Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Cuốn sách “Làng Phong Lai xưa và nay” (NXB Thanh Hóa, 2022) dày 200 trang đã dựng lại một bức tranh khá toàn diện, hệ thống về quá trình hình thành và phát triển của làng từ quá khứ đến hiện tại.
Theo tục truyền, làng Phong Lai ngày nay được hình thành từ đầu triều Đinh, do một nhóm dân cư ngoài Bắc chạy loạn 12 sứ quân vào đây khai hoang lập nghiệp.
Lúc đầu có tên là trang Cổ Duệ (cổ là lâu, duệ là đời) với ý nghĩa là con cháu của những dòng họ đã sinh sống lâu đời trên đất Đại Cồ Việt. Sau này do thổ âm của địa phương gọi chệch thành Cổ Dệ (Kẻ Dệ). Cuối thời Trần vì địa thế cận lộ, cận giang, người từ các nơi về ngày một đông nên đổi tên thành thôn Thái Lai.
Năm Tự Đức thứ 14 (1861) đổi tên thành thôn Hương Lai (vì chữ Thái phạm húy chúa Nguyễn Phúc Thái). Đến năm 1910, đời vua Duy Tân tên làng được đổi sang là Phong Lai và được giữ nguyên đến ngày nay.
Cư dân Phong Lai thuở xưa sống quần tụ xung quanh đê sông Chu. Qua quá trình chuyển dịch, các hộ dân dần quần tụ trong nội đê. Đê sông Chu chạy dài từ đầu đến cuối làng uốn lượn theo hình bán nguyệt giống như tấm bình phong che chắn, tạo cho làng cảm giác ấm cúng, bình an mà trong vùng ít làng có được.
Nhà văn hóa làng Phong Lai-một làng cổ ở xã Xuân Lai, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
Đến nay làng cổ Phong Lai có 43 họ thuộc 12 dòng, trong đó chỉ có 9 họ mới đến sinh cơ lập nghiệp sau năm 1945. Họ duy nhất ở làng Phong Lai còn giữ được bản tộc phả là họ Hoàng Viết (dòng họ có 14 thế hệ sống ở làng cho đến nay).
Dựa vào năm lập tộc phả (1915), người lập là đời thứ 8 của dòng họ mà người ta khẳng định dòng họ này đến sinh sống ở làng khoảng năm 1750 - 1780 dưới triều Lê Hiển Tông.Nhắc đến các công trình đậm chất văn hóa xưa, trong nhiều tài liệu ghi chép rất kỹ về nghè Hạ (đình làng) gồm 5 gian, có gác thượng để cất giữ đồ thờ của làng.
Xung quanh được bao bọc bằng tường xây, có nhiều cây cổ thụ, có sân rộng để dân làng sinh hoạt văn hóa trong các ngày lễ, tết theo phong tục. Không chỉ vậy, một thời gian dài sau năm 1945, đình làng còn là nơi học văn hóa. Thầy giáo được tổ chức cách mạng và dân làng cử ra để dạy học theo lời kêu gọi “diệt giặt dốt” của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Trong làng còn có nghè Thượng vừa thờ nhân thần, thiên thần. Tương truyền, vào thời Trần, đoạn đê làng vỡ đi vỡ lại nhiều lần. Không đầy 1.000m mà có đến mấy cái hồ do vỡ đê tạo thành. Mỗi lần có lũ là đoạn đê của làng vỡ, mùa màng mất mát, dân tình đói kém phiêu bạt khắp nơi.
Lúc bấy giờ có một đạo sĩ đi qua, nhìn thế đất này, nói: Trong làng phải có người hiến thân làm thần thì đê mới đắp được và không bị vỡ.
Lúc đó có ông đồ mù đang dạy chữ cho con cháu họ Trịnh Văn và các trẻ nhỏ trong làng đã nhận hiến thân làm thần để chống lũ. Nhớ ơn ông, dân đã lập đền thờ, người thì gọi là nghè Thượng, người lại gọi là đền thờ ông Tối.
