Ngày 9/5/2025, Học viện Nông nghiệp Việt Nam phối hợp với Tập đoàn PAN tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề: “Đổi mới công nghệ chọn tạo giống cây trồng trong doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu”. Hội thảo là một hoạt động nằm trong chuỗi sự kiện của Festival hoa, cây cảnh VNUA 2025 diễn ra từ ngày 5/5 - 18/5/2025.

Hội thảo quy tụ hơn 100 đại biểu là các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp hàng đầu đến từ Tập đoàn PAN, Công ty Vinaseed, Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI), Viện Lúa Đồng bằng Sông Cửu Long, các viện – trường trong nước, Hội Giống cây trồng Việt Nam và Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng.

Tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam (bên trái) và bà Nguyễn Thị Trà My, Tổng Giám đốc Tập đoàn PAN cùng ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Tập đoàn PAN/Vinaseed với Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

Chỉnh sửa gen, cuộc cách mạng trong nghiên cứu giống cây trồng

Tại Hội thảo, GS.VS.TSKH.Trần Đình Long, Chủ tịch Hội giống cây trồng Việt Nam cho biết, trong những năm qua, ngành trồng trọt Việt Nam đã có những thành tựu nổi bật, đặc biệt trong năm 2024 với kim ngạch xuất khẩu nông sản đạt 62,5 tỷ USD, trong đó gạo đạt kỷ lục 9 triệu tấn.

Về giống cây trồng, đến năm 2024 có 1.008 giống được công nhận, bao gồm 455 giống lúa và 206 giống ngô, cùng với hàng loạt giống cây ăn quả, cây công nghiệp và giống rau hoa. Hệ thống bảo hộ giống cây trồng đang được cải thiện, với tổng số bằng bảo hộ lên đến 1249 tính đến năm 2024.

Tuy nhiên, theo GS.VS.Trần Đình Long, hiện nay vẫn có sự mất cân đối trong nghiên cứu giữa cây lương thực và cây ăn quả, hạn chế trong cải tiến giống lâm nghiệp, và hệ thống sản xuất giống còn manh mún, chưa đạt quy mô công nghiệp; tỷ lệ sử dụng giống đạt chuẩn trong sản xuất vẫn thấp, đặc biệt tại ĐBSCL.

Ngành giống cây trồng đặt mục tiêu đến năm 2035 lưu giữ và khai thác hiệu quả 20.000 – 25.000 nguồn gen; chọn tạo giống có năng suất, chất lượng, chống chịu sâu bệnh, thích ứng biến đổi khí hậu và thân thiện với môi trường; nâng cao năng lực nghiên cứu, phát triển giống theo hướng công nghệ cao (chỉnh sửa gen, giải mã hệ gen, GWAS, vi nhân giống sạch bệnh...).

Trong khi đó, theo PGS.TS.Vũ Thị Thúy Hằng, Khoa Nông học, Nhóm nghiên cứu mạnh Công nghệ chọn tạo và phát triển giống cây trồng, Phòng Thí nghiệm di truyền – Chọn giống cây trồng, Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho biết, công nghệ sinh học ngày càng có vai trò quan trọng trong chọn tạo giống cây trồng, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với biến đổi khí hậu, gia tăng dân số và suy giảm tài nguyên thiên nhiên. CNSH được xem là giải pháp chiến lược nhằm tạo ra các giống cây trồng có năng suất cao, kháng sâu bệnh, chịu hạn mặn và thích ứng với điều kiện môi trường khắc nghiệt.

Trong đó, công nghệ chỉnh sửa gen (CRISPR/Cas9) cho phép sửa đổi gene nội sinh một cách chính xác mà không cần đưa gene ngoại lai, rút ngắn thời gian chọn tạo giống và đảm bảo an toàn sinh học.

Tại Việt Nam, ứng dụng công nghệ sinh học trong nông nghiệp còn ở giai đoạn khởi đầu. Hiện chỉ có ngô biến đổi gen được cấp phép sản xuất đại trà. "Để tận dụng tối đa tiềm năng công nghệ sinh học trong phát triển giống cây trồng, Việt Nam cần tăng đầu tư, hoàn thiện khung pháp lý và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và thương mại hóa giống cây công nghệ sinh học", bà Hằng nói.

