đời hay nói là "thi pháp" hay "trường phái" gì đó". Lê Quốc Hán là thế, bằng vào những gì tôi nghe tôi biết về anh, và bây giờ đọc cuốn sách này của anh, tôi có thể nói anh là một người khiêm cung sâu sắc. Anh đã biết giữ trọn mình và sống đúng mình. Giờ ở tuổi ngoài bảy mươi anh đã có thể thanh thản "Như giọt mưa mùa hạ / chưa chạm đất đã khô / Như que diêm trao lửa / thoắt biến vào hư vô."
Hẹn bạn lần tới với một cuốn sách mới khác.
Hà Nội 4/6/2021
Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) cảnh báo nhiều quảng cáo bất động sản chứa thông tin sai lệch, phóng đại tiện ích, cam kết lợi nhuận phi thực tế, khiến dân dễ rơi vào “bẫy” kỳ vọng.
Chia sẻ
Với việc giúp ĐT nữ Anh lên ngôi vô địch EURO nữ 2025, bà Sarina Wiegman đã trở thành HLV thứ 2 có 3 lần liên tiếp vô địch châu Âu.
Chia sẻ
Được sự hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, người dân xã Quảng Lạc (nay là phường Lương Văn Tri, Lạng Sơn) đã chủ động phát triển cây dẻ, mở ra hướng đi phát triển bền vững.
Chia sẻ
Theo Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ năm 2024, có hiệu lực từ 1/7/2025, mọi loại hình nhà ở, đặc biệt là nhà kết hợp sản xuất, kinh doanh, phải tuân thủ chặt chẽ các quy định về an toàn cháy nổ và thoát nạn. Việc nắm rõ và thực hiện đúng các điều kiện phòng cháy, chữa cháy không chỉ giúp bảo vệ tài sản, tính mạng mà còn là nghĩa vụ pháp lý của mỗi cá nhân, hộ gia đình.
Chia sẻ
Khi đặt chân lên dãy Giăng Màn (tỉnh Quảng Trị) cùng những người lính mang quân hàm xanh trong chuyến tuần tra song phương, cảm nhận từng nhịp tim nóng rực trước mỗi cột mốc thiêng liêng, tôi đã được sống trọn vẹn trong niềm tự hào dân tộc,.
Chia sẻ
Chỉ cần một cú quét nhẹ trên điện thoại thông minh, toàn bộ hành trình “từ vườn đến bàn ăn” của nông sản đã hiện rõ trong lòng bàn tay. Gắn mã QR - một giải pháp công nghệ tưởng như đơn giản, đang giúp nông dân ở tỉnh Gia Lai thay đổi cách làm nông và đưa sản phẩm ra thị trường.
Chia sẻ
Bão số 3 Wipha gây ngập lụt nhiều khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, khiến người dân thường xuyên phải tiếp xúc với nước bẩn, ẩm thấp kéo dài. Đây là điều kiện lý tưởng cho các bệnh da liễu phát sinh, trong đó có những bệnh nếu không xử lý đúng cách có thể dẫn đến biến chứng nặng.
Chia sẻ
CLB Ninh Bình đã chính thức hoàn tất hợp đồng chiêu mộ tiền vệ trẻ tài năng Đỗ Chung Nguyên từ CLB Slavia Sofia của Bulgaria.
Chia sẻ
Radio online Nhịp sống nông thôn mới ngày hôm nay có những nội dung sau: Hội Nông dân Thành phố Hà Nội thăm, tặng quà nạn nhân chất độc da cam; Chỉ định Chủ tịch Hội Nông dân TP Huế giữ chức Phó Bí thư, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy MTTQVN thành phố;...
Chia sẻ
Quân đội Nga sẽ sớm có thể phát động một cuộc tấn công quy mô lớn vào Ukraine, Giáo sư Tuomas Malinen thuộc Đại học Helsinki cho biết trên mạng xã hội X.
Chia sẻ
HoREA tiếp tục đề xuất điều chỉnh mức thu bổ sung tiền đất xuống 0,5%/năm vì chi phí này sẽ được chủ đầu tư tính vào giá bán, giá cho thuê mà người dân là đối tượng chịu ảnh hưởng sau cùng.
Chia sẻ
Từ một giáo viên tiểu học tận tâm với sự nghiệp trồng người, ông Nguyễn Thanh Vũ đã bén duyên với nông nghiệp, mạnh dạn thử nghiệm và thành công với mô hình "hai tôm, một lúa", trở thành một trong những nông dân sản xuất giỏi của tỉnh An Giang.
Chia sẻ
Ven dòng sông Mekong đoạn chảy qua tỉnh An Giang, những người sống bằng nghề hạ bạc chài lưới vẫn còn lưu truyền cái nghề lặn ngụp sông sâu bắt tôm càng, cá sông tự nhiên mưu sinh. Nhiều gia đình, có nhiều anh em chuyên sống bằng nghề cơ cực này theo nhịp đập tháng ngày.
