Bình luận
0
Tháng 10/1959 rời miền quê xứ Thanh, tôi ra Hà Nội học tập, công tác. Đến tháng 3/1991, lần đầu tiên tôi "gặp"cụ Rùa bơi trên mặt nước Hồ Gươm. Cũng vào cuối năm đó Công ty Dịch vụ khai thác Du lịch thuộc Sở Văn hóa & Thông tin Hà Nội mời tôi nghiên cứu về loài rùa quý Hồ Gươm. Kể từ đó tôi gắn bó với cụ Rùa.
PGS Hà Đình Đức chụp ảnh với cụ rùa Hồ Gươm. Ảnh nhân vật cung cấp
Tôi lần dở lại những trang huyền thoại trong dân gian về thần Kim Quy trong chuyện xây thành Cổ Loa. An Dương Vương được thần Kim Quy cho mượn thanh Bảo Kiếm chém đầu Gà Tinh Trắng, kẻ phá kế xây thành của nhà vua. Sau đó thần Kim Quy bứt cái móng chân mình trao cho An Dương Vương làm lẩy Nỏ thần, đánh tan quân ngoại xâm. Xong việc nhà Vua không trả lại móng cho thần Kim Quy. Triệu Đà dùng mưu kế vô hiệu hóa Nỏ thần nên đã mất nước.
Đó là quy luật "Vay – Trả" để giữ chữ "Tín". Lê Thái Tổ rút ra bài học đó nên đã trả gươm cho Thần Rùa sau khi chiến tranh kết thúc. Hành động này là lòng khát khao yêu chuộng "Hoà Bình" (gác binh khí chấm dứt chiến tranh) trở thành biểu trưng Văn hóa của dân tộc Việt Nam và cũng là biểu trưng của thủ đô Hà Nội "Thành phố vì Hòa Bình".
Gần ba mươi năm qua cụ Rùa và Hồ Gươm để lại trong tôi biết bao kỷ niệm sâu sắc. Đó là 10 công văn từ Văn phòng Chính phủ, gửi cho tôi và các cơ quan về Rùa Hồ Gươm và Hồ Gươm. Tôi trả lời hàng trăm cuộc phỏng vấn về Rùa Hồ Gươm trên các hãng thông tấn trong và ngoài nước, viết hàng trăm tin và bài Rùa Hồ Gươm và Hồ Gươm.
PGS Hà Đình Đức dạo bộ quanh Hồ Gươm. Ảnh nhân vật cung cấp
Dấu ấn đầu tiên là ngày 26/12/1991, ông Đào Quang Thép - Đài Phát thanh Truyền hình Hà Nội mời tôi ghi hình bài nói về Bảo vệ Rùa Hồ Gươm có hình cụ Rùa đang bơi trên mặt hồ. Phóng sự phát sóng sáng 29/12/1991. Bài này cũng đăng trên Báo Hà Nội mới ngày 9/2/1992 với tiêu đề Hãy gìn giữ lấy báu vật Hồ Gươm.
Năm 1992, tôi đã ngăn được Dự án nạo vét Hồ Hoàn Kiếm bằng cơ giới (hút 100 ngàn mét khối bùn đổ ra sông Hồng rồi bơm nước sông Hồng vào hồ của Sở Giao thông Công chính), tránh sự xáo trộn môi trường ảnh hưởng đến đời sống của cụ Rùa. Kết quả, dự án phải nạo vét thủ công.
Ngày 19/11/1993, cụ Rùa lên nằm trên Gò Rùa bên chân Tháp phía đường Lê Thái Tổ. Đầu rùa ngẩng cao như đang hướng về phía tượng vua Lê. Hai phóng viên Hoàng Luật và Quốc Cường chụp được tấm ảnh quý giá này đưa tin Hà Nội mới ngày 20/11/1993; Lao Động ngày 23/11/1993 (Hội thảo Quốc tế về Tuần lễ Bảo tồn và Tôn tạo Hà Nội lần thứ nhất từ 14 đến 20/11/1993)
Ngày 23/8/2000, Ban Quản lý Di tích và Danh thắng, Sở Văn hóa & Thông tin Hà Nội sửa đầu đao trên nóc Tháp Rùa đã mời tôi và GS. Trần Lâm Biền, Đài Truyền hình Trung ương và Đài PT TH Hà Nội ra chứng kiến. Khi thuyền ra đến giữa hồ thì cụ Rùa nổi bơi về hướng chúng tôi. lúc đó là 10h14 phút. Khi Truyền hình Trung ương đang phỏng vấn tôi thì cụ nổi lúc 11h07 phút.
Ngày 27/9/2000 Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội tổ chức Lễ khánh thành Khu tưởng niệm vua Lê, cụ Rùa lên nằm gối đầu vào kè đá dưới đám rễ si bên chân Đảo Ngọc từ 8h20 đến 10h20 trước sự chứng kiến của nhiều quan chức Hà Nội.
Cụ rùa ở Hồ Gươm đã để lại trong ký ức của biết bao người dân Hà Nội mỗi khi cụ nổi lên hoặc lên tháp rùa tắm nắng. Ảnh: Hà Đình Đức
Ngày 2/3/2002 hãng Thông tấn Roi tơ (Reuters: Sat. 2 Mar 2002 14:24:03) đưa tin: Người dân Hà Nội thường tin rằng cụ Rùa nổi, thường liên quan đến sự kiện trọng đại (big event). Theo bà Lưu Thị Thủy đó là chuyến thăm của một vị nguyên thủ Quốc gia vừa kết thúc.
Sau đó liên tiếp nhiều sự kiện lớn của thủ đô và đất nước cụ rùa đều nổi như ngày Giải phóng Thủ đô, Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội cụ Rùa bơi trên mặt Hồ Gươm trước sự chứng kiến của hàng nghìn nhân dân và khách du lịch quanh Hồ…
Đến nay, cụ rùa đã chết nhưng hình ảnh cụ Rùa còn mãi trong tôi suốt cuộc đời.
PGS.TS Hà Đình Đức đã được Đảng, Nhà nước trao tặng và ghi nhận những danh hiệu cao quý:
- Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2005
- Bằng khen của UBND thành phố Hà Nội năm 2010 và năm 2011 (bảo vệ rùa hồ Hoàn Kiếm)
- Chứng nhận đóng góp cho các hoạt động 1000 năm Thăng Long - Hà Nội năm 2011
- Danh hiệu Nhà giáo ưu tú năm 2010 - Danh hiệu "Người tốt, việc tốt" hai lần: Năm 1986 và năm 2004
- Công dân Thủ đô ưu tú năm 2012
- Giải thưởng Hồ Chí Minh (đồng tác giả) về cụm công trình Động vật chí Việt Nam và Thực vật chí Việt Nam; Sách Đỏ và Danh mục Đỏ Việt Nam năm 2012
- Trí thức tiêu biểu Thủ đô năm 2014
Sau nhiều năm, tôi gọi điện xin lỗi cha mẹ.
Chia sẻ
Và cả 3 đời vua của nhà hậu Lê đều bất ngờ được làm vua là điều cực kỳ may mắn. Nhưng kết cục bi thảm của cả ba vị vua này lại là cái đáy của sự rủi ro. Theo đó, họ bị các đời chúa Trịnh ép chết.
Chia sẻ
U23 Thái Lan được đánh giá cao hơn, nhưng chính U23 Philippines mới là đội tạo ra nhiều điểm nhấn. Trận tranh hạng 3 của giải U23 Đông Nam Á 2025 vì thế diễn ra căng thẳng, hấp dẫn.
Chia sẻ
Nam diễn viên Trần Tử Thông, con rể trùm sòng bạc Hà Hồng Sân, được cho là đang bị bệnh. Vợ của anh thông báo dừng hoạt động, đưa chồng tới Mỹ chữa trị.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 tháng Âm lịch này thường trải qua nhiều gian truân thời trẻ. Tuy nhiên, càng về hậu vận, họ càng khởi sắc, tài lộc dồi dào...
