Trong "Tam quốc diễn nghĩa" có câu nói: "Có được Ngọa Long Phượng Sồ, có thể bình thiên hạ", mặc dù nhiều người cảm thấy có chút khoa trương, nhưng đã có câu ví nhất định là có căn cứ. Chỉ là "Phượng Sồ" đã sớm tử trận, khiến Lưu Bị thương tiếc than khóc không nguôi.

Năng lực trị quốc của Gia Cát Lượng (Ngọa Long) có lẽ mọi người đều đã quen thuộc nên không cần phải chứng minh. Còn nhân vật Bàng Thống (Phượng Sồ) thì sao?

Bàng Thống

Lúc đầu, Bàng Thống làm việc dưới trướng Tôn Quyền. Trong trận Xích Bích ông hiến kế cho Tào Tháo dùng xích sắt ghép các thuyền chiến thành một tránh quân sĩ bị say sóng; nhưng thực chất là khiến thuyền không thể tản ra được. Bên này, Gia Cát Lượng hiến kế cho Chu Du sử dụng hỏa công, thuyền của Tào Tháo vì tập trung lại thành một dải nên cháy rụi cả cụm.

Cặp bài trùng Ngọa Long – Phượng Sồ chẳng phải đã giúp Thục Hán khẳng định vị thế "tam đỉnh" với Đông Ngô và Tào Ngụy là gì?

Sau này, nhân lúc Chu Du qua đời, Gia Cát Lượng sang khóc tang, đã gặp Bàng Thống và trao cho ông một phong thư, mong muốn nếu ông không được Tôn Quyền trọng dụng thì về với Lưu Bị. Quả nhiên, Tôn Quyền vốn là người cẩn thận, thấy Bàng Thống xốc nổi, ngoại hình xấu xí, thì không ưng, nên họ Bàng từ biệt Giang Đông về Kinh Châu với Lưu Bị, đúng ý nguyện của Gia Cát Lượng.

Lưu Bị nghe tin Bàng Thống tới thì hết sức vui mừng, nhưng thấy Bàng Thống mặt mũi xấu xí đã thay đổi thái độ, chỉ cho ông làm Huyện lệnh Lỗi Dương. Bàng Thống ở đây khoảng 100 ngày, từ sáng tới tối chỉ uống rượu, bỏ bê công việc. Lưu Bị nhận đơn tố cáo thì tức giận, lệnh cho Trương Phi và Tôn Càn đến kiểm tra.

Trương Phi hậm hực chất vấn Bàng Thống ông tại sao tham rượu bỏ việc thì ông bật cười, lệnh cho nha lại đem hết công văn trong 100 ngày để ông phê duyệt. Chỉ nửa ngày, Bàng Thống đã xử lý xong tất cả, Trương Phi liền tạ lỗi và hứa sẽ hết sức tiến cử ông với Lưu Bị. Lúc này, Bàng Thống đưa bức thư giới thiệu của Lỗ Túc (trong thư Lỗ Túc viết không thể dùng Bàng Thống vào chức vụ nhỏ) và thư mời về Kinh châu của Gia Cát Khổng Minh cho mọi người xem. Lưu Bị biết chuyện rất hối hận vì bạc đãi người tài, đích thân tới huyện tạ lỗi và mời Bàng Thống về đất Thục. Bàng Thống nhanh chóng thăng quan tiến chức, thậm chí lên chức Quân sư trung lang tướng, ngang cấp với Gia Cát Lượng.

Trong quá trình hợp tác, Bàng Thống từng hiến kế cho Lưu Bị bắt Lưu Chương để uy hiếp; nhưng Lưu Bị ái ngại không đủ uy lực nên chần chừ không theo.

Độc giả của "Tam Quốc diễn nghĩa" có lẽ đều biết nhân vật Tào Tháo, ông là người có cá tính mạnh mẽ đến phi thường, cách dùng người cũng cương quyết "dùng thì phải tin, không tin thì không dùng". Lưu Bị là người nhân nghĩa nhưng khi dùng người vẫn còn tâm nghi ngờ. Dùng người mà không dùng kế của người, thì khác gì không dùng?