Đối với vựa lúa Đồng bằng sông Cửu Long, theo TS.Trần Ngọc Thạch, Viện trưởng Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long cho biết, với diện tích gieo trồng lúa hàng năm gần 3,82 triệu ha, nhu cầu giống lúa đạt trên 300.000 tấn/năm, trong đó giống cấp xác nhận chiếm tỷ lệ chủ đạo (khoảng 80%).

Viện Lúa ĐBSCL đóng vai trò trung tâm trong nghiên cứu và chọn tạo giống lúa. Từ năm 1977 đến nay, Viện đã lai tạo thành công và được công nhận 163 giống lúa OM, chiếm 60–65% diện tích gieo trồng tại vùng. Công nghệ chọn tạo giống bao gồm lai truyền thống, lai hồi giao, đột biến (vật lý, hóa học), kết hợp chỉ thị phân tử (MAS) và ứng dụng công nghệ sinh học hiện đại như chuyển gen (Bt, vàng hóa) và chỉnh sửa gen (CRISPR – OsBADH2 tạo giống lúa thơm từ OM5451).

Tuy nhiên, ông Thạch cũng nêu một thực tế, hệ thống sản xuất giống tại ĐBSCL hiện nay còn phân tán, phần lớn là quy mô nhỏ, năng lực kiểm định chất lượng hạt giống vẫn còn hạn chế. Cơ cấu giống đang dịch chuyển mạnh sang nhóm giống thơm, chất lượng cao nhằm đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.

Kết quả nghiên cứu giống cây trồng, một trong những thế mạnh của Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Phát biểu tại Hội thảo, GS.TS.Phạm Văn Cường, Phó Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhấn mạnh, với bề dày gần 70 năm xây dựng và phát triển, Học viện tự hào là đơn vị hàng đầu cả nước trong đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp.

Trong lĩnh vực chọn tạo giống cây trồng, Học viện quy tụ đội ngũ giảng viên, nghiên cứu viên giàu kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn cao, đã nghiên cứu, phát triển nhiều giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng vượt trội như thầy Lương Định Của, Trần Như Nguyện, Trần Thị Tú Ngà, Nguyễn Thị Trâm, Nguyễn Văn Hoan, Nguyễn Hồng Minh… Vũ Văn Liết….

Sau gần 70 xây dựng và phát triển, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã đào tạo được gần 10.000 sinh viên ngành trồng trọt (cây trồng, khoa học cây trồng, chọn giống cây trồng), hơn 600 thạc sĩ và 110 tiến sĩ ngành Khoa học cây trồng, Di truyền và chọn giống cây trồng.

Bên cạnh đó, công tác nghiên cứu khoa học về chọn tạo giống cây trồng đạt được nhiều thành tựu.

Giai đoạn 1956-1976, Học viện nghiên cứu được các giống lúa Nông nghiệp 1 (NN1), 813 và 828 của GS. Lương Định Của; các giống Đông Xuân 1, Đông Xuân 2, Đông Xuân 3, Đông Xuân 4, Đông Xuân 5 của GS. Vũ Tuyên Hoàng, các giống VN10 (NN 75 – 3), A4 (NN 75 – 5) của thầy Trần Như Nguyện.

