Một trong những nơi chúng tôi ghé thăm là nhà thờ họ của của dòng tộc Đặng – Nguyễn của đồng bào Chăm ở thôn Bình Đức, xã Phan Hiệp.

 Cụ ông 91 tuổi vẫn đi tuyên truyền chính sách, pháp luật khắp làng Chăm

Biết khách phương xa ghé thăm, cụ Đặng Văn Lẽo (người Chăm - SN 1932 năm nay 91 tuổi là tộc tưởng), vội vã từ nhà người hàng xóm về niềm nở tiếp khách. 

Theo quan sát của chúng tôi, dù lớn tuổi nhưng cụ Đặng Văn Lẽo còn rất minh mẫn, giọng nói rõ ràng, cụ nhớ và trả lời từng chi tiết xa xưa khi chúng tôi hỏi thăm. Cụ Lẽo cho hay, hàng ngày cụ tham gia, tư vấn cho con cháu, hàng xóm những vấn đề quan trọng như chấp hành các chính sách của Đảng- Nhà nước, việc học hành, hay giữ gìn ANTT của thôn xóm... 

Cụ Lẽo cho biết, lúc nãy cụ sang nhà người hàng xóm nhắc nhở và tư vấn cho các cháu nhỏ hát karaoke thì mở loa vừa đủ nghe thôi. Mở lớn sẽ làm phiền hàng xóm và ảnh hưởng đến việc học hành của các em học sinh khác.

"Tôi sang nói thì các cháu nghe liền, còn phà trà mời người lớn tuổi nên tôi phải uống hết chén trà cho các cháu vui mới về tiếp chú đây chứ…", cụ Lẽo nói.

Sau một hồi trò chuyện, cụ Đặng Văn Lẽo vào mở tủ lấy ra một xấp tài liệu được xếp ngay ngắn, cẩn thận.

Sau đó, cụ Lẽo rút ra một tập giấy A4, được đánh máy vi tính, có bao bìa cẩn thận rồi giới thiệu: "Đây là Quy ước và Tiêu chí sinh hoạt của dòng họ Đặng – Nguyễn và Dòng tộc Văn hóa tự quản ANTT thôn Bình Đức do tôi cùng con cháu thực hiện từ tháng 7/2012. Dù hơn 10 năm rồi vẫn còn nguyên giá trị, nhờ tập Quy ước này mà cuộc sống con cháu sau này sống nề nếp, văn minh, thương yêu nhau hơn…".

Lựa từng tấm hình đưa cho chúng tôi xem, cụ Lẽo nói tiếp: "Ngày 22/7/2013, các cơ quan của Tỉnh ủy, của Huyện ủy Bắc Bình, Đảng ủy xã Phan Hiệp tổ chức Lễ ra mắt mô hình "Dòng tộc văn hóa tự quản về An ninh trật tự" của dòng tộc Đặng - Nguyễn thôn Bình Đức chúng tôi. Hôm đó có công an tỉnh, huyện về tham dự và đại diện 43 hộ gia đình trong dòng tộc Đặng - Nguyễn nên đông, vui lắm...".

Cũng theo lời cụ Lẽo, thông qua buổi ra mắt này, nhiều vị lãnh đạo cấp tỉnh và huyện đều động viên cụ và các thành viên trong tộc họ Đặng - Nguyễn cần phát huy, động viên con cháu tham gia các phong trào, các hoạt động nhằm giữ vững an ninh trật tự, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương…

Bà Nguyễn Thị Mai (cháu ruột cụ Lẽo, người đang cùng cụ điều hành, quản lý nhà thờ tộc họ) cho biết, mô hình đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, giữ vững trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thôn Bình Đức xã Phan Hiệp.

Theo quan sát của chúng tôi, trong tập tài liệu về quy ước của cụ Lẽo có cả những Quyết định thành lập "Dòng tộc văn hóa tự quản về An ninh trật tự" của UBND xã Phan Hiệp.

Trong quy ước có 7 điều quan trọng như nêu cao tinh thần đoàn kết, thương yêu nhau, học tập, sản xuất giỏi, thực hiện tốt các chính sách của Đảng, Nhà nước và thượng tôn pháp luật, làm tròn nghĩa vụ công dân, thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh ở địa bàn khu dân cư…

Theo chân cụ Đặng Văn Lẽo, đi một đoạn đường trong thôn, đi đến đâu chúng tôi cũng thấy bà con  làng Chăm Bình Hiếu bày tỏ lòng kính trọng, kính cẩn chào cụ...

"Ngày nào tôi cũng cố gắng đi một đôi vòng trong thôn, vừa tập thể dục, vừa thăm bà con chòm xóm luôn chứ tuổi mình chừng này rồi, sống hôm nay không biết ngày mai ra sao nên đi được lúc nào vui lúc đó…", cụ Lẽo nói.

Theo lời những vị lớn tuổi và UBND xã Phan Hiệp, trước đó trên địa bàn thôn Bình Hiếu thường xảy ra các vụ việc phức tạp về ANTT như thanh thiếu niên uống rượu say gây rối, đánh bạc, trộm cắp, đánh nhau...

