Giáo hoàng Francis, tiếng nói của người nghèo, người đã định hình lại Giáo hội Công giáo nhưng phải đối mặt với sự phản kháng dữ dội, đã qua đời ở tuổi 88, Vatican đã thông báo.

Giáo hoàng Francis là giáo hoàng người Mỹ Latinh đầu tiên vào năm 2013 và là một trong những giáo hoàng lớn tuổi nhất trong lịch sử của giáo hội. Ông mất vài tuần sau khi ông được xuất viện khỏi một bệnh viện ở Rome sau thời gian chiến đấu với căn bệnh viêm phổi đe dọa tính mạng ở cả hai lá phổi.

Trước đó nhóm y tế của ông cho biết tình trạng của ông đã ổn định, cho phép ông tiếp tục dưỡng bệnh tại dinh thự Casa Santa Marta của mình ở Vatican. Hai tuần sau khi xuất viện, ông đã làm các tín đồ vui mừng khi bất ngờ xuất hiện tại Quảng trường Thánh Peter.

Tin tức về cái chết của Giáo hoàng được Hồng y Kevin Farrell, Giáo chủ thị thần của Vatican, thông báo vào sáng thứ Hai 21/4

“Vào lúc 7:35 sáng nay, Đức Giám mục Rôma, Francis, đã trở về nhà Cha. Toàn bộ cuộc đời của ngài đã cống hiến cho việc phục vụ Chúa và Giáo hội của Ngài.”

Farrell nói tiếp: “Ngài dạy chúng tôi sống các giá trị của Phúc Âm với lòng trung thành, lòng can đảm và tình yêu thương phổ quát, đặc biệt là đối với những người nghèo nhất và bị thiệt thòi nhất”.

“Với lòng biết ơn sâu sắc vì tấm gương của ngài như một môn đồ chân chính của Chúa Jesus, chúng tôi phó thác linh hồn Đức Giáo hoàng Francis cho tình yêu thương vô hạn của Thiên Chúa Ba Ngôi,” tuyên bố kết luận.

Thông báo gây sốc

Giáo hoàng Francis là vị giáo hoàng đầu tiên không phải người châu Âu trong gần 1.300 năm.

Thông báo của Vatican có thể gây sốc cho nhiều người. Giáo hoàng mất chưa đầy một ngày sau khi Giáo hoàng xuất hiện rước công chúng. Ngay trước đó, ông đã có cuộc gặp ngắn với Phó Tổng thống Mỹ JD Vance.

Phó Tổng thống Vance cho biết ông "vui mừng khi gặp" Đức Giáo hoàng vào Chủ Nhật Phục sinh, "mặc dù rõ ràng là ngài đang rất ốm".

“Tôi vừa biết tin Đức Giáo hoàng Francis qua đời. Tôi xin gửi lời chia buồn đến hàng triệu người theo đạo Thiên chúa trên khắp thế giới, những người yêu mến ngài” - ông Vance cho biết hôm thứ Hai trong một bài đăng trên X. “tôi sẽ luôn nhớ đến ông ấy vì bài giảng dưới đây mà ông đã có vào những ngày đầu của COVID. Bài giảng thực sự rất đẹp”.

Vị giáo hoàng chưa từng có trong thời kỳ hiện đại

Nhiệm kỳ của Francis ở vị trí đứng đầu Giáo hội Công giáo không giống bất kỳ nhiệm kỳ nào trong nhiều thế kỷ.

Ông là giáo hoàng đầu tiên kể từ những năm 1400 cùng tồn tại với người tiền nhiệm của mình, Benedict XVI, người đã từ chức vì lý do sức khỏe nhưng thỉnh thoảng vẫn tỏ ra không hài lòng với đường lối mà Francis đang điều hành nhà thờ.

Và ông đã mang đến một phong cách độc đáo cho Vatican. Francis nổi tiếng với việc từ bỏ sự xa hoa dành cho việc phục vụ các giáo hoàng để theo đuổi lối sống khiêm tốn như cuộc sống trước đó ở Argentina, nơi ông từng làm công việc gác cổng và bảo vệ tại một quán bar.

Ông đã từ chối cơ hội chuyển đến căn hộ sang trọng của giáo hoàng, thay vào đó chọn một nhà khách nhỏ hơn và tổ chức sinh nhật đầu tiên tại nhiệm với ba người đàn ông vô gia cư sống trên đường phố Rome.

Nhưng nhiệm kỳ của ông không hàn gắn được những chia rẽ sâu sắc trong Giáo hội Công giáo, một giáo hội vẫn còn nhiều vết nhơ vì những tiết lộ liên tục về những kẻ lạm dụng tình dục trong hàng ngũ của mình, và những giáo lý nghiêm ngặt về các vấn đề xã hội đã làm dấy lên câu hỏi về sự liên quan của giáo hội này ở một số nơi trên thế giới.

Các nhà lãnh đạo thế giới đau buồn

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã bày tỏ lòng tôn kính đối với Đức Giáo hoàng Phanxicô, ông nói rằng: "Từ Buenos Aires đến Rome, Đức Giáo hoàng Francis mong muốn Giáo hội mang lại niềm vui và hy vọng cho những người nghèo nhất. Để đoàn kết mọi người với nhau và với thiên nhiên. Mong rằng hy vọng này sẽ không ngừng được hồi sinh vượt qua ngài".

Thủ tướng tương lai của Đức Friedrich Merz cho biết "cái chết của Giáo hoàng Francis khiến tôi vô cùng đau buồn. Francis sẽ được nhớ đến vì sự tận tụy không mệt mỏi của ngài đối với những thành viên yếu thế nhất của xã hội, đối với công lý và hòa giải".

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã gửi lời chia buồn, nói rằng Đức Giáo hoàng đã "truyền cảm hứng cho hàng triệu người, vượt xa Giáo hội Công giáo, bằng sự khