Theo Sohu, bất kể thời cổ đại hay hiện đại, Gia Cát Lượng (181 – 234) luôn nhận được sự kính trọng và ngưỡng mộ của mọi người. Ông là bậc hiền triết tài giỏi được kính trọng nhất trong thời đại của mình, đồng thời là danh nhân cổ đại được yêu thích nhất trong xã hội ngày nay. 

Trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa, một trong Tứ đại kỳ thư của văn học Trung Hoa, La Quán Trung đã mô tả Gia Cát Lượng là một vị thừa tướng tài đức song toàn với tài năng "xuất quỷ nhập thần", đoán mưu lập kế như thần, trên thông thiên văn dưới tường địa lý, là biểu tượng của lòng trung nghĩa và trí tuệ anh minh.

Tuy nhiên, theo Sohu, một số người cho rằng, dù thông minh tuyệt đỉnh nhưng Gia Cát Lượng đã mắc 2 sai lầm lớn nhất trong cuộc đời. Theo họ, nếu không mắc những sai lầm này, thành tựu của Gia Cát Lượng chắc chắn đã rực rỡ hơn?

Theo Sohu, sai lầm đầu tiên của Gia Cát Lượng được cho là tin nhầm người. Người này là Mã Tốc. Mã Tốc là một vị tướng của nhà Thục Hán, khá tài giỏi được Gia Cát Lượng đặt nhiều kỳ vọng.  Nhưng Lưu Bị trước khi mất từng được cho là đã khuyên Gia Cát Lượng không nên trọng dụng Mã Tốc vì vị tướng này là người khoác lác và hay nói quá sự thật.

Gia Cát Lượng không để ý tới lời dặn của Lưu Bị, thăng Mã Tốc làm tham quân và hay gọi ông đến thảo luận việc quân sự, thường nói rất lâu, tỏ ra rất hợp nhau.

Năm 225, Gia Cát Lượng mang quân đi nam chinh đánh lực lượng nổi dậy của Ung Khải tại Nam Trung, vốn vừa phản lại Thục Hán để theo Ngô, Mã Tốc được cho là đã tham mưu cho Gia Cát Lượng bình định Nam Trung bằng "tâm kế", khiến quân nổi dậy tâm phục khẩu phục mà quy phục Thục Hán. Từ đó, Gia Cát Lượng càng trọng dụng Mã Tốc hơn.

Năm 227, Gia Cát Lượng quyết định tấn công Tào Ngụy, tiêu diệt họ Tào, giành lại giang sơn cho nhà Hán. Đây được xem là chiến dịch có tỷ lệ thành công cao nhất trong số tất cả những lần Gia Cát Lượng dẫn quân đi đánh Tào Ngụy. Tuy nhiên, chiến dịch này lại nhanh chóng thất bại vì Gia Cát Lượng đặt đã niềm tin nhầm ở chỗ Mã Tốc.

Theo đó, trong chiến dịch này, Gia Cát Lượng giao cho Mã Tốc làm tiên phong, dẫn quân chặn tưới Trương Cáp của Ngụy ở Nhai Đình. Mã Tốc vốn cũng đọc nhiều binh thư nhưng thiếu kinh nghiệm trận mạc, trong khi Trương Cáp là danh tướng lâu năm của nhà Ngụy. 

Để đối địch với danh tướng Trương Cáp, mọi người đều cho rằng nên dùng tướng Ngụy Diên hoặc Ngô Ý đã dày dạn kinh nghiệm trận mạc, nhưng Gia Cát Lượng lại chọn Mã Tốc. Theo đó, Mã Tốc được lệnh cùng Vương Bình cầm quân khẩn cấp ra trấn thủ Nhai Đình. 

Đến Nhai Đình, Mã Tốc lại làm ngược lại với phương án chỉ huy của Gia Cát Lượng, không đóng quân ở nơi đường cài, gần sông là chỗ có nước cho quân sĩ dùng, mà mang 2 vạn quân trấn giữ trên núi với phương án "trên núi đánh xuống, thế như chẻ tre". Vương Bình nhiều lần phản đối, nhưng Mã Tốc không nghe. Cuối cùng, Vương Bình đành xin Mã Tốc cho 5.000 người ngựa ra đóng trại dưới chân núi.

Trương Cáp theo sự chỉ đạo của Tư Mã Ý đã mang quân vây trại của Mã Tốc trên núi, rồi cắt đứt đường nước. Quân Thục Hán thiếu nước, hoảng loạn. Trương Cáp dồn sức tấn công phá tan cánh quân của Mã Tốc.  

Nhai Đình thất thủ, Gia Cát Lượng bị mất bàn đạp tấn công, lỡ mất cơ hội đánh chiếm Lũng Hữu, đại quân Thục Hán không thể tiến nữa buộc phải lui về Hán Trung. Chiến dịch của Thục Hán đến đây coi như thất bại. Sau đó, Mã Tốc bị bắt giam rồi bị xử chém khi mới 39 tuổi.

Sai lầm lớn thứ 2 của Gia Cát Lượng được cho là đã phò tá nhầm minh chủ. Theo đó, một số người cho rằng, Lưu Bị thực ra không phải là một thủ lĩnh tài giỏi. Lưu Bị được cho là không sắc sảo bằng Tào Tháo cũng không có khí chất như Tôn Quân mà chỉ thường chỉ thu phục lòng người bằng quân bài tình cảm. Vì vậy nhiều người cho rằng việc một nhân tài như Gia Cát Lượng theo Lưu Bị là điều đáng tiếc, nếu ông đầu quân cho Tào Ngụy chắc chắn tốt hơn.

Tuy nhiên, theo Sohu, trên thực tế, Tào Ngụy có thể sẽ không trọng dụng Gia Cát Lượng vì xét cho cùng thì phong cách hành xử của Gia Cát Lượng không hợp với Tào Tháo. Ngoài ra, bên cạnh Tào Tháo cũng đã có rất nhiều mưu sĩ mưu cao, kế sâu như Quách Gia, Giả Hủ, Tuân Úc, Tuân Du. Do đó, rất có thể, Gia Cát Lượng nếu có đầu quân cho Tào Tháo cũng chưa chắc được trọng dụng và phát huy hết được thế mạnh của mình.

×