Một thời gian khó

Người mà chúng tôi nhắc đến là ông Triệu A Sơn, dân tộc Dao, ở thôn Bẳn Lắp (xã Nậm Đét, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai). 

Nhà ông Sơn nằm tít trên lưng đồi Bẳn Lắp. Đó là ngôi nhà 2 tầng khang trang, rộng rãi, được xây dựng từ năm 2015. 

Ngược dòng thời gian, ông Sơn kể cho chúng tôi nghe về những tháng ngày gian khó của gia đình và nỗi vất vả của những năm đầu trồng quế.

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo ở Bẳn Lắp, năm 1990, anh Sơn lập gia đình và được bố mẹ cho ra ở riêng. 

"Lúc bấy giờ, tài sản mà bố mẹ chia cho vợ chồng tôi chỉ là những mảnh đồi bỏ hoang, lau lách, chít mọc um tùm và đám nương trồng lúa. Nhà cửa chưa có, 2 vợ chồng bảo nhau dựng một chiếc lán để ở tạm. Đều đặn mỗi ngày, 2 vợ chồng tôi lên đồi khai phá, phát lau, chặt chít, tối lại về lán ngủ...", ông Sơn nhớ lại.

Khai hoang được chừng 1ha đất đồi, ông Sơn bàn với vợ đánh liều đưa cây quế vào trồng. Gọi là liều là vì khi đó ở thôn Bẳn lắp nói riêng, xã Nậm Đét nói chung chẳng có mấy người trồng quế...

Nói là làm, ông Sơn đi mua hạt quế giống về gieo như gieo mạ trên mảnh vườn cạnh lán tạm. Khi cây quế được một năm tuổi, lựa lúc trời mưa, vợ chồng ông mới đi nhổ từng cây giống mang lên đồi trồng.

Lúc đó, ông Sơn trồng quế theo kiểu truyền thống, tức là lấy que chọc lỗ rồi ấn cây giống xuống, chứ không làm bầu trồng như bây giờ.

"Vì trồng không đúng kĩ thuật nên quế sinh trưởng, phát triển chậm. Sau gần 3 năm trồng và chăm sóc, mà cây quế cao chưa đầy 1m. Hồi ấy, mỗi lần đi làm cỏ, nhìn đồi quế thấp le te, tôi cũng ít nhiều cảm thấy lo ngại cho quyết định của mình. Buồn vì cây quế chậm lớn, song không vì thế mà vợ chồng tôi sao nhãng việc làm cỏ quế" – ông Sơn cho hay.

Cùng với trồng, chăm sóc cây quế, ông Sơn mạnh dạn vay vốn Ngân hàng mua ngọn mía giống về trồng để lấy tiền trang trải cho sinh hoạt của gia đình. 

Năm đầu, ông trồng 2 vạn ngọn, đến năm thứ 3 ông trồng tăng lên 5 vạn ngọn. Tích cóp được khoản tiền sau 3 năm trồng mía, ông Sơn quyết định thuê thợ làm ngôi nhà gỗ 3 gian, chấm dứt cảnh sống tạm bợ ở lều lán.

Giàu lên từ trồng quế

Sau 8 năm trồng và chăm sóc, đến năm 1998, gia đình ông Sơn mới có thu nhập từ quế. Ông Sơn tỉa cành, bóc vỏ quế bán ra thị trường. 

Khi cây quế cho thu nhập cũng là lúc ông Sơn tính đến chuyện nhân rộng diện tích quế của gia đình. 

Mỗi năm, ông Sơn trồng thêm từ 5000m2 – 1ha quế. Thay vì trồng theo kiểu truyền thống như trước, từ năm 2000, ông Sơn đã biết ươm hạt giống trong bầu, sau đó mới đem đi trồng ở trên đồi.

Chia sẻ với phóng viên Dân Việt về kĩ thuật trồng, chăm sóc quế, ông Sơn vui vẻ nói: "Trồng quế không yêu cầu khắt khe về kĩ thuật. Chỉ cần trồng đúng thời vụ và chịu khó làm cỏ thì cây quế sẽ sinh trưởng, phát triển tốt...".

Theo ông Sơn, thời điểm trồng quế thích hợp nhất là từ tháng 9 năm trước đến tháng 3 âm lịch năm sau. Đất ở đây khá tốt nên chúng tôi trồng quế không cần phải bón phân, mà cây quế cứ lên vù vù. Khi trồng chỉ cần cuốc hốc, bỏ bầu quế giống xuống rồi lấp đất lên là được...

Cũng theo ông Sơn, trồng quế vất vả nhất là khâu làm cỏ. Muốn cây quế sinh trưởng, phát triển tốt thì phải chịu khó làm cỏ. 

"Trong 4 năm đầu, cây quế còn nhỏ, tôi dùng cuốc rẫy cỏ, còn từ năm thứ 5 trở đi tôi mới dùng dao để phát cỏ. Trồng quế lúc nào cũng có việc làm, chứ không theo mùa vụ. Không làm cỏ thì lại tỉa lá, cành, bóc quế, cắt cây, làm quanh năm. Trồng quế hay ở chỗ là thu được tất tần tật, từ lá, cành, vỏ, gỗ, thứ nào bán cũng có tiền. Trồng quế từ năm thứ 6 trở đi là có thu nhập" – ông Sơn cho biết.

Chỉ vào ngôi nhà 2 tầng khang trang, rộng rãi và chiếc ô tô đỗ trên sân trước nhà, ông Sơn phấn khởi cho hay, ngôi nhà được làm từ năm 2015, hết hơn 700 triệu đồng. 

Còn chiếc ô tô thì gia đình ông mới mua năm ngoái, cũng ngót nghét 700 triệu đồng. Tiền xây nhà, mua ô tô đều từ bán quế cả đấy. Nếu không trồng quế, thì gia đình ông khó có được cơ ngơi như ngày hôm nay...

Việc trồng quế, bán tất cả các bộ phận của cây quế cũng ra tiền ở Nậm Đét nhiều người còn ví trồng thứ cây "sờ là ra" nhà lầu, xe hơi như trường hợp gia đình ông Sơn.

Theo ông Sơn, 1ha quế khoảng 10 năm tuổi có thể cho thu từ 500 – 700 triệu đồng. Đến thời điểm này, gia đình ông Sơn có hơn 12ha quế, trong đó có khoảng 1ha ở độ tuổi từ 15 – 20 năm, diện tích còn lại từ 7 – 12 năm tuổi. Bình quân mỗi năm, gia đình ông Sơn thu trên dưới 200 triệu đồng từ bán lá, cành, vỏ quế ra thị trường.

"Hằng năm, gia đình tôi chỉ khai thác đồi quế ở mức độ vừa phải để lấy tiền chi tiêu trong sinh hoạt hàng ngày. Còn khi nào có công to, việc lớn, cần nhiều tiền thì gia đình mới khai thác mạnh" – ông Sơn tiết lộ.

×