Giai đoạn 1976-1996: các giống lạc B5000, Sen lai 75-23, V79, các giống đậu tương M103, DT93, giống đậu xanh ĐX04, các giống lúa ĐH60, Nếp 44, đậu tương V48, cà chua MV1;

Giai đoạn 1996 – 2010: có 3 thành tựu nổi bật về lai giống cây trồng: Lúa lai, cà chua lai và Đậu tương. Một số giống cây trồng như: Giống lúa thuần ĐH60, 136, ĐH32, QC1, 256, Nếp 44, ĐH104, Hương cốm, TN135; giống lúa lai: Việt lai 20, TH3-3, TH3-4; giống đậu xanh ĐX044; đậu tương M103, DN42, ĐH93, D104, V48; giống lạc B5000; giống cà chua lai;

Giai đoạn 2011-2016: Một số giống cây trồng của Học viện đã được công nhận như: Giống lúa thuần Hương cốm, ĐH6; giống lúa lai: Việt lai 24, Việt lai 50, TH3-5, TH7-2, TH3-7, CT16, HQ19, TH5-1, TH17; giống cà chua lai HT144, HT152, HT160;

Giai đoạn 2016 – Nay: Một số giống cây trồng được công nhận như: Giống lúa thuần DCG66, DCG72, ĐH8, ĐH9, ĐH15, TH6-6,…giống ngô (VNUA69, VNUA 144, giống dược liệu (Đinh lăng VT-ĐL2.1, Đương quy Nhật Bản V-ĐQ.02, Chè dây VT-CD02, Giảo cổ lam VB-GCL 02, Ba kích VLK-Bk21), giống khoai tây Bliss 1, giống hoa lan huệ.

Học viện có đầy đủ phòng thí nghiệm về di truyền và chọn giống cây trồng, chỉnh sửa gene, chọn lọc bằng chỉ thị phân tử, công nghệ hạt giống, nhà lưới, đồng ruộng; có hợp tác quốc tế với Nhật Bản, IRRI, Trung Quốc... trong trao đổi vật liệu, học thuật và công bố khoa học; hợp tác với nhiều doanh nghiệp trong nước thử nghiệm, mở rộng sản xuất giống các giống cây trồng của Học viện.

"Chúng tôi mong muốn thông qua hội thảo sẽ xây dựng một cầu nối bền vững giữa các nhà khoa học, doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu; giữa nghiên cứu cơ bản và nhu cầu thực tiễn sản xuất, trong đó tập trung vào việc chia sẻ những xu thế công nghệ tiên tiến trong chọn tạo giống như: công nghệ chỉnh sửa gen, công nghệ chọn giống nhanh ứng dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ đột biến,... đồng thời đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu, quản lý và khai thác nguồn gen trong bối cảnh hội nhập và biến đổi khí hậu", GS.TS Phạm Văn Cường nhấn mạnh.

Bà Nguyễn Thị Trà My, Tổng Giám đốc Tập đoàn PAN nhấn mạnh: "Chọn tạo giống cây trồng là nền tảng của nông nghiệp. Trong bối cảnh khí hậu biến đổi nhanh, thị trường đòi hỏi cao hơn, người tiêu dùng ngày càng khắt khe, thì giống – công nghệ giống – chính là điểm khởi đầu của mọi chuỗi giá trị. Tập đoàn PAN luôn xác định đây là trọng tâm chiến lược. Và để làm tốt việc này, không thể thiếu sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp và các nhà khoa học".

Chương trình đào tạo ngành Nông nghiệp công nghệ cao (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) được xây dựng dựa trên cách tiếp cận mới trong đào tạo đại học ở các nước châu Âu và các nước phát triển trên thế giới, tăng thời lượng thực hành và trải nghiệm thực tế tại các doanh nghiệp, trang trại sản xuất nông nghiệp tiên tiến.

Trong quá trình đào tạo, Học viện Nông nghiệp Việt Nam thường xuyên mời các cán bộ có kinh nghiệm quản lý, kỹ thuật của các viện nghiên cứu, doanh nghiệp tham gia xây dựng chương trình, trao đổi kinh nghiệm và giảng dạy.

Các em học sinh có đam mê với ngành Nông nghiệp công nghệ cao (Nông nghiệp đô thị) hãy đăng ký với các thông tin sau: Mã trường: HVN; Mã nhóm ngành: HVN03; Tên nhóm ngành: Nông nghiệp sinh thái và Nông nghiệp đô thị.
Thông tin chi tiết xem tại: https://tuyensinh.vnua.edu.vn/nganh-nong-nghiep-cong-nghe-cao/

×