Bia “Trùng tu Thiên Phúc tự sức kỷ điền bi” ghi công tôn tạo chùa Thiên Phúc, làng Phong Lai, (xã Xuân Lai, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa) khắc năm 1849.
Trong làng cổ Phong Lai còn có chùa Thiên Phúc. Dù ở trong khuôn viên khá nhỏ, chỉ 2 sào Trung bộ và có duy nhất một nhà thờ Phật 5 gian 4 mái, cấu trúc theo kiểu đầu đao kẻ góc, nhưng dân làng còn xây bệ thờ lộ thiên, thờ đức Khổng Tử và thường được gọi là Văn chỉ hay nghè Thánh.
Giới thiệu với chúng tôi tấm bia “Trùng tu Thiên Phúc tự sức kỷ điền bi” (Khắc bia trùng tu chùa Thiên Phúc ghi sở ruộng của chùa), báu vật duy nhất của làng còn lại đến ngày nay, ông Trịnh Duy Châu, trưởng làng Phong Lai đồng thời là trưởng thôn 1, nói: Do bị đem ra làm cầu bắc qua rãnh nước nên toàn bộ chữ ở giữa bia đã bị mất, chỉ còn lại bên trái bia 5 dòng và bên phải 4 dòng, trong đó nhiều chữ rất khó đọc.
Tuy nhiên, bia cũng để lại cho người dân chúng tôi những thông tin cần thiết như người cung tiến bia đá cho làng, và thời gian khắc bia vào tháng 5/1849...
Cũng bởi xưa kia làng Phong Lai có nhiều đền, miếu và lại có tiếng linh thiêng nên việc tổ chức các lễ hội rất được coi trọng. Trước khi kết thúc năm cũ, chuẩn bị năm mới, ngày 30 tháng Chạp, làng tổ chức hội làng.
Đêm 30 tháng Chạp, làng tổ chức lễ giao thừa tại đình Trung. Hết 3 ngày tết, ngày mùng 4 tháng Giêng, làng tổ chức lễ kỵ điền (lễ hạ điền) để kính báo với trời đất mong một năm mới trời đất giao hòa, dân làng làm ăn thuận lợi, mùa màng tươi tốt...
Đến ngày mùng 7 tháng Giêng, các ngõ làm lễ khai hạ (tức lễ hạ nêu). Riêng các gia đình, từ ngày 23 tháng Chạp đến mùng 7 tháng Giêng lúc nào cũng phải giữ lửa trong bếp.
Ngoài ra, các lễ hội như Giao điệt (hội vật và tung cù); lễ Tiên hiền hay còn gọi là lễ kỵ bách tính, cúng giỗ chung những người đã khuất để họ phù hộ làng yên ổn, mạnh khỏe; lễ cầu phúc đều diễn ra trong mùa xuân. Câu nói tháng Giêng là tháng ăn chơi có thể áp dụng cho dân làng Phong Lai xưa.
Không khí rộn ràng chơi xuân ở làng Phong Lai hiện nay được người dân tổ chức đơn giản, chủ yếu trong quy mô gia đình. Một phần vì hầu hết các công trình tâm linh đã không còn, một phần bởi người dân phải đi làm ở các công ty, xí nghiệp ngay sau thời gian nghỉ tết.
Là một làng cổ nên đời sống kinh tế, văn hóa ở Phong Lai sớm phát triển hơn các làng trong khu vực. Tuy nhiên, đường học hành khoa bảng ở đây lại phát triển khá muộn, mãi đến cuối thời Lê Trung hưng, đời vua Lê Dụ tông, mới có ông Trịnh Nông đỗ hương cống khoa Canh Tý (1720) và ông là vị khai khoa của làng.