Chia sẻ
Hậu Nghệ là một nhân vật truyền thuyết cổ đại Trung Hoa, được hình tượng hóa là một xạ thủ vĩ đại, gắn liền với truyền thuyết bắn hạ 9 mặt trời. Ít người biết rằng, Hậu Nghệ cũng là một nhân vật có thật trong lịch sử.
Chia sẻ
Liên quan đến thông tin động vật hoang dã tấn công gia súc tại xã Núa Ngam, tỉnh Điện Biên, ngày 28/7/2025, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã có công văn gửi Chi cục Kiểm lâm Điện Biên đề nghị có biện pháp bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, cũng như bảo vệ, cứu hộ động vật hoang dã.
Chia sẻ
Chủ tịch Hội đồng SEA Games, ông Chaiyaphak Siriwat vừa đưa ra tuyên bố rõ ràng rằng, Thái Lan, với tư cách là nước chủ nhà SEA Games 33, không có quyền cấm Campuchia tham dự, bất chấp xung đột chính trị hay bất ổn giữa 2 nước.
Chia sẻ
Khi quân Nga áp sát Pokrovsk, siết chặt vòng vây và đe dọa cắt đứt tuyến phòng thủ phía đông Ukraine, các chuyên gia quân sự cảnh báo, Kiev đang đứng trước 2 lựa chọn sinh tử: một là rút quân khỏi Pokrovsk, hai là tiếp tục tử thủ và tung xe tăng cùng lực lượng cơ giới dự bị vào trận – nếu không, nguy cơ mất thành phố chiến lược này chỉ còn là vấn đề thời gian.
Chia sẻ
“Nếu không triển khai đến nơi đến chốn mà vội vàng áp dụng toàn quốc thì sẽ rất nguy hiểm cho đất nước” – Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cảnh báo tại buổi làm việc với TP.Đà Nẵng khi đề cập đến những rủi ro trong việc thí điểm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Chia sẻ
8 ngày sau mưa lũ, đường vào 5 bản ở xã Na Loi, Nghệ An sạt lở nghiêm trọng khiến 359 hộ dân ở đây bị cô lập. Hiện, người dân đang rất cần cứu trợ.
Chia sẻ
Tiền vệ Việt kiều Đỗ Chung Nguyên thiết lập kỷ lục mới ở V.League; gia đình Messi dự đêm nhạc Coldplay; sao nhập tịch của U23 Indonesia cầm chắc giải thưởng Vua phá lưới; Real sẵn sàng bán Rodrygo; M.U quyết qua mặt Newcastle trong vụ Sesko;
Chia sẻ
34 lãnh đạo Sở GDĐT chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, tháo gỡ khó khăn và định hướng cho năm học 2025–2026 trong bối cảnh mới.
Chia sẻ
Để tăng cường hệ thống phòng không đối phó với làn sóng tấn công bằng tên lửa và UAV của Nga, Mỹ vừa phê duyệt một thỏa thuận mới cho phép Ukraine tiếp cận kho dự trữ tên lửa Hawk từ thời Chiến tranh Lạnh. Theo đó, tại Oklahoma, các sĩ quan quân đội Mỹ đang kiểm tra từng quả tên lửa "già gân" này cho Ukraine, theo Euromaidanpress.
Chia sẻ
Cơ hội học tập, nghiên cứu và việc làm trong ngành bán dẫn cho sinh viên Việt Nam đang được tạo đà từ lời kêu gọi của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và sự hợp tác chiến lược giữa Coherent - ĐHQG TP.HCM - NIC.
Chia sẻ
Tỉnh An Giang không chỉ được biết đến với nhiều điểm du lịch hấp dẫn mà còn có nhiều món ăn mang đậm dấu ấn bản địa. Trong đó, món gỏi khô cá đồng trộn với hoa, lá sầu đâu là một trong những đặc sản độc đáo, được người dân địa phương ưa chuộng và thường giới thiệu đến du khách.
Chia sẻ
Theo đúng lịch công bố trước đó, Bộ GDĐT đã có con số thống kê chính thức về xét tuyển đại học năm 2025 sau khi Hệ thống đóng cổng.