Chia sẻ
Chợ phiên Cán Cấu, xã Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai được họp vào thứ bảy hàng tuần, đây là nơi giao lưu, trao đổi, mua bán nông sản của bà con nhân dân địa phương.
Chia sẻ
Thời gian qua, lợi dụng quá trình sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, một số tổ chức, cá nhân ở xã Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên mới (trước sáp nhập tỉnh Hưng Yên, Thái Bình, Vũ Thư là một xã của huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình cũ) đã cố tình lấn chiếm đất đai, tự ý xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp.
Chia sẻ
Từ vùng đất chua phèn, hoang hóa của Đồng Tháp Mười, nhờ đôi bàn tay chịu thương chịu khó của người dân Tân Phước (huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang cũ, nay thuộc tỉnh Đồng Tháp mới sau sáp nhập) cùng sự đồng hành của chính quyền địa phương, vùng chuyên trồng cây khóm (cây dứa gai) chất lượng dần hình thành và phát triển mạnh mẽ.
Chia sẻ
Trong những năm gần đây, mô hình nuôi ba ba thương phẩm tại xã Phước Trạch, huyện Gò Dầu, tỉnh Tây Ninh cũ (sau sáp nhập tỉnh Long An, Tây Ninh, nay là xã Hiệp Thạnh, tỉnh Tây Ninh mới) đã trở thành một mô hình kinh tế tiềm năng, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân địa phương.
Chia sẻ
Con chị đồng nghiệp khóc ngất giữa lớp vì một lý do không ngờ.
Chia sẻ
Thông tin sai sự thật về vỡ đập thủy điện Bản Vẽ khiến người dân vùng hạ du hoang mang bỏ chạy lên núi. Vào cuộc xác minh, công an xã Tương Dương, Nghệ An đã triệu tập trường hợp đăng thông tin sai sự thật.
Chia sẻ
Trước lúc mất đi sinh mệnh trong oan khuất và tức tưởi, Hàn Tín đã để lại 3 chữ, vạch mặt cặp Hoàng đế, Hoàng hậu bị đánh giá là “thất đức nhất” trong lịch sử Trung Hoa.
Chia sẻ
Đặc biệt, trẻ sinh vào 4 ngày Âm lịch dưới đây thường sở hữu trí thông minh sớm bộc lộ, tư duy nhanh nhạy, học hành giỏi giang.
Chia sẻ
Công an tỉnh Lâm Đồng đã triệt phá cơ sở nghi sản xuất phân bón giả số lượng lớn tại thôn Ánh Mai 1, phường 3 Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng vào chiều nay 27/đến.
Chia sẻ
Chiều tối 27/7, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về triển khai Kết luận của Bộ Chính trị, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới.
Chia sẻ
Mới đây, thủ thành Đặng Văn Lâm đưa bà xã Yến Xuân cùng con trai đi ăn ở Tam Kỳ (TP Đà Nẵng), Nhiều người đã vây quanh xin chụp ảnh cùng cặp đôi.
Chia sẻ
Rapper Bình "Gold" bị bắt với cáo buộc gây ra vụ cướp taxi trong tình trạng phê ma túy.
Chia sẻ
Sau 9 ngày tranh tài sôi nổi tại Hà Nội, Vòng chung kết giải bóng đá 7 người Vô địch Quốc gia Bia Saigon Dragon Cup 2025 (VPL-S6) đã khép lại với chức vô địch thuộc về Thiên Khôi FC sau trận chung kết giàu cảm xúc trước XSKT Đắk Lắk.
Chia sẻ
U23 Việt Nam sở hữu 10 cầu thủ cao từ 1m80 tại giải U23 Đông Nam Á 2025; Gyokeres bật mí lý do từ chối M.U; Troyes “hốt bạc” nhờ thương vụ Mbeumo; hé lộ khoản tiền thưởng khiêm tốn của ĐT nữ Anh; tân binh CLB nữ Genoa “gây sốt” với gương mặt xinh đẹp.
Chia sẻ
Bộ Quốc phòng Nga cho biết lực lượng của họ đã chiếm được thêm hai ngôi làng ở miền đông Ukraine, bao gồm một ngôi làng ở vùng Dnipropetrovsk, nơi mà Moscow cho biết quân đội của họ đã bắt đầu tiến quân.
Chia sẻ
Tính đến 16 giờ chiều nay (27/7), mưa lũ trên địa bàn tỉnh Sơn La đã khiến 2 người tử vong, 4 người mất tích (tăng thêm 2 người mất tích so với các thông báo trước đó); nhiều tài sản, hoa màu của người dân bị lũ cuốn trôi.
Chia sẻ
4 con giáp này đón nhận nhiều tin vui trong tháng 6 nhuận, không chỉ kiếm được nhiều tiền mà chuyện tình duyên cũng thuận lợi.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Phạm Xuân Nguyên 