Điều này đã ghi rõ trong sách “Những nhà khoa bảng xứ Thanh” (NXB Thanh Hóa, 2011). Ngoài ra còn có Nguyễn Huy Bích đỗ hương cống khoa Quý Hợi (1743); Nguyễn Đức Bảng đỗ hương cống khoa Đinh Mão (1747); Hà Khiên Hanh, đỗ hương cống khoa Canh Ngọ (1750)...
Rất kỳ lạ là gần 150 năm ở thời Nguyễn, cả làng không có ai đỗ đạt trong các kỳ thi hương, thi hội. Đến khi thực dân Pháp đặt ách đô hộ lên đất nước ta, một số trai làng thuộc tầng lớp trung lưu hoặc giàu có tuy có theo học Quốc ngữ song trình độ cao nhất cũng chỉ tương đương với lớp 5 hiện nay. Càng về sau này, việc học càng được người dân trong làng chú ý và quan tâm hơn. Vì thế mà đến nay, ở làng, nhiều gia đình có 2 - 3 thế hệ có trình độ đại học và trên đại học...
Để giữ gìn, phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa lâu đời, ngày 20/12/2001, làng Phong Lai thông qua hương ước làng văn hóa. Sau đúng 4 năm, năm 2005, làng đón nhận Bằng công nhận làng văn hóa cấp huyện, công bố hương ước làng văn hóa, như một sự ghi nhận, tiếp nối mạch nguồn văn hóa từ nghìn năm trước.
Xã Xuân Lai hiện có 7 thôn, được chia thành 2 làng. So với làng Canh Hoạch thì làng Phong Lai nhỏ hơn nhiều vì chỉ chiếm 2/7 thôn, song mặt bằng thu nhập của người dân khá đồng đều. Với 1.600 khẩu/900 hộ, thu nhập bình quân đạt trên 63 triệu đồng/người/năm. Có được kết quả đó là do người dân chuyển đổi từ làm nông nghiệp sang kinh doanh buôn bán.
“Tự hào với truyền thống lịch sử văn hóa của quê hương Xuân Lai nói chung, làng Phong Lai nói riêng đang quyết tâm phát triển kinh tế - xã hội, đời sống ngày một nâng cao, từ đó đáp ứng yêu cầu xây dựng tiêu chí phường trong tương lai”, ông Trịnh Bá Hiền, Chủ tịch UBND xã cho biết.
* Bài viết sử dụng tư liệu sách: Làng Phong Lai xưa và nay, NXB Thanh Hóa, 2022; Lịch sử Đảng bộ xã Xuân Lai, 1953-2023, NXB Thanh Hóa, 2023.
Một loại cây bụi có nguồn gốc từ Mexico đang được người dân ở một số tỉnh phía Bắc trồng lấy lá, do khi ăn có vị ngọt, giòn đậm nên bà con gọi loài rau này là rau mì chính.
Tìm hiểu cách bộ phim Sex Education giúp tôi hiểu con cái hơn. Lắng nghe tâm sự và yêu thương vô điều kiện là điều quan trọng.
Chia sẻ
Thủy Hử là một trong tứ đại tiểu thuyết cổ điển của Trung Quốc nói về 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, dù là phim truyền hình làm lại từ truyện truyền hình hay tiểu thuyết, đều được mọi người vô cùng yêu thích.
Chia sẻ
Trong Tây Du Ký, có một yêu tinh, tiên giới không thu mà địa ngục không nhận, nhưng lại có mối quan hệ mật thiết với Tôn Ngộ Không. Đó là ai?
Chia sẻ
Một đám cháy lớn bùng phát dữ dội tại nhà hàng hải sản Biển Xanh ở TP.Dĩ An, Bình Dương, thực khách và nhân viên nháo nhào tháo chạy ra ngoài.
Chia sẻ
Sở GDĐT TP.HCM sẽ lần đầu tiên áp dụng phương thức công bố đồng thời điểm thi và điểm chuẩn tuyển sinh lớp 10 công lập, dự kiến từ ngày 23 đến 26/6.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 tháng Âm lịch này vượt khó ở tuổi trẻ, đến trung niên sẽ gặt hái thành công lớn về sự nghiệp và tài chính, cuộc sống ngày càng thịnh vượng, viên mãn.
