Bình luận
0
Nam Sách là mảnh đất có truyền thống hiếu học và khoa bảng nổi tiếng của xứ Đông, là nơi sinh ra, nuôi dưỡng nhiều nhân tài, danh nhân văn hoá của đất nước.
Xét theo đơn vị huyện, Nam Sách không chỉ có số lượng tiến sĩ Nho học nhiều nhất tỉnh Hải Dương mà còn là huyện có số tiến sĩ nhiều nhất cả nước với 108 người.
Tính theo đơn vị hành chính hiện nay, tỉnh Hải Dương có 11 vị Trạng nguyên thì Nam Sách có đến 5 vị. Số người đỗ đại khoa ở Nam Sách tập trung nhiều ở thị trấn Nam Sách (31 vị), trong đó tiêu biểu nhất là ở làng Nhân Lý (11 vị).
Đình làng cổ Nhân Lý, nay là khu dân cư Nhân Đào, thị trấn Nam Sách, tỉnh Hải Dương.
Làng cổ Nhân Lý tên nôm là làng Si. Cư dân lập ra làng Nhân Lý đầu tiên là họ Kiều (có mặt tại đây vào khoảng thế kỷ X, trong đó có cụ Kiều Thúc Ngữ là tướng của nhà Đinh); sau đến các họ Lê, Lương, Phạm.
Tuy nhiên, họ Kiều, họ Lê đến nay chỉ còn gần hai chục nhân khẩu trong làng. Sau đó là các dòng họ Nguyễn Hữu (từ Thanh Hóa ra), Nguyễn Văn, Nguyễn Xuân, Đặng Huy... đến sinh cơ lập nghiệp.
Lưu truyền dân gian kể lại rằng, khi con người đến khai phá, vùng đất Nhân Lý còn đầy rừng rậm, có cả hổ dữ.
Cây rừng mọc lên trên địa hình đầm lầy, phù sa với những lạch thoát triều chằng chịt, chảy quanh co, xung quanh nhiều gò đống chạy dài theo hướng đông-tây, chắn ngang con sông Cầu Giao chảy theo hướng bắc-nam.
Chính vì vậy, khi đến khai phá vùng đất này, tổ tiên người Nhân Lý đã định cư trên gò, đống và các vùng đất cao nên phải làm tới 12 cây cầu đá để đi lại.
Đặc điểm này được người Nhân Lý dùng để ví làng mình như con cá chép trong hồ nước đầy (Nhân Lý thủy chư, lý ngư vọng nguyệt).
Theo nghĩa chữ Hán, Nhân là nhân nghĩa, Lý là làng. Các dòng họ đoàn kết xây dựng cơ nghiệp với phong tục tốt đẹp nên đặt tên chữ cho làng mình là làng Nhân Lý (Lý nhân vi mỹ).
Ban thờ các vị tiến sĩ tại gian đại bái đình làng cổ Nhân Lý, nay là khu dân cư Nhân Đào, thị trấn Nam Sách, tỉnh Hải Dương.
Làng cổ Nhân Lý xưa kia do trang Đào và trang Si hợp lại, thuộc huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách, lộ Đông Hải. Cuối thời Lê, đầu thời Nguyễn, xã Nhân Lý thuộc tổng An Lương, huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách, trấn Hải Dương (năm Minh Mạng thứ 12 - Tân Mão - 1831 đổi làm tỉnh Hải Dương). Huyện Thanh Lâm từ năm Tự Đức thứ năm (Nhâm Tý, 1852) là huyện do phủ Nam Sách kiêm nhiếp.
Năm 1918, triều đình Khải Định quy định bỏ các huyện kiêm lý thuộc các phủ. Huyện Thanh Lâm không còn tồn tại; các làng, xã của huyện này trực thuộc phủ Nam Sách.
Đến tháng 4.1946, Nhân Lý hợp nhất với các xã Vạn Niên, Nhân Hưng thành một xã mang tên Thanh Lâm (trùng tên với xã Thanh Lâm cũ).
Đến ngày 26.8.1989, Hội đồng Bộ trưởng ra quyết định về việc thành lập thị trấn Nam Sách, trên cơ sở giải thể xã Thanh Lâm. Ngày nay, Nhân Lý thuộc khu dân cư Nhân Đào, thị trấn Nam Sách.
Người làng Nhân Lý vừa trồng lúa, vừa trồng dâu, nuôi tằm, kéo tơ dệt lụa. Bên cạnh nghề nông là nghề chính, Nhân Lý còn phát triển nghề thủ công và buôn bán nhỏ vì gần chợ huyện Thanh Lâm sầm uất với các hoạt động mua bán trâu bò, lợn, gạo, vải...