Qua triển khai mô hình trên, đến nay các vụ việc vi phạm pháp luật trên địa bàn đã giảm đáng kể. Từng thành viên trong tộc họ Đặng đã thực hiện tốt các tiêu chí "tự quản tự phòng".

Đặc biệt là các gia đình cam kết nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc giáo dục, không để con cháu tham gia băng nhóm đánh nhau, trộm cắp, không mắc vào các tệ nạn xã hội... Qua đó góp phần ổn định an ninh trật tự an toàn xã hội tại địa phương.

Làng Chăm đạt chuẩn nông thôn mới 

Tỉnh Bình Thuận hiện có 34 dân tộc thiểu số (DTTS) đang sinh sống và chiếm tỷ lệ trên 8% dân số của tỉnh, trong đó đồng bào Chăm có số dân đông nhất, chiếm 3,12% dân số toàn tỉnh và chiếm 38,98% so với các DTTS.

Bà con người Chăm cư trú đông nhất ở huyện Bắc Bình, theo hai tôn giáo chính là Bàlamôn giáo và Hồi giáo Bà ni, hoạt động vừa mang tính chất sinh hoạt tín ngưỡng tôn giáo, vừa mang bản sắc văn hóa dân tộc truyền thống.

Nhằm mục đích giữ gìn ANTT và mang lại sự hạnh phúc cho cộng đồng dân cư, nhiều năm qua, Công an huyện Bắc Bình đã ban hành Kế hoạch xây dựng mô hình "Chức sắc tôn giáo tham gia giữ gìn an ninh, trật tự" trên địa bàn. 

Mô hình thu hút sự tham gia nhiệt tình của nhiều vị chức sắc, tích cực phối hợp với Công an xã, các đoàn thể chính trị cùng tuyên truyền vận động bà con trong thôn chấp hành các quy định của pháp luật; xây dựng tinh thần trách nhiệm, ý thức cộng đồng, giúp đỡ lẫn nhau; xây dựng nếp sống văn minh và bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc mình.

Trên cơ sở kết quả và những đóng góp của mô hình vào việc giữ gìn an ninh, trật tự tại địa phương huyện Bắc Bình, Công an Bình Thuận đã phối hợp Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương nhân rộng mô hình để phát huy vai trò của các chức sắc, người có uy tín.

Sư cả được coi là người đứng đầu của mỗi làng Chăm, là người am hiểu tập tục cũng như tâm tư, nguyện vọng của mọi người sống trong cộng đồng. Các vị chức sắc vùng đồng bào dân tộc Chăm đã phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; xây dựng ý thức cộng đồng trên địa bàn thôn.

Bên cạnh đó, các vị chức sắc, người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc Chăm đã vận động người dân hưởng ứng, thực hiện phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" và phong trào xây dựng nông thôn mới.

Nhờ đó, người dân cùng Nhà nước thực hiện bê tông hóa các tuyến đường giao thông nông thôn, ánh sáng an ninh, giữ gìn vệ sinh môi trường, lao động sản xuất, phát triển kinh tế nâng cao đời sống văn hóa cho bà con...

Những đóng góp tích cực của các chức sắc người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã góp phần cùng cấp ủy, chính quyền, lực lượng chức năng thực hiện tốt công tác đảm bảo ANTT ở cơ sở. Qua đó, bà con cùng chính quyền đã đưa 3 xã thuần đồng bào dân tộc Chăm là Phan Thanh, Phan Hiệp, Phan Hòa đạt chuẩn nông thôn mới. Hàng năm, các xã đều đạt chuẩn "An toàn về an ninh, trật tự" và giữ vững tiêu chí 19 trong xây dựng nông thôn mới.

Theo UBND huyện Bắc Bình, trên địa bàn hiện đã xây dựng được các mô hình như: “Chức sắc tôn giáo, nhân sĩ trí thức và người trong tộc họ tham gia giữ gìn an ninh, trật tự” tại xã Phan Hòa; “Chức sắc Bà La Môn giáo tham gia giữ gìn ANTT – vì bình yên cuộc sống” tại xã Phan Hiệp; “Chức sắc đảm bảo ANTT” tại xã Phan Thanh, Phan Hòa; xây dựng mới mô hình “Phòng, chống tội phạm và các hành vi phạm pháp luật đối với người dưới 18 tuổi” tại xã Phan Sơn.

Trong năm 2022, các vị chức sắc, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số đã tham gia hòa giải thành công hơn 100 vụ mâu thuẫn lớn, nhỏ có liên quan đến tranh chấp đất đai, đền bù giải tỏa, dân tộc, tôn giáo... 

Bên cạnh đó là cung cấp hơn 30 nguồn tin có giá trị liên quan đến tội phạm tin có giá trị cho lực lượng công an giúp xác minh, điều tra làm rõ theo quy định pháp luật. Mặc khác, các vị chức sắc cũng phối hợp với lực lượng chức năng tham gia quản lý, giáo dục các đối tượng ở địa bàn cơ sở là 42 trường hợp là đối tượng nghiện, thanh thiếu niên hư hỏng... trở thành người tốt, có ích cho xã hội.

×