Chia sẻ
Bước ra từ cuộc thi Tiếng hát Việt toàn cầu 2023 và giành giải Á quân 1, cô gái đến từ Quảng Trị - Đức Thoa ra mắt Album Vol1 với tên gọi “Nốt mưa”.
Chia sẻ
Sau sự cố chập điện, hơn 10.000 con gà thịt tại trang trại của một người dân ở xã Diễn Phú, huyện Diễn Châu, Nghệ An bị chết ngạt. Nhận được thông tin, chính quyền địa phương đã huy động hàng chục người giúp chủ trại sơ chế gà chết, vớt vát chút tài sản.
Chia sẻ
Một đoạn clip ghi lại cảnh một con cá voi lớn há miệng ngoi lên mặt nước để săn mồi, phía trên là đàn chim biển chao liệng, vừa xuất hiện trên mạng xã hội và thu hút hàng ngàn lượt chia sẻ. Được biết, hình ảnh trên được ghi lại ở biển Bình Định.
Chia sẻ
Sau cuộc nhậu buổi tối, xuất phát từ những mâu thuẫn trong gia đình, Vàng Hừ Lòng (30 tuổi, trú tại bản Huổi Han, xã Bum Tở, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu) đã không kiềm chế được bản thân, ra tay đánh tử vong người bố dượng.
Chia sẻ
Hai phụ nữ đi chung xe máy theo hướng TP.HCM về miền Tây qua Long An, do thắng gấp khi trời mưa, xe ngã, bị container cán tử vong.
Chia sẻ
Năm nay, mùa mưa đến sớm hơn dự kiến. Từ đầu tháng 5 đã xảy ra một số cơn mưa lớn kéo dài, người trồng mì (trồng cây sắn) ruộng mới ở tỉnh Tây Ninh mừng vì giá thu mua củ khoai mì tăng, nay lại rầu vì mưa sớm.
Chia sẻ
“Chuyền bóng chuẩn vào, chắc chắn lên, hãy đảm bảo người được nhận bóng ở tư thế thuận lợi nhất chứ đừng chỉ nghĩ đến việc chuyền đi cho có”, HLV Kim Sang-sik gằn giọng, hét lớn về phía các cầu thủ trong buổi tập của ĐT Việt Nam tại Malaysia.
Chia sẻ
Đình Triệu hoàn toàn bình phục chấn thương, Nguyễn Filip phải dự bị?; HLV Sellami vui mừng khi giúp Jordan dự VCK World Cup 2026; Arsenal đàm phán mua Sesko; cầu thủ Tottenham tức giận khi HLV Postecoglou bị sa thải; M.U quyết qua mặt Arsenal trong vụ Gyokeres.
Chia sẻ
Tỷ phú công nghệ Mỹ Elon Musk đã đề xuất thành lập "Đảng Hoa Kỳ", đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong chiến lược chính trị.
Chia sẻ
Trường Đại học Mở Hà Nội vừa thông tin sẽ bổ sung xét tuyển tổ hợp C00 đối với nhóm ngành Luật.
Chia sẻ
Tống Anh Tuấn, tài xế Lexus hành hung nam shipper gây thương tích 8%, được đình chỉ điều tra vụ án do bị hại rút đơn, được trả tự do ngay tại tòa sau gần 4 tháng tạm giam. Việc này căn cứ vào quy định nào của pháp luật?
Chia sẻ
Vận may bất ngờ gõ cửa với 3 con giáp may mắn nhất khi mọi xui xẻo tiêu tan, Thần Tài chiếu cố đặc biệt, khiến họ liên tục nhận tin vui trong cuộc sống.
Chia sẻ
Phương Mỹ Chi là một trong những ca sĩ bước ra từ sân chơi nhí giữ được sức hút hiếm hoi ở thời điểm hiện tại.
