Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Xã Đại Dực (huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh) hiện có 7 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó người dân tộc Sán Chỉ chiếm tỷ lệ hơn 80%. Đến nay, đồng bào Sán Chỉ nơi đây còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa cổ xưa đặc sắc của cha ông để lại.
Trong đó, Nghệ nhân ưu tú Lỷ A Sáng (SN 1950) là một trong số ít người còn nắm giữ, thuộc cách trình diễn, múa hát và thực hành nghi lễ cầu mùa – một trong những nghi lễ truyền thống của người Sán Chỉ ở Tiên Yên.
Chúng tôi tìm đến nhà cụ Lỷ A Sáng (thôn Phài Giác, xã Đại Dực, huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh) vào một ngày tháng 8, khi cụ vừa đi cúng ở bên thôn khác về. Ở tuổi ngoài 70, cụ Sáng người thấp nhỏ, lưng cũng đã còng, nhưng tinh thần, đầu óc vẫn sáng suốt. Cụ bảo, sức khỏe bây giờ của cụ kém hơn so với vài nǎm trước đây nhiều lắm...
Cụ Lỷ A Sáng (đứng giữa) thực hiện trích đoạn nghi lễ cầu mùa tại Lễ hội văn hóa, thể thao dân tộc Sán Chỉ - "Mùa vàng miền Soóng cọ" năm 2021. Ảnh cắt từ clip
Trong ngôi nhà đầy giấy khen, cụ Sáng kể, cả ông và bố của cụ đều là thầy cúng. Ngay từ nhỏ, cụ Sáng đã thường theo ông và bố đi cúng. Bởi vậy cụ đã trở nên đam mê và yêu thích những nghi lễ truyền thống của dân tộc Sán Chỉ từ lúc nào chẳng hay.
Thời gian chiến tranh ác liệt đã làm gián đoạn nhiều nghi lễ truyền thống của dân tộc, tưởng như mai một. Sau khi hòa bình được lập lại, cụ Sáng từng bước luyện tập, sưu tầm tài liệu với mong muốn phục dựng văn hóa dân tộc mình.
Năm 1986, cụ Sáng tìm đến nhà già làng trong xã để xin được theo học chữ, học hát múa các nghi lễ dân tộc mình. Phải mất đến 3 năm, cụ mới thành thạo và bắt đầu tham gia thực hành các nghi lễ cho dân làng. Dần dần, cụ Sáng được bà con tin tưởng, rồi làm thầy Cả của làng. Cứ vào dịp lễ tết truyền thống, cụ Sáng lại đại diện cho nguyện vọng của toàn thể dân làng tấu sớ cầu an, cầu mùa.
Cụ Lỷ A Sáng được mệnh danh là "kho báu sống” của người Sán Chỉ ở xã Đại Dực, huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Bùi My
Biết chúng tôi muốn được tìm hiểu về những nét văn hóa truyền thống của người Sán Chỉ, cụ Sáng lặng lẽ lên trên gác xép, lấy xuống chiếc vali vải màu mận. Bên trong vali là những bức tranh thờ, đạo cụ, những bộ mũ áo khi hành lễ của cụ…
Cụ bảo, đó là bộ quần áo chỉ mặc khi thực hành lễ cầu mùa - nghi lễ truyền thống của người Sán Chỉ ở Tiên Yên, dành để tôn vinh những vị thần có công lập làng, tạo mưa, tạo gió, cho mùa màng bội thu và cầu nguyện các vị thần mang đến sống tốt đẹp, bình an và mạnh khỏe đến cho bà con.
Đặc biệt nhất, trong vali còn có có hơn 40 cuốn sách chi chít ký tự, liên quan đến cầu mùa, cấp sắc và ma chay. Những cuốn sách đã ố nát này cả, nhưng được cụ Sáng coi như cả gia tài này là những tài liệu được truyền lại từ nhiều đời trước, và một số là do cụ Sáng tự nghiên cứu, sưu tầm.
Quyển sách liên quan đến văn hóa tâm linh, tín ngưỡng của dân tộc Sán Chỉ được cụ Sáng giữ gìn như cả gia tài. Ảnh: Bùi My
Theo cụ Sáng, người Sán Chỉ không có chữ viết riêng, mà sử dụng chữ Hán cổ, viết theo lối mượn chữ Hán để ký âm theo tiếng của người Sán Chỉ, đọc theo âm Sán Chỉ (thường gọi là Hán Nôm). Cụ bảo, giọng buồn buồn, hiện nay chỉ còn những người theo đạo thầy cúng và một số người già đã từng học chữ Hán Nôm mới viết và dịch sách Hán Nôm theo âm tiếng Sán Chỉ, còn lớp trẻ hiện nay hiếm có người biết.
