Bảo tàng Đường Hồ Chí Minh tọa lạc trên KM15, quốc lộ 6, phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông, TP.Hà Nội - Ảnh: Thành An

Vị tướng là linh hồn của Trường Sơn

Những ngày cả nước kỷ niệm 60 năm ngày mở đường Trường Sơn – Ngày truyền thống Bộ đội Trường Sơn (19/5/1959-19/5/2019), chúng tôi tìm về Bảo tàng Đường Hồ Chí Minh (quốc lộ 6, phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông, TP.Hà Nội).

Dẫn chúng tôi tham quan bảo tàng, Trung tá Nguyễn Hải Bình - Trưởng ban Trưng bày - Tuyên truyền, Bảo tàng Đường Hồ Chí Minh giới thiệu, Bảo tàng Đường Hồ Chí Minh được thành lập ngày 13.7.1995 trên cơ sở của Bảo tàng Trường Sơn trong những năm chiến tranh. 

Đại tướng Võ Nguyên Giáp (đứng đầu bàn) cùng Bộ Tổng tham mưu, Bộ tư lệnh miền và tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên (đứng, cầm cây chỉ bản đồ) bàn kế hoạch tác chiến chuẩn bị chiến dịch đường 9 Nam Lào, tháng 9/1970.

Đây được coi là đường Trường Sơn thu nhỏ. Và Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là người hiểu rõ, sâu sắc nhất về Trường Sơn, về những năm tháng gian khổ “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước.

Tin liên quan

Món quà vô giá của Tướng Đồng Sỹ Nguyên nơi "Trường Sơn thu nhỏ"

Tại bảo tàng, mọi người sẽ chứng kiến những khoảnh khắc của tướng Đồng Sỹ Nguyên - Tư lệnh Binh đoàn Trường Sơn, một trong những người có vai trò quan trọng trong việc xây dựng Đường mòn Hồ Chí Minh trong thời kỳ Chiến tranh Việt Nam, đưa con đường vận tải chiến lược này thành một trong những mấu chốt thành bại trong chiến tranh.

Chỉ rõ từng hình ảnh tư liệu đen-trắng, từng hiện vật gắn liền với tuyến đường Trường Sơn những năm thập niên 60, 70 về trước, Trung tá Nguyễn Hải Bình nói: Con đường Trường Sơn được xây dựng cực kỳ gian khổ và Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên là người luôn đau đáu với con đường này.

Đến giờ mọi người vẫn truyền tai nhau những câu chuyện về tướng Đồng Sỹ Nguyên với Trường Sơn. Ví như, khi mới vào nhận nhiệm vụ tại Trường Sơn, tướng Đồng Sỹ Nguyên nghe cán bộ, chiến sỹ kể lại việc vận chuyển rất khó khăn, máy bay địch thường xuyên ném bom làm hỏng đường, hỏng xe, thậm chí những lúc thấy máy bay địch ném bom mọi người lại phải chạy tìm nơi ẩn nấp.

Trung tá Nguyễn Hải Bình - Trưởng ban Trưng bày và Tuyên truyền Bảo tàng đường Hồ Chí Minh giới thiệu và kể những câu chuyện về tướng Đồng Sỹ Nguyên ở Trường Sơn - Ảnh: Thành An

Lúc này tướng Đồng Sỹ Nguyên chỉ đạo toàn bộ lực lượng chỉ huy đang đóng ở sâu trong rừng, ở những địa điểm an toàn phải ra những trọng điểm - nơi địch thường xuyên ném bom ác liệt nhất trực chốt, trực tiếp thấy được những khó khăn để tìm cách khắc phục chỉ đạo anh em chiến sỹ làm nhiệm vụ tốt nhất.

Hay như, khi nhìn thấy anh em chiến sỹ dùng cành cây để hạn chế trơn trượt khi trời mưa nhưng cách này khiến lốp xe bị hỏng nhanh, tướng Đồng Sỹ Nguyễn đã đề nghị phải “làm con đường bằng đá” để anh em lái xe đi an tâm hơn. 

“Có thể nói tướng Đồng Sỹ Nguyên là linh hồn của Trường Sơn. Chính từ những đóng góp thiết thực, chính xác của tướng Đồng Sỹ Nguyên mà đường Trường Sơn được mở rộng, trở thành tuyến đường huyết mạch, an toàn chi viện cho toàn miền Nam đến khi giải phóng, thống nhất đất nước”, Trưởng ban Trưng bày và Tuyên truyền Bảo tàng đường Hồ Chí Minh nhấn mạnh.