Chia sẻ
Theo báo cáo chính thức từ Kiev, các đơn vị Không quân Ukraine đã bắn hạ một máy bay tiêm kích Su-35 của Nga trong một nhiệm vụ gần hướng Kursk vào sáng sớm thứ Bảy, ngày 7/6.
Chia sẻ
Từ chỗ là món quà quê mộc mạc, trái mãng cầu-quả đặc sản Tây Ninh đang từng bước vươn xa – có mặt trong các hệ thống phân phối lớn, tham gia các hội chợ nông sản, và dần khẳng định vị thế trên thị trường trong nước lẫn quốc tế.
Chia sẻ
HLV Peter Cklamovski vừa công bố danh sách 30 tuyển thủ Malaysia tham dự cuộc đọ sức với ĐT Việt Nam tại lượt trận thứ 2 bảng F, vòng loại thứ 3 Asian Cup 2027.
Chia sẻ
Kể từ ngày 9/6, Trung tâm phục vụ hành chính công TP Hà Nội chính thức triển khai tiếp nhận 100% hồ sơ theo hình thức trực tuyến và trực tuyến toàn trình đối với các thủ tục hành chính lĩnh vực hoạt động xây dựng, trong đó có cấp phép xây dựng nhà ở.
Chia sẻ
Việc sáp nhập, sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã tại Bình Dương đang bước vào giai đoạn hoàn tất. 36 xã, phường mới Bình Dương đã sẵn sàng đi vào hoạt động từ ngày 1/7 tới.
Chia sẻ
Áng Sáng AZA thừa nhận cô hành xử thiếu suy nghĩ, làm ảnh hưởng đến anh HIEUTHUHAI - một nghệ sĩ mà cô tôn trọng, ngưỡng mộ.
Chia sẻ
Ông Phạm Văn Lắm ở khu vực 3, phường Hưng Thạnh, quận Cái Răng, với mô hình trồng rau an toàn trong nhà lưới mang lại thu nhập ổn định hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Năm 2019, cùng với sự hỗ trợ của Hội Nông dân phường, ông Lắm cùng các nông dân lân cận thành lập Tổ hợp tác Rau an toàn Hưng Thạnh với 20 thành viên.
Chia sẻ
Trong hoạt động cuối cùng của phái đoàn công tác Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm việc tại Mỹ, doanh nghiệp 2 nước đã ký kết 8 biên bản ghi nhớ mua bán nông sản giá trị 1,1 tỷ USD. Trong đó, có thỏa thuận lớn nhất trị giá 380 triệu USD, giữa Công ty CP Khai Anh Bình Thuận và Tập đoàn Cargill được ký.
Chia sẻ
Trước ngày sáp nhập Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam là quê hương vị anh hùng Đinh Công Tráng với khởi nghĩa Ba Đình chống thực dân Pháp. Năm 1873, quân Pháp kéo về chiếm đóng vùng đồng bằng Hà Nam, chỉ sau 10 ngày, Đinh Công Tráng lập tức đứng lên kêu gọi văn thân, chiêu mộ nghĩa quân dựng cờ khởi nghĩa ngay tại quê hương-đất Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam ngày nay.
Chia sẻ
Từ một cây trồng đại trà trong vườn nhà, hiện nay nông dân (xã Cẩm Thịnh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) đã và đang từng bước mở rộng diện tích trồng sả, thành lập tổ hợp tác để thuận lợi trong việc tiêu thụ sản phẩm. Nhờ được mùa, được giá nên người nông dân nơi đây có thu nhập ổn định, có nhiều hộ thoát nghèo nhờ trồng sả.
Chia sẻ
Tuy không thể đoạt mạng đối thủ từ xa như trong phim kiếm hiệp, nhưng Nhất Dương Chỉ là bí kíp võ công hoàn toàn có thật ngoài đời.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Chi Anh 
