Từng là trạm gác tiền tiêu của nhà Đinh

Trao đổi với Báo Dân Việt, ông Bùi Quốc Trị-Chủ tịch UBND phường Ninh Giang cho biết: “Chùa Phong Phú (hay còn gọi là Liên Hoa động) thuộc núi Liên Hoa, thôn Phong Phú. Đây là ngôi chùa cổ có từ lâu đời, xưa kia từng là nơi trạm gác tiền tiêu của nhà Đinh”.

Theo ông Trị, nơi đây không chỉ là một ngôi chùa cổ kính có lịch sử từ thời Đinh Tiên Hoàng mà còn lưu giữ 18 bức họa La Hán mang đậm phong cách nghệ thuật thời Lý, Trần, được chạm khắc trực tiếp trên vách đá hang động.

Ngược dòng lịch sử, theo những ghi chép trên bia đá cổ kính, Chùa Phong Phú ban đầu có tên là “Khúc Mộ tự, Cô Phong sơn”, được xây dựng từ thế kỷ X dưới thời vua Đinh Tiên Hoàng.

Qua tìm hiểu, tên gọi này gắn liền với ngọn núi Liên Hoa, xưa kia mang tên núi Cô Phong, nơi người xưa đã khéo léo tận dụng hang động tự nhiên để dựng nên ngôi chùa linh thiêng.

Ngày nay, đặt chân đến khuôn viên chùa, du khách có thể chiêm ngưỡng tượng Quan Âm uy nghi, khu tiền đường thờ đức ông, Ngọc Hoàng và các vị Thánh Mẫu. Phía sau đó là lối dẫn vào động Cô Phong kỳ bí, ẩn chứa những dấu tích lịch sử và nghệ thuật vô giá.

Bí ẩn những tấm bia cổ khắc trên vách đá

Trước khi khám phá vẻ đẹp huyền ảo bên trong động, du khách sẽ đi qua năm tấm bia đá và đặc biệt là ba bia ma nhai (bia khắc trên vách đá) với kích thước và niên đại khác nhau, trải dài từ thời Lý đến thời Nguyễn.

Những dòng văn bia cổ này hé lộ những biến thiên về địa danh và tên gọi của di tích qua các thời kỳ lịch sử. Đáng chú ý, bia số 1, được tạc vào thời Kiến Gia (1211-1224), ghi lại dấu ấn An Quốc Đại Vương (thời Đinh) khai sáng động Cô Phong thành chùa Khúc Mộ.

Bước chân vào sâu bên trong động Cô Phong, một khung cảnh độc đáo hiện ra trước mắt. Cụ thể, hai bên vách đá sừng sững chạm khắc hình ảnh 18 vị La Hán, mỗi bên chín hình với những kích thước và dáng vẻ riêng biệt.

Dựa trên những nghiên cứu về phong cách mỹ thuật và hoa văn trang trí xung quanh các hình khắc, các nhà nghiên cứu nhận định rằng những tác phẩm nghệ thuật này có niên đại từ thời Lý và Trần.

Tuy nhiên, trải qua bao thăng trầm của thời gian và sự khắc nghiệt của thời tiết, những nét chạm khắc tinh xảo trên cả bia đá và vách động đang dần bị bào mòn, phai nhạt.

Hiện tại, hơn một nửa số hình khắc chỉ còn lại những vệt mờ khó nhận diện, lẫn vào những vết xước tự nhiên của núi đá. Chính vì sự mờ nhạt này mà những bức họa La Hán cổ kính vẫn còn ẩn chứa nhiều bí ẩn chưa được làm sáng tỏ, và đang dần bị lãng quên theo dòng chảy của thời gian.

Tiếp tục khám phá sâu hơn vào lòng động, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước khu Phật điện uy nghiêm và cung thờ Diêm vương với những pho tượng đá cổ kính.

Sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp tự nhiên của hang động và những giá trị văn hóa, tâm linh đã tạo nên một không gian độc đáo và linh thiêng tại Chùa Phong Phú.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đặc biệt, Chùa Phong Phú đã vinh dự được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào năm 1997.

Tuy nhiên, những bí ẩn xung quanh 18 bức họa La Hán cổ khắc trên vách đá vẫn đang chờ đợi được các nhà nghiên cứu khám phá và giải mã, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng và sâu sắc của vùng đất Ninh Bình.

Đồng thời, việc bảo tồn và nghiên cứu những di sản quý giá này không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn là sự quan tâm của mỗi người dân, để những dấu ấn lịch sử và văn hóa độc đáo này không bị lãng quên theo thời gian.

×