Khoảng 32% trẻ em Việt Nam căng thẳng nghiêm trọng trong học tập: Cần nhân rộng mô hình tham vấn học đường

Sức khỏe tinh thần học đường là trách nhiệm xã hội

Trao đổi với PV báo Dân Việt, bà Đỗ Thị Trang, Viện Nghiên cứu và Chăm sóc Sức khỏe Tinh thần Học đường, chia sẻ: "Những số liệu thống kê về áp lực học đường trong thời gian qua cho thấy tầm quan trọng của chăm sóc sức khỏe học đường. Theo UNICEF (2022), khoảng 32% trẻ em Việt Nam từ 12–17 tuổi báo cáo từng trải qua căng thẳng nghiêm trọng trong học tập.

Một nghiên cứu hỗn hợp năm 2021 với 3.910 học sinh trung học tại Hà Nội cho thấy 40,6% học sinh có dấu hiệu lo âu, trong đó 5,8% ở mức nghiêm trọng, dựa trên thang đo GAD‑7. Một nghiên cứu khác tại trường học ghi nhận 19,46% học sinh gặp vấn đề cảm xúc hoặc hành vi, 9,23% gặp khó khăn trong quản lý hành vi ứng xử, và 10% từng trải qua ý nghĩ tự sát...

WHO năm 2017 cảnh báo, áp lực học đường liên quan chặt chẽ đến tỷ lệ trầm cảm, tự hại, thậm chí tự tử ở vị thành niên. Những con số này nhấn mạnh, sức khỏe tinh thần học đường không chỉ là vấn đề cá nhân mà là trách nhiệm xã hội, đòi hỏi sự quan tâm đồng bộ từ gia đình, nhà trường, chính sách công.

Cũng theo bà Trang, phần lớn nghiên cứu đồng ý rằng, trẻ em hiện nay đối diện với nhiều dạng áp lực hơn ngày xưa do mức độ cạnh tranh học tập tăng cao, do kỳ vọng xã hội, phụ huynh và áp lực thi cử; môi trường công nghệ (mạng xã hội, học trực tuyến, “so sánh bản thân”) làm gia tăng lo âu, tự ti; ít thời gian nghỉ ngơi, vui chơi so với trẻ em những thập niên trước; môi trường đô thị hóa, cha mẹ bận rộn khiến trẻ ít được hỗ trợ tinh thần.

Tư vấn cho học sinh, phụ huynh, nhà trường để giảm áp lực học đường, bà Trang cho biết, học sinh cần học kỹ năng quản lý thời gian, đặt mục tiêu học tập hợp lý; duy trì hoạt động thể chất, ngủ đủ, cân bằng giữa học tập – giải trí; tập luyện kỹ năng thư giãn (hít thở, viết nhật ký, thiền…); chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ từ giáo viên, cha mẹ hoặc chuyên gia tâm lý khi cảm thấy căng thẳng.

Đối với phụ huynh, cần giảm áp lực điểm số, tập trung động viên nỗ lực và sự tiến bộ của con; dành thời gian lắng nghe, chia sẻ và đồng hành cảm xúc với con; làm gương trong cách ứng phó với căng thẳng và quản lý cảm xúc; hợp tác với giáo viên, nhà trường khi thấy dấu hiệu con căng thẳng kéo dài.

Đối với nhà trường, cần tổ chức các chương trình giáo dục kỹ năng sống, chăm sóc sức khỏe tinh thần định kỳ; xây dựng môi trường học tập thân thiện, không bạo lực, không so sánh thái quá; bồi dưỡng giáo viên về tâm lý học đường, nhận diện sớm các dấu hiệu học sinh gặp khó khăn; cung cấp dịch vụ tham vấn học đường sẵn sàng hỗ trợ học sinh, phụ huynh.

Cần thêm nhiều mô hình tham vấn học đường

Hiểu được tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khoẻ tinh thần học đường, mới đây, lễ công bố thành lập Viện Nghiên cứu và Chăm sóc Sức khỏe Tinh thần Học đường đã chính thức diễn ra tại Hà Nội. Đây là một tổ chức chuyên môn hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu, can thiệp và đào tạo nhằm nâng cao sức khỏe tâm lý – tinh thần cho học sinh, giáo viên và gia đình.

Sự kiện đồng thời là dịp kỷ niệm 5 năm hành trình kiến tạo và lan tỏa mô hình Phòng tham vấn học đường, với hơn 30.000 lượt tham vấn được thực hiện tại nhiều trường học trên địa bàn Hà Nội.

Tiền thân là Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Tâm lý - Giáo dục Bình Minh, được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp phép hoạt động từ tháng 9/2019, Viện Tâm lý học đường đã tiên phong xây dựng mô hình Phòng tham vấn học đường tại Trường Marie Curie (cơ sở Mỹ Đình), từ đó mở rộng đến các trường THCS THPT Ban Mai, THCS Lê Quý Đôn, THCS Minh Khai, THCS Nguyễn Trường Tộ, THCS Ngô Sỹ Liên, Trường Chất lượng cao Nam Từ Liêm…

Bà Nguyễn Thị Ngân - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Chăm sóc Sức khỏe Tinh thần Học đường, cho biết sẽ tập trung vào nâng cao năng lực cho đội ngũ tham vấn học đường, xây dựng hệ sinh thái kết nối nhà trường - gia đình - cộng đồng trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, thúc đẩy nghiên cứu và truyền thông nâng cao nhận thức toàn xã hội về tầm quan trọng của sức khỏe tâm lý học đường.

TS. Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam, bày tỏ: “Với con số hơn 30.000 lượt tham vấn đã được thực hiện, tôi đánh giá rất cao những nỗ lực và cam kết mà Viện đã thể hiện trong suốt 5 năm qua. Tôi hy vọng trong thời gian tới, sẽ có thêm nhiều mô hình tham vấn học đường được nhân rộng trên cả nước, để ngày càng nhiều trẻ em Việt Nam đều được chăm sóc sức khỏe tinh thần một cách bài bản và nhân văn".

×