Không chỉ có công trong bảo tồn nghi lễ cầu mùa theo nguyên bản, cụ Lỷ A Sáng còn là người có nhiều công trong bảo tồn Soóng Cọ - lối hát truyền thống của người Sán Chỉ huyện Tiên Yên.
Lấy một quyển sách cất ở đầu giường, cụ Sáng khoe với chúng tôi về "kho báu" ghi đầy những bài hát Soóng cọ do cụ tự tay ghi chép.
Cụ bảo, các bài hát Soóng Cọ có nhiều chủ đề, chủ đề về tình yêu đôi lứa, với những câu hát ướm hỏi, gợi ý, đối đáp hóm hỉnh của các đôi trai gái; chủ đề về ca ngợi công ơn của Đảng, Bác Hồ, các thế cha anh đi trước mở đường; lại có những bài hát nhớ ơn tổ tiên, đền ơn cha mẹ; chủ đề ca ngợi lao động sản xuất, hát về bốn mùa…
Cụ Lỷ A Sáng hát một điệu Soóng Cọ về nhớ ơn tổ tiên, đền ơn cha mẹ. Ảnh: Bùi My
"Quyển sách này quý lắm, gồm 598 bài hát Soóng Cọ do tôi sao chép tay suốt 8 năm nay. Có người trả tôi 3 triệu đồng quyển sách này mà tôi không bán đâu" – cụ Sáng lật giở từng trang, rồi hát cho chúng tôi nghe.
Nhưng cụ Sáng vẫn trăn trở trong lòng một nỗi khi lớp trẻ ngày nay không còn thiết tha với văn hóa dân tộc, trong khi tuổi cụ nay đã cao. Cụ sợ rằng những nét văn hóa của dân tộc sẽ cứ thế bị mai một, không có người kế tục.
Bởi vậy, cùng với việc góp công phục dựng lại lễ cầu mùa theo đúng nguyên bản, cụ Sáng còn tích cực tham gia các hoạt động truyền dạy, bảo tồn, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc. Cùng với đó, cụ Sáng còn phối hợp với các trường học trên địa bàn tổ chức các lớp học để truyền dạy chữ viết, các điệu múa đặc trưng của dân tộc, nghệ thuật điều hành, thực hành lễ cầu mùa của người Sán Chỉ và hát Soóng Cọ.
Quyển sách ghi hàng trăm bài hát Soóng Cọ do cụ Sáng tự tay chép. Ảnh: Bùi My
Ông Hoàng Việt Tùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đại Dực cho biết, cụ Lỷ A Sáng không chỉ là người có uy tín trong cộng đồng dân tộc Sán Chỉ tại địa phương, mà còn có thâm niên 14 năm làm Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Đại Dực.
Cụ Sáng cũng là người nắm giữ nhiều tài liệu, sách cổ và cũng là người giúp địa phương phục dựng những nghi lễ cổ, lễ hội của người Sán Chỉ theo đúng nguyên bản, bản sắc văn hóa. Từ năm 2021, do lý do sức khỏe nên cụ Sáng không còn tham gia các lớp truyền dạy, tuy nhiên vẫn tích cực hỗ trợ các hoạt động nhằm giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn xã.
Nét văn hóa đặc sắc của người Sán Chỉ ở Đại Dực là một trong những tiềm năng mà huyện Tiên Yên rất quan tâm giữ gìn và phát huy. Bởi vậy, nhiều năm gần đây, Lễ hội văn hóa thể thao dân tộc Sán Chỉ đã trở thành truyền thống, được huyện Tiên Yên quan tâm, tạo điều kiện để tổ chức thường niên. Trong Lễ hội không thể thiếu trích đoạn lễ cầu mùa, hát Soóng Cọ, và các trò chơi dân gian như đánh cầu chinh, đánh gụ, bắn nỏ…
Dịp 30/4 vừa qua, xã Đại Dực đã ra mắt 7 câu lạc bộ bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc và liên hoan các trò chơi dân gian. Theo đó, thôn Phài Giác ra mắt câu lạc bộ lễ cầu mùa; thôn Khe Ngàn ra mắt câu lạc bộ Soóng Cọ giữ gìn bản sắc trang phục; thôn Khe Quang ra mắt câu lạc bộ may trang phục dân tộc Sán Chỉ; thôn Khe Lục ra mắt câu lạc bộ dòng họ Nình giữ gìn và phát huy văn hóa dân tộc Sán Chỉ; thôn Khe Lặc ra mắt câu lạc bộ văn hóa - thể thao; thôn Kéo Kai ra mắt câu lạc bộ giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; thôn Khe Mươi ra mắt câu lạc bộ giữ gìn bản sắc trang phục dân tộc Dao.