Lời hẹn dở dang

Theo Trung tá Hoàng Oanh – Phó Giám đốc Bảo tàng Đường Hồ Chí Minh, Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên là vị tướng gắn bó với tuyến đường Trường Sơn dài nhất, lâu nhất. Ông là người đã biến tuyến đường Trường Sơn thành mạng lưới chiến lược mà được cả thế giới công nhận nó là con đường huyền thoại. 

Trung tá Hoàng Oanh - Phó Giám đốc Bảo tàng đường Hồ Chí Minh - Ảnh: Thành An 

“Qua tư liệu, hình ảnh và hiện vật còn lưu giữ tại bảo tàng, tôi thấy, Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên luôn có mặt tại những nơi gian khổ nhất để động viên tinh thần cán bộ, chiến sỹ cũng như trực tiếp chỉ huy các đơn vị chiến đấu vì vậy tuyến đường Trường Sơn càng ngày càng phát triển mà cả thế giới đều kinh ngạc với tuyến đường này. Chúng tôi cũng là những bậc hậu sinh, sinh ra và lớn lên khi đất nước đã hoàn toàn giải phóng. Tuy nhiên những câu chuyện về tuyến đường Trường Sơn huyền thoại và dấu ấn của Tướng Đồng Sỹ Nguyên thì còn mãi” – Trung tá Hoàng Oanh nói.

Tướng Đồng Sỹ Nguyên có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và mở rộng đường Trường Sơn - nay là đường Hồ Chí Minh.

Là người gắn bó với Bảo tàng đường Hồ Chí Minh ngay từ khi được thành lập (1995), bà Hoàng Oanh đã nhiều lần chứng kiến Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên đến thăm và tham quan bảo tàng, mỗi lần như vậy để lại trong bà về vị Tư lệnh của Bộ đội Trường Sơn đó là vị tướng lĩnh gắn với trận mạc, chinh chiến nhưng cũng rất giản dị, đời thường từ cách ăn mặc, cách nói chuyện từ tốn, ân cần.  

Đặc biệt, bản chất người lính bộ đội cụ Hồ với lối sống chuẩn mực, tinh thần quyết chiến quyết thắng, vượt qua mọi khó khăn gian khổ, hiểm nguy; luôn gan dạ dũng cảm kiên cường mưu trí và sáng tạo; tính kỷ luật tự giác nghiêm minh… đã ngấm sâu vào trong con người của vị tướng Trường Sơn năm xưa.

Sa bàn hệ thống đường Trường Sơn Đông và Tây với 5 trục dọc, 21 trục ngang, hệ thống đường giao liên, đường thông tin, đường ống xăng dầu Trường Sơn trong Bảo tàng đường Hồ Chí Minh - Ảnh: Thành An

Trước khi Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên qua đời, bà Hoàng Oanh vinh dự cùng nhiều người khác có dịp đến thăm Trung tướng tại ngôi nhà riêng trên phố Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận Hai Bà Trưng, TP.Hà Nội. Khi nghe tin Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên ốm và nằm viện những người đang thực hiện công tác tại Bảo tàng trong lòng trào dâng cảm xúc. Họ rất mong ông qua khỏi được giai đoạn này để có thể dự lễ kỷ niệm 60 năm ngày truyền thống bộ đội Trường Sơn. Nhưng vị Tư lệnh đã ra đi về cõi vĩnh hằng mà chưa kịp dự ngày lễ kỉ niệm này.

“Mấy tháng trước chúng tôi có qua thăm bác, mọi người trò chuyện rất vui vẻ, lúc về bác còn tặng bảo tàng chiếc la bàn và ống nhòm, hai thứ gắn liền với năm tháng chiến đấu ở Trường Sơn của bác cho Bảo tàng. Bác còn hứa kỷ niệm 60 năm ngày Truyền thống Bộ đội Trường Sơn này sẽ thu xếp đến dự và thăm bảo tàng. Nhưng lời hứa của bác không thể thực hiện được nữa rồi. Và chúng tôi không còn cơ hội được đón bác một lần nữa” – Trung tá Hoàng Oanh nghẹn ngào nói.

×