Đặc biệt, Nhân Lý còn bảo lưu được ngôi đình bề thế, to đẹp xây dựng vào thời Lê, là nơi thờ cụ Đào Tuấn Lương, người có công đánh giặc giữ làng, giữ nước được tôn thờ là Thành hoàng làng của cả tổng An Lương.
Nhà thờ họ Nguyễn (nhà ông Nguyễn Hữu Phụng), làng Nhân Lý, thị trấn Nam Sách, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương.
Không những lưu giữ được nhiều thiết chế văn hóa cổ truyền, Nhân Lý là một làng cổ có truyền thống khoa bảng.
Qua các khoa thi từ năm 1076-1919, Nhân Lý có 11 vị đại khoa, sau khi đỗ đạt đều giữ các chức vụ quan trọng trong triều đình. Tiêu biểu nhất là Nguyễn Minh Bích làm quan tới chức Thượng thư. Phạm Bá Khuê, Nguyễn Thế Khải làm tới chức Thị lang (chức quan đứng sau Thượng thư, tương đương với chức Thứ trưởng hiện nay).
Hai người làm Tham chính là Phạm Bá Dương và Phạm Hưng Nhân. Ba người làm các công việc có liên quan đến biên soạn kinh sách là Phạm Khuê, Nguyễn Hoản, Phạm Như Trung.
Giữ việc giám sát trong triều có Phạm Văn Tuấn. Đặc biệt, Nguyễn Hoản còn là thành viên Hội Tao Đàn của vua Lê Thánh Tông, ông còn để lại một số bài thơ trong Toàn Việt Thi lục.
Theo số liệu tập hợp từ nguồn bia ký, gia phả tại địa phương, ngoài 11 vị đại khoa, làng Nhân Lý còn có 34 vị đỗ trung khoa (học vị Hương cống, Cử nhân) và tiểu khoa (học vị Sinh đồ, Tú tài).
Các vị đỗ đại khoa của làng cổ Nhân Lý chỉ tập trung vào 3 dòng họ: Phạm, Nguyễn Văn và Nguyễn Thế. Họ Phạm là dòng họ lớn và đến lập nghiệp sớm nhất tại làng Nhân Lý. Họ Phạm có 8 vị đỗ đại khoa (đứng đầu làng Nhân Lý và toàn huyện Nam Sách), trong đó gia đình cụ Phạm Bá Khuê nối tiếp nhau qua các đời từ cha đến con rồi đến cháu, chắt đều đỗ đại khoa.
Họ Nguyễn Văn có 2 tiến sĩ đó là Nguyễn Hoản và Nguyễn Minh Bích. Họ Nguyễn Thế có 1 vị tiến sĩ là Nguyễn Thế Khải, cũng là vị tiến sĩ cuối cùng trong số 11 vị tiến sĩ làng Nhân Lý.
Như vậy, Nhân Lý là làng khoa bảng tiêu biểu đứng thứ nhất của huyện Nam Sách (có 11 tiến sĩ) và đứng thứ hai của tỉnh Hải Dương chỉ sau làng Mộ Trạch (Bình Giang) với 36 vị.
Truyền thống học hành, đỗ đạt ở làng cổ Nhân Lý còn được kế thừa, phát huy trong hầu hết các gia đình, dòng họ ngày nay. Nhiều con em quê hương Nhân Lý học cao, đỗ đạt và đã trở thành những nhà giáo, kỹ sư, bác sĩ... có nhiều đóng góp cho quê hương, đất nước.
Người dân trong làng đều trân trọng, đề cao đạo học. Hằng năm, tỷ lệ học sinh giỏi, học sinh đỗ đại học ở Nhân Lý luôn ở nhóm đầu của thị trấn Nam Sách.
Được biết có những năm, 80% con em của làng Nhân Lý đỗ đại học, cao đẳng. Các tổ chức đoàn thể, gia đình, dòng họ đều có những phần thưởng khuyến khích con em học hành tiến bộ.
Hội Khuyến học của làng Nhân Lý (nay là khu dân cư Nhân Đào) được thành lâp năm 1990, hiện có 291 thành viên với số quỹ khuyến học hàng chục triệu đồng mỗi năm.
Theo thống kê chưa đầy đủ, làng Nhân Lý hiện có 5 tiến sĩ, nhiều thạc sĩ, hàng trăm cử nhân, kĩ sư, bác sĩ ở các lĩnh vực khác nhau và có nhiều đóng góp xây dựng quê hương.
TP Hải Phòng đã thống nhất tên gọi tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư tại xã, phường, đặc khu trên địa bàn thành phố là thôn hoặc tổ dân phố.