Chia sẻ
3 con giáp thông qua việc lập kế hoạch tài chính, đầu tư và quản lý tài chính hợp lý, được kỳ vọng sẽ thu được lợi nhuận tốt vào tháng 6 nhuận.
Chia sẻ
Tỉnh Điện Biên có hệ thống sông, suối tương đối dày, cao điểm mùa mưa, nước lũ từ thượng nguồn đổ về thường mang theo nhiều củi, gỗ. Trên những dòng nước dâng cao, chảy xiết ấy, đánh cược với mạng sống của mình, nhiều người dân vẫn liều lĩnh ra sông, suối vớt củi, đánh bắt cá sông, cá suối bất chấp cảnh báo nguy hiểm.
Chia sẻ
Săn ươi bay (còn gọi trái đười ươi, quả ươi), là hành trình nhọc nhằn nhưng nhận được nhiều thành quả. Khi rừng già miền núi TP Đà Nẵng (địa phận tỉnh Quảng Nam cũ) vào mùa, từng đợt người dân lại “di cư” tạm thời vào rừng sâu chờ “lộc trời” là hạt ươi bay rơi xuống.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa có công điện số 4788/CĐ-BNNMT ngày 28/7/2025 lệnh Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà (thuộc tỉnh Yên Bái cũ, nay là Lào Cai) mở 2 cửa xả mặt (số 01 và số 03) vào hồi 16h00 ngày 28/7/2025.
Chia sẻ
Suốt hơn 6 ngày đêm bị cô lập một mình trong rừng, chị Nguyễn Thị Thanh (xã Nhôn Mai, Nghệ An) sống sót nhờ ăn lá rừng. Hiện, lực lượng chức năng đã tiếp cận giải cứu thành công chị Thanh.
Chia sẻ
Điều kiện về thu nhập mua nhà ở xã hội được đánh giá chưa hợp lý trong bối cảnh giá nhà tăng cao. Người dân sinh sống tại các đô thị lớn đủ điều kiện nhưng không đủ khả năng mua nhà, trong khi, người muốn mua lại vượt điều kiện về thu nhập.
Chia sẻ
Chiến dịch phản công chớp nhoáng của Ukraine đã đánh bật đợt tiến công mới của Nga tại Sumy – mặt trận mới nhất mà Moscow mở ra nhằm tạo vùng đệm an ninh sát biên giới.
Chia sẻ
Liễu Quang Vinh là trung vệ thuộc biên chế SHB Đà Nẵng, từng là học trò của HLV Park Hang-seo ở U23 Việt Nam.
Chia sẻ
Từng là loại cây leo ven rào để lấy hoa nấu canh, hoa thiên lý nay trở thành cây trồng chủ lực, cây hàng hóa tại xã Công Chính (trước đây là xã Yên Mỹ, huyện Nông Cống cũ), tỉnh Thanh Hóa. Cây hoa thiên lý đang giúp nhiều hộ dân đổi đời, thu nhập cao gấp hàng chục lần so với trồng lúa hay trồng mía.
Chia sẻ
Nhóm tội phạm sử dụng ca nô di chuyển giữa các bãi nổi trên sông Hồng để giao dịch ma túy, vừa bị Công an Hà Nội triệt phá.
Chia sẻ
Irina Shayk và Michele Morrone gây xôn xao khi xuất hiện thân mật trên phố, nhưng thực chất đây chỉ là một cảnh quay trong chiến dịch quảng cáo của Dolce & Gabbana.
Chia sẻ
Du khách đến Hưng Yên không chỉ thưởng ngoạn những di tích trăm năm hay vùng quê thanh bình, mà còn có lý do đặc biệt để dậy sớm: khám phá loạt món ăn sáng trứ danh của cả hai tỉnh cũ.
Chia sẻ
Phương Mỹ Chi cho thấy chiến lược thông minh, bài bản khi "đem chuông đi đánh xứ người" tại chương trình "Sing! Asia 2025".
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PGS Hà Đình Đức 
