Sáp nhập tỉnh Phú Yên và tỉnh Đắk Lắk - quê hương của Nghệ sĩ Nhân dân Y San Aliô – người giữ hồn văn hóa Tây Nguyên

Trong lịch sử, một phần tỉnh Đắk Lắk và tỉnh Phú Yên từng được sáp nhập vào tỉnh Kon Tum.

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký Quyết định số 759 ngày 14/4/2025 phê duyệt Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính (ĐVHC) các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (Đề án).

Theo đó, sáp nhập tỉnh Phú Yên và tỉnh Đắk Lắk thành 1 tỉnh mới có tên gọi là tỉnh Đắk Lắk, trung tâm hành chính - chính trị đặt tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk hiện nay (giảm 1 tỉnh) có diện tích tự nhiên 18.096,4 km2 và quy mô dân số 2.831.300 người.

Sinh ra và lớn lên tại buôn Niêng, xã Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk, Nghệ sĩ Nhân dân Y San Aliô đã sớm có niềm đam mê với nghệ thuật. Dòng máu nghệ thuật chảy trong ông từ nhỏ, cùng những đêm lễ hội thấm đẫm văn hóa dân tộc, đã bén duyên cho ông với con đường nghệ thuật múa lúc mới 15 tuổi.

Năm 1976, Nghệ sĩ Nhân dân Y San được tuyển vào Đoàn Văn công Đắk Lắk, nay là Đoàn Ca múa Dân tộc tỉnh Đắk Lắk. Tại đây, ông vừa học múa, hát, nhạc, vừa học biên đạo và nhạc cụ dân tộc.

Sau đó, nhờ năng khiếu nổi bật, ông được phân về mảng múa. Sự nỗ lực không ngừng nghỉ đã giúp ông tỏa sáng ngay từ khi còn rất trẻ. Năm 1977, ở tuổi 17, Y San đã giành được Huy chương Vàng toàn quốc đầu tiên trong sự nghiệp với tiết mục múa “Bắt bướm” tại Hội diễn văn nghệ toàn quốc ở Nha Trang. Đó là lần đầu tiên ông được biểu diễn trên sân khấu lớn, lần đầu thấy biển, và cũng là lần đầu tiên mang về vinh quang cho đoàn.

Bốn năm sau, năm 1981, ông tiếp tục gặt hái thành công với Huy chương Vàng toàn quốc môn múa Solis (múa ít người) tại TPHCM. Từ đó trong giới múa biết đến Y San nhiều hơn. Thời gian này, ông được quen biết nhiều nghệ sĩ làm nghề lâu năm.

Không chỉ dừng lại ở múa, Y San còn là biên đạo múa tài hoa và nhạc công điêu luyện, sử dụng thành thạo hầu hết các loại nhạc cụ dân tộc. Ông đã cùng với ching kram và cây sáo vỗ mang âm hưởng của Tây Nguyên vượt khỏi Việt Nam đến các nước Thái Lan, Pháp, Nhật Bản, Thụy Sĩ, Bỉ để tham gia giao lưu văn hóa, liên hoan văn nghệ dân gian, nhạc cụ dân gian thế giới. Năm 2007, tiết mục độc tấu sáo vỗ với bài “Làng buôn vào hội” của ông đã thực sự chinh phục khán giả thủ đô Paris khi biểu diễn tại hội trường lớn của UNESCO.

Nghệ sĩ Nhân dân Y San từng giữ vai trò Phó trưởng Đoàn Ca múa Dân tộc tỉnh Đắk Lắk từ năm 1991 và chính thức trở thành Trưởng đoàn từ năm 2005. Trong hơn 40 năm lao động nghệ thuật, ông đã để lại nhiều tác phẩm giá trị, góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy những nét văn hóa đặc sắc của Tây Nguyên. Những điệu múa của Y San đã lay động lòng người, khơi dậy trong họ niềm đam mê nghệ thuật và tự hào về văn hóa Tây Nguyên.

Năm 2020, Nghệ sĩ Nhân dân Y San nghỉ hưu sau hơn 10 năm làm Phó trưởng đoàn và 15 năm làm Trưởng đoàn. Tuy vậy, ông vẫn tiếp tục có những đóng góp cho nghệ thuật tỉnh nhà.

Tại Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột năm 2023, ông là tổng biên đạo của vở ca kịch “Khát vọng Đăm Săn”, do nhạc sĩ Nguyễn Cường tổng đạo diễn. Vở ca kịch gồm 5 chương: “Đam Săn và H’Nhi”, “Xử tội Mtao Msei”, “Buôn sang trông cậy”, “Nơi miền sáng” và “Mặt trời lên trên cao nguyên bao la”, đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.

Với những cống hiến không ngừng nghỉ trong suốt sự nghiệp, Y San Aliô đã được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nới những cống hiến không ngừng nghỉ trong suốt sự nghiệp, Y San Aliô đã được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, trở thành niềm tự hào không chỉ của cộng đồng Ê Đê mà còn của cả Đắk Lắk.

×