Đáng tiếc hơn nữa là, khi Lưu Bị thật sự biết được mưu trí của Bàng Thống thâm sâu mà trọng dụng (Bàng Thống dẫn quân dụ được Trương Nhiệm ra khỏi Lạc Thành, giúp Lưu Bị lấy được Ích Châu) thì cũng là lúc ông phải chết.

Sau cái chết của Bàng Thống thì không thể không nhắc đến một người; ông chính là nhân vật định mệnh, sự xuất hiện của ông khiến Bàng Thống không thoát khỏi cái chết. Vậy ông ta là ai?

Bàng Thống qua đời là nỗi mất mát to lớn của Lưu Bị, tuy nhiên dịp này Lưu Bị cũng đã chiếm được Tây Xuyên, nhân tài đất Thục cũng quy cả về ông, trong đó có Pháp Chính – người là nguyên lai cho câu nói: "Người này vừa xuất hiện, Phượng Sồ tất phải chết". Vì sao thiên hạ lại nói như vậy?

Bàng Thống tử trận Pháp Chính kế vị

Đầu tiên, Bàng Thống và Pháp Chính thường có mưu tính giống nhau. Ban đầu Pháp Chính là thuộc hạ của Lưu Chương, nhưng hình tượng minh quân mà Pháp Chính ngưỡng mộ lại là Lưu Bị. Bởi vậy, khi Lưu Chương cùng Lưu Bị chống lại Trương Lỗ (lúc đó là lãnh chúa vùng Hán Trung), Pháp Chính thừa cơ hội đi sứ sang đất Thục đã "nói ra nỗi lòng" với Lưu Bị và hiến kế để Lưu Bị chiếm được Ích Châu.

Cùng lúc đó Bàng Thống cũng khuyên Lưu Bị nên xử lý gọn Lưu Chương. Ý định của Pháp Chính nhanh chóng bại lộ, trùng hợp cũng là lúc Lưu Bị mất đi Bàng Thống, ông đã dùng Pháp Chính để thế chỗ.

Bởi vậy cái chết của Bàng Thống, đối với Lưu Bị mà nói là một tổn thất lớn, nhưng ông cũng nhận được sự ủng hộ của Pháp Chính. Loại trùng hợp hiếm có này tựa hồ chỉ có thể do trời định.

Tuy nhiên, không lâu sau khi theo Lưu Bị giành được Hán Trung, Pháp Chính cũng không may qua đời. Bàng Thống và Pháp Chính đối với Lưu Bị mà nói, đều là quân sư quan trọng, nhưng họ lại đồng loạt rời đi sau khi giúp Lưu Bị vượt qua giai đoạn khó khăn nhất. Hơn nữa thời gian hai người phò tá Lưu Bị đều rất ngắn ngủi.

Nhân tài hội tụ – thời vận chưa tới

Kỳ thực bên cạnh câu: "Có Ngọa Long Phượng Sồ, có thể bình thiên hạ" còn có một câu nữa chính là: "Tử Sơ, Hiếu Trực nếu chết một người, thì Hán Thất khó hưng"; Tử Sơ, Hiếu Trực chính là tên tự của Lưu Ba và Pháp Chính. Dưới trướng Lưu Bị tề tựu bốn đại nhân tài (Gia cát Lượng, Bàng Thống, Lưu Ba, Pháp Chính) vốn có thể huy binh bắc thượng, thống nhất Trung Nguyên, chỉ tiếc là Bàng Thống bị trúng tên mà chết.

Về phần Pháp Chính, sau khi thay Bàng Thống giúp Lưu Bị lấy được Hán Trung – một địa cứ quan trọng giúp Thục Hán có thể bành chướng, Lưu Bị xưng vương, hình thành cục diện "tam phân thiên hạ" với Đông Ngô và Tào Ngụy. Nhưng chỉ hai năm sau đó (năm 220), Pháp Chính qua đời. Hai năm sau nữa, Lưu Bị tiếp tục mất đi Lưu Ba. Đất Thục chỉ còn một mình Ngọa Long Gia Cát Lượng chống đỡ, nam chinh bắc chiến, đến chết cũng không thể hoàn thành mục tiêu khuất phù Hán Thất, để lại sự tiếc nuối vô hạn cho hậu thế.

×