Quảng Ninh thí điểm 5 khu đất làm nhà ở thương mại theo hướng linh hoạt, không thu hồi đất mà cho phép doanh nghiệp thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Chia sẻ
Giảm 5cm vòng eo chỉ với 339 nghìn đồng/buổi, không cần tập luyện hay ăn kiêng – đó là lời quảng cáo “có cánh” từ các cơ sở thẩm mỹ Aurora. Thứ công nghệ “độc lạ” mang tên sóng cao tần được giới thiệu có thể đào thải mỡ qua mồ hôi và đại tiện. Vậy sự thật phía sau công nghệ này là gì?
Chia sẻ
Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Gia Lai cho hay, kết quả xét nghiệm mẫu bệnh của 54 con lợn không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, kiểm dịch đang vận chuyển vào phía Nam dương tính với dịch tả lợn châu Phi.
Chia sẻ
Cung nhà giá rẻ ngày càng co hẹp trong khi nhu cầu mua vẫn rất lớn, đẩy mặt bằng giá lên cao. Techcombank tiếp tục rót vốn mạnh vào bất động sản, dẫn đầu hệ thống về dư nợ ngành này.
Chia sẻ
Yến Vy tại Mỹ bận rộn với 40 giờ làm việc tại casino mỗi tuần, gác lại chuyện tình cảm để tập trung vào sự nghiệp và cuộc sống.
Chia sẻ
Trên mạng xã hội đang lan truyền bài viết “Sốt cao là một trong những vũ khí rất mạnh để trị ung thư” gây xôn xao kèm theo các lý lẽ mà chuyên gia cho rằng đây là những diễn giải sai khoa học, tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng.
Chia sẻ
Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội đề nghị các đơn vị không giới thiệu, tiếp tay hoặc cấu kết với dịch vụ trung gian gây khó dễ người dân, doanh nghiệp khi giải quyết thủ tục hành chính.
Chia sẻ
Hơn 20 năm sống ở xứ người, hai từ “Việt Nam” trong tôi là tiếng gọi thân thương về nơi mình được sinh ra, là niềm tự hào khi giới thiệu tinh hoa của đất nước với bạn bè thế giới, là ký ức được dệt thành từ tình yêu và nỗi nhớ, là dòng sông Lam chảy mãi đến vô cùng…
Chia sẻ
Anh Võ Xuân Đặng(SN 1990) ở xã Sơn Mỹ, tỉnh Lâm Đồng mới (trước là một phần của huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận cũ) nghiên cứu, biến xơ mướp khô bị người ta bỏ đi, làm thành đồ gia dụng tiện lợi, xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu... Mô hình hay này đang tạo công ăn việc làm cho hàng chục người dân địa phương có thu nhập ổn định hàng tháng.
Chia sẻ
Theo Kế hoạch triển khai thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025, Bộ Nội vụ là cơ quan thường trực giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giải quyết vướng mắc khi tổ chức chính quyền 2 cấp.
Chia sẻ
Trước thông tin lan truyền trên mạng “chữa đột quỵ bằng cách chích máu ở đầu ngón tay và dái tai” chỉ với một cây kim, bác sĩ đã lên tiếng cảnh báo nguy hiểm.
Chia sẻ
Bắt giữ nghi phạm sát hại cô gái trẻ trong đêm; điều tra vụ cháy khiến đôi nam, nữ thương vong; lời khai của nhóm đối tượng chặn đường cướp tài sản, hãm hại 2 cô gái trẻ... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Những chuyến đi viện dài ngày cùng con gái khiến vợ chồng anh Phín gần như kiệt quệ. Gánh nặng kinh tế ngày một đè nặng khiến anh Phín ôm mặt bất lực.
Chia sẻ
Trước diễn biến phức tạp của bệnh dịch tả lợn châu Phi trên một số địa bàn trong cả nước, ngày 22/ 7/ 2025, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành Công điện khẩn số 04/CĐ-UBND về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống, bệnh dịch tả lợn châu Phi nhằm hạn chế tối đa thiệt hại cho người chăn nuôi và bảo vệ an toàn đàn vật nuôi.
Chia sẻ
Trước hiệu quả đem lại từ trồng thử nghiệm những mùa trước, vụ hè thu năm 2025, bà con nông dân xã Đức Minh, tỉnh Hà Tĩnh (trước đây là xã Tùng Châu, huyện Đức Thọ cũ) tiếp tục mở rộng diện tích trồng lạc trái vụ nhằm nâng cao thu nhập.
Chia sẻ
Có lẽ trong số các tên phường của tỉnh Đồng Nai mới thuộc tỉnh Bình Phước (cũ), tên phường Phước Long, Lộc Ninh, An Lộc, Bình Long… được biết đến nhiều trong lịch sử hiện đại vì là nơi diễn ra các trận đánh ác liệt trong kháng chiến chống Mỹ.