Năm 2014, cụ Lỷ A Sáng đã được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân dân gian Việt Nam" vì đã có công thực hành truyền dạy nghi lễ cầu mùa, cầu an của đồng bào Sán Chỉ. Năm 2015, cụ Lỷ A Sáng tiếp tục được Chủ tịch Nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.
Hoàng gia vương triều nhà Nguyễn sống trong Tử Cấm Thành ở Huế. Khu vực này có khoảng 50 công trình, lâu đài, cung điện. Bên trong những lầu son, gác tía chốn kinh kỳ là cuộc sống của những cung tần, mỹ nữ mà dân gian không dễ gì đoán được…
Tìm hiểu cách bộ phim Sex Education giúp tôi hiểu con cái hơn. Lắng nghe tâm sự và yêu thương vô điều kiện là điều quan trọng.
Chia sẻ
Thủy Hử là một trong tứ đại tiểu thuyết cổ điển của Trung Quốc nói về 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, dù là phim truyền hình làm lại từ truyện truyền hình hay tiểu thuyết, đều được mọi người vô cùng yêu thích.
Chia sẻ
Trong Tây Du Ký, có một yêu tinh, tiên giới không thu mà địa ngục không nhận, nhưng lại có mối quan hệ mật thiết với Tôn Ngộ Không. Đó là ai?
Chia sẻ
Một đám cháy lớn bùng phát dữ dội tại nhà hàng hải sản Biển Xanh ở TP.Dĩ An, Bình Dương, thực khách và nhân viên nháo nhào tháo chạy ra ngoài.
Chia sẻ
Sở GDĐT TP.HCM sẽ lần đầu tiên áp dụng phương thức công bố đồng thời điểm thi và điểm chuẩn tuyển sinh lớp 10 công lập, dự kiến từ ngày 23 đến 26/6.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 tháng Âm lịch này vượt khó ở tuổi trẻ, đến trung niên sẽ gặt hái thành công lớn về sự nghiệp và tài chính, cuộc sống ngày càng thịnh vượng, viên mãn.
Chia sẻ
Bước ra từ cuộc thi Tiếng hát Việt toàn cầu 2023 và giành giải Á quân 1, cô gái đến từ Quảng Trị - Đức Thoa ra mắt Album Vol1 với tên gọi “Nốt mưa”.
Chia sẻ
Sau sự cố chập điện, hơn 10.000 con gà thịt tại trang trại của một người dân ở xã Diễn Phú, huyện Diễn Châu, Nghệ An bị chết ngạt. Nhận được thông tin, chính quyền địa phương đã huy động hàng chục người giúp chủ trại sơ chế gà chết, vớt vát chút tài sản.
Chia sẻ
Một đoạn clip ghi lại cảnh một con cá voi lớn há miệng ngoi lên mặt nước để săn mồi, phía trên là đàn chim biển chao liệng, vừa xuất hiện trên mạng xã hội và thu hút hàng ngàn lượt chia sẻ. Được biết, hình ảnh trên được ghi lại ở biển Bình Định.
Chia sẻ
Sau cuộc nhậu buổi tối, xuất phát từ những mâu thuẫn trong gia đình, Vàng Hừ Lòng (30 tuổi, trú tại bản Huổi Han, xã Bum Tở, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu) đã không kiềm chế được bản thân, ra tay đánh tử vong người bố dượng.
Chia sẻ
Hai phụ nữ đi chung xe máy theo hướng TP.HCM về miền Tây qua Long An, do thắng gấp khi trời mưa, xe ngã, bị container cán tử vong.
Chia sẻ
Năm nay, mùa mưa đến sớm hơn dự kiến. Từ đầu tháng 5 đã xảy ra một số cơn mưa lớn kéo dài, người trồng mì (trồng cây sắn) ruộng mới ở tỉnh Tây Ninh mừng vì giá thu mua củ khoai mì tăng, nay lại rầu vì mưa sớm.
Chia sẻ
“Chuyền bóng chuẩn vào, chắc chắn lên, hãy đảm bảo người được nhận bóng ở tư thế thuận lợi nhất chứ đừng chỉ nghĩ đến việc chuyền đi cho có”, HLV Kim Sang-sik gằn giọng, hét lớn về phía các cầu thủ trong buổi tập của ĐT Việt Nam tại Malaysia.
Chia sẻ
Đình Triệu hoàn toàn bình phục chấn thương, Nguyễn Filip phải dự bị?; HLV Sellami vui mừng khi giúp Jordan dự VCK World Cup 2026; Arsenal đàm phán mua Sesko; cầu thủ Tottenham tức giận khi HLV Postecoglou bị sa thải; M.U quyết qua mặt Arsenal trong vụ Gyokeres.
Chia sẻ
Tỷ phú công nghệ Mỹ Elon Musk đã đề xuất thành lập "Đảng Hoa Kỳ", đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong chiến lược chính trị.
