Đây là một trong loạt các kiến nghị cho TP.HCM nằm trong một tham luận tại hội thảo khoa học “Tầm nhìn quy hoạch và các động lực phát triển kinh tế của TP.HCM mới” diễn ra hôm nay 17/6 tại thành phố. Hội thảo được Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM (HIDS) phối hợp với và Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) tổ chức.

HIDS là cơ quan nghiên cứu khoa học trực thuộc UBND TP.HCM, đóng vai trò tham mưu chiến lược trong công tác hoạch định chính sách và định hướng phát triển toàn thành phố. Viện có chức năng nghiên cứu các vấn đề kinh tế – xã hội, quy hoạch đô thị, quản trị công, môi trường và hội nhập quốc tế.

Loạt kiến nghị được tác giả là Thạc sĩ Lại Thị Thảo (công ty Phoenix Logistics Thâm Quyến) nêu ra như là những giải pháp giúp phát triển hệ sinh thái logistics – cảng biển cho TP.HCM trong giai đoạn mới, với 2 tỉnh Bình Dương (thế mạnh sản xuất công nghiệp và Bà Rịa - Vũng Tàu có thế mạnh logistics, kinh tế biển, cảng biển, dầu khí…) được hợp nhất vào.

Loạt kiến nghị được phân thành 3 nhóm: Đối với TP.HCM hiện nay, đối với Trung ương, và đối với doanh nghiệp và hiệp hội ngành.

Cảng Cát Lái (ảnh) tại TP.HCM đã quá tải. TP.HCM cần nhiều giải pháp mới cho ngành logistics. Ảnh TL

Đối với TP.HCM, ngoài đề xuất thành lập “Sở Logistics và Hạ tầng thương mại điện tử” để tập trung quản lý ngành logistics hiện đại trong giai đoạn mới hiện nay, còn có kiến nghị xây dựng quy hoạch logistics toàn diện với tầm nhìn liên tỉnh và không gói gọn trong địa giới hành chính hiện tại; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu logistics tập trung, liên kết với hải quan, giao thông, ngành công thương để quản lý hàng hóa hiệu quả, phục vụ chuyển đổi số.

Thạc sĩ Lại Thị Thảo cũng kiến nghị TP.HCM nên tăng tỷ trọng đầu tư công cho logistics lên mức tối thiểu 15% tổng vốn đầu tư hạ tầng giai đoạn 2025–2030.

Đối với trung ương, tham luận đề xuất nên ban hành cơ chế thí điểm đặc thù cho TP.HCM nhằm cho phép thành phố tự chủ xây dựng và quản lý trung tâm logistics vùng, khai thác cảng biển quy mô đặc biệt, điều phối giao thông hàng hóa liên tỉnh. Bên cạnh đó là tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý cho phát triển logistics – cảng biển bằng cách ban hành Luật Logistics riêng, sửa đổi Luật Giao thông đường thủy nội địa và Luật Hàng hải.

Về phía chính các công ty logistics, tham luận kiến nghị doanh nghiệp trong ngành cần tăng cường liên doanh, liên kết giữa doanh nghiệp logistics nội địa và doanh nghiệp quốc tế nhằm tiếp tục nâng cao năng lực cạnh tranh. Các doanh nghiệp phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong toàn bộ chuỗi logistics, bao gồm hệ thống quản trị vận hành, quản lý kho, truy xuất nguồn gốc...

Nhằm tiếp tục hỗ trợ phát triển lĩnh vực logistics tại Việt Nam, vốn đang chưa thể cạnh tranh mạnh với một số nước xung quanh như Singapore hay Malaysia, các doanh nghiệp trong ngành cần tham gia đóng góp phản biện chính sách, tham gia điều phối liên vùng thông qua Hiệp hội Doanh nghiệp Logistics TP.HCM (HLA) và các diễn đàn khu vực ASEAN.

Để biến TP.HCM thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, tham luận đề xuất thành phố tích cực tham gia các sáng kiến logistics khu vực ASEAN, Trung Quốc và Ấn Độ.

Một giải pháp khác được đề xuất là cần xây dựng thương hiệu “Logistics TP.HCM” thông qua chất lượng dịch vụ, năng lực cảng, chuyển đổi số và quản trị thông minh. “Siêu đô thị” TP.HCM mới với vai trò đầu tàu kinh tế tại miền Nam và cho cả nước cũng cần phát triển ngành logistics theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường, ưu tiên logistics đô thị xanh, giảm phát thải khí CO₂ trong vận tải và lưu kho.

“Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, hệ thống logistics hiện đại và hiệu quả sẽ giúp TP.HCM duy trì vai trò đầu tàu kinh tế cả nước và kết nối với chuỗi cung ứng toàn cầu", thạc sĩ Lại Thị Thảo nhận định.

Hệ thống cảng container quốc tế Cái Mép - Thị Vải ở Bà Rịa - Vũng Tàu được kỳ vọng sẽ hỗ trợ thúc đẩy ngành logistics tại TP.HCM mới. Ảnh TL

Tác giả bài tham luận cũng cho rằng đầu tư phát triển hệ sinh thái logistics – cảng biển không chỉ là đòn bẩy phục hồi kinh tế sau đại dịch mà còn là chiến lược chủ đạo để TP.HCM định hình vai trò là trung tâm logistics vùng và quốc tế, tiến tới trở thành “siêu đô thị thông minh – logistics tích hợp” của Đông Nam Á vào năm 2045.

Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), chi phí logistics ở Việt Nam chiếm khoảng 16–20% GDP, cao hơn trung bình ASEAN. Việc phát triển hệ thống logistics hiệu quả tại TP.HCM sẽ góp phần giảm chi phí sản xuất và phân phối, tăng năng lực xuất khẩu và thúc đẩy ngành công nghiệp chế biến, công nghệ cao, dịch vụ logistics.

Thực tế hiện nay cho thấy cảng Cát Lái (TP.HCM) đã quá tải vì chiếm khoảng 40–50% tổng lượng container qua cảng biển cả nước. Thành phố cũng có một vài cảng cạn (ICD) như ICD Phước Long, ICD Tân Cảng… nhưng quy mô còn nhỏ và thiếu tính kết nối. Ngoài ra, TP.HCM hiện có khoảng 1.500 doanh nghiệp logistics hoạt động trên toàn địa bàn, trong đó 90% là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các dịch vụ cung ứng bao gồm: Vận tải đa phương thức, giao nhận hàng hóa quốc tế, khai thuê hải quan, kho bãi, phân phối hàng hóa..., theo số liệu được cung cấp tại hội thảo hôm nay 17/6. Ngoài ra, hệ thống logistics TP.HCM hiện hữu chưa gắn kết hiệu quả với hệ thống cảng biển nước sâu như Cái Mép - Thị Vải tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Trong khi đó, cụm Cái Mép - Thị Vải đã ghi tên mình lên hải trình của nhiều hãng tàu vận hành các “siêu tàu container” và của liên minh các hãng tàu lớn trên thế giới.

×