Chia sẻ
Ở mạn đồng rừng xã Thanh Kỳ, tỉnh Thanh Hóa (trước sáp nhập nhà một phần diện tích của huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa), trong cộng đồng dân tộc Thái ngày nay vẫn còn có một số người gắn với nghiệp đi rừng săn ong vò vẽ và các sản vật khác từ rừng.
Chia sẻ
Văn khấn mùng 1 tháng 6 nhuận Âm lịch 2025 chính xác nhất, giúp gia chủ cầu bình an, may mắn, khỏe mạnh, làm ăn phát tài phát lộc.
Chia sẻ
Trên những đỉnh núi quanh năm sương mù bao phủ ở tỉnh Tuyên Quang mới (sau sáp nhập tỉnh Hà Giang), có một loài cây cổ thụ, thân đầy rêu phong, lá đón gió trời, ướp đẫm sương đêm, phủ trắng như đọng tuyết, mang lại cho đời những vị ngọt thơm, theo chân người Dao xuống núi, “du hành” đến tận trời Âu. Đó là câu chuyện của bạt ngàn chè Shan tuyết cổ thụ trên dãy Tây Côn Lĩnh hùng vĩ.
Chia sẻ
Cuộc sống vợ chồng son của tôi diễn ra 1 cách tẻ nhạt, như những người lạ ở ghép chung nhà.
Chia sẻ
Đoàn đại biểu của TP.HCM do Trung tướng Mai Hoàng, Giám đốc Công an TP.HCM làm trưởng đoàn đã đến thăm hỏi, tặng quà các gia đình chính sách tiêu biểu, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025).
Chia sẻ
Không quân Hoàng gia Thái Lan (RTAF) xác nhận đã triển khai 4 máy bay chiến đấu F-16 để tiến hành một cuộc không kích khác vào một mục tiêu quân sự ở Campuchia. Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Campuchia đưa ra cảnh báo không chia sẻ hình ảnh hoặc video về các hoạt động chuyển quân hoặc cho thấy các vị trí quân sự cũng như vũ khí giữa bối cảnh xung đột biên giới với Thái Lan.
Chia sẻ
Phụ nữ sinh vào 3 tháng Âm lịch dưới đây thường mang số mệnh vượng phu ích tử, mang lại may mắn cho chồng, nuôi dạy con cái thành đạt.
Chia sẻ
Màn bắn pháo hoa sẽ diễn ra vào 22 giờ 00 đến 22 giờ 8 phút ngày 10/8/2025, với quy mô gồm 300 quả pháo hoa tầm cao và 60 giàn pháo hoa tầm thấp, kéo dài 8 phút tại khu vực đường đua F1, phường Từ Liêm.
Chia sẻ
Vân Trung Hạc biệt hiệu Cùng Hung Cực Ác, là hiện thân của dục vọng và sự tàn bạo. Hắn là một kẻ háo sắc, không từ bất cứ thủ đoạn nào để đạt được mục đích của mình. Số phận của hắn kết thúc dưới Lục Mạch Thần Kiếm của Đoàn Dự khi đang có ý định làm hại Vương Ngữ Yên.
Chia sẻ
Ukraine có thể sớm nhận được vũ khí có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, bao gồm cả Moscow. Hai nhà cung cấp tiềm năng đang được xem xét: Đức và Mỹ.
Chia sẻ
Fanpage chính thức của CLB Bình Định vừa phát đi thông báo chia tay 4 ngôi sao dày dạn kinh nghiệm, gồm Mạc Hồng Quân, Vũ Minh Tuấn, Dương Văn Khoa và Trần Trung Hiếu. Thực tế, cả 4 đã rời sân Quy Nhơn từ cách đây ít ngày.
Chia sẻ
VFF “ra tay”, tiền vệ Việt kiều Julien Nguyễn khoác áo ĐT Việt Nam?; CĐV M.U tức giận vì Garnacho; Leanna Paul xác nhận chia tay Delap; Chelsea tiến gần chữ ký của Xavi Simons; Real sẵn sàng chi 100 triệu bảng mua Rodri.
Chia sẻ
Việc ca sĩ Jack tổ chức họp báo ra mắt sản phẩm, nhưng lại kể chuyện đời tư, lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM sẽ rà soát xử lý.
Chia sẻ
Chí sĩ Trần Quý Cáp (1870 - 1908) lúc nhỏ tên là Trần Nghị, tự là Dã Hàng, Thích Phu, hiệu là Thai Xuyên. Ông sinh ra trong một gia đình nông dân ở làng Bất Nhị, xã Điện Phước, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Trần Quý Cáp nổi tiếng là người thông minh và là 1 trong những học trò xuất sắc của Đốc học Mã Sơn Trần Đình Phong. Tuy nhiên, con đường khoa cử của ông khá lận đận, đến năm 1904 ông mới đậu Tiến sĩ.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Hương Thủy 