Chia sẻ
Trường Đại học Mở Hà Nội vừa thông tin sẽ bổ sung xét tuyển tổ hợp C00 đối với nhóm ngành Luật.
Chia sẻ
Tống Anh Tuấn, tài xế Lexus hành hung nam shipper gây thương tích 8%, được đình chỉ điều tra vụ án do bị hại rút đơn, được trả tự do ngay tại tòa sau gần 4 tháng tạm giam. Việc này căn cứ vào quy định nào của pháp luật?
Chia sẻ
Vận may bất ngờ gõ cửa với 3 con giáp may mắn nhất khi mọi xui xẻo tiêu tan, Thần Tài chiếu cố đặc biệt, khiến họ liên tục nhận tin vui trong cuộc sống.
Chia sẻ
Phương Mỹ Chi là một trong những ca sĩ bước ra từ sân chơi nhí giữ được sức hút hiếm hoi ở thời điểm hiện tại.
Chia sẻ
Theo báo cáo chính thức từ Kiev, các đơn vị Không quân Ukraine đã bắn hạ một máy bay tiêm kích Su-35 của Nga trong một nhiệm vụ gần hướng Kursk vào sáng sớm thứ Bảy, ngày 7/6.
Chia sẻ
Từ chỗ là món quà quê mộc mạc, trái mãng cầu-quả đặc sản Tây Ninh đang từng bước vươn xa – có mặt trong các hệ thống phân phối lớn, tham gia các hội chợ nông sản, và dần khẳng định vị thế trên thị trường trong nước lẫn quốc tế.
Chia sẻ
HLV Peter Cklamovski vừa công bố danh sách 30 tuyển thủ Malaysia tham dự cuộc đọ sức với ĐT Việt Nam tại lượt trận thứ 2 bảng F, vòng loại thứ 3 Asian Cup 2027.
Chia sẻ
Kể từ ngày 9/6, Trung tâm phục vụ hành chính công TP Hà Nội chính thức triển khai tiếp nhận 100% hồ sơ theo hình thức trực tuyến và trực tuyến toàn trình đối với các thủ tục hành chính lĩnh vực hoạt động xây dựng, trong đó có cấp phép xây dựng nhà ở.
Chia sẻ
Việc sáp nhập, sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã tại Bình Dương đang bước vào giai đoạn hoàn tất. 36 xã, phường mới Bình Dương đã sẵn sàng đi vào hoạt động từ ngày 1/7 tới.
Chia sẻ
Áng Sáng AZA thừa nhận cô hành xử thiếu suy nghĩ, làm ảnh hưởng đến anh HIEUTHUHAI - một nghệ sĩ mà cô tôn trọng, ngưỡng mộ.
Chia sẻ
Ông Phạm Văn Lắm ở khu vực 3, phường Hưng Thạnh, quận Cái Răng, với mô hình trồng rau an toàn trong nhà lưới mang lại thu nhập ổn định hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Năm 2019, cùng với sự hỗ trợ của Hội Nông dân phường, ông Lắm cùng các nông dân lân cận thành lập Tổ hợp tác Rau an toàn Hưng Thạnh với 20 thành viên.
Chia sẻ
Trong hoạt động cuối cùng của phái đoàn công tác Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm việc tại Mỹ, doanh nghiệp 2 nước đã ký kết 8 biên bản ghi nhớ mua bán nông sản giá trị 1,1 tỷ USD. Trong đó, có thỏa thuận lớn nhất trị giá 380 triệu USD, giữa Công ty CP Khai Anh Bình Thuận và Tập đoàn Cargill được ký.
Chia sẻ
Trước ngày sáp nhập Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam là quê hương vị anh hùng Đinh Công Tráng với khởi nghĩa Ba Đình chống thực dân Pháp. Năm 1873, quân Pháp kéo về chiếm đóng vùng đồng bằng Hà Nam, chỉ sau 10 ngày, Đinh Công Tráng lập tức đứng lên kêu gọi văn thân, chiêu mộ nghĩa quân dựng cờ khởi nghĩa ngay tại quê hương-đất Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam ngày nay.
Chia sẻ
Từ một cây trồng đại trà trong vườn nhà, hiện nay nông dân (xã Cẩm Thịnh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) đã và đang từng bước mở rộng diện tích trồng sả, thành lập tổ hợp tác để thuận lợi trong việc tiêu thụ sản phẩm. Nhờ được mùa, được giá nên người nông dân nơi đây có thu nhập ổn định, có nhiều hộ thoát nghèo nhờ trồng sả.
Chia sẻ
Tuy không thể đoạt mạng đối thủ từ xa như trong phim kiếm hiệp, nhưng Nhất Dương Chỉ là bí kíp võ công hoàn toàn có thật ngoài đời.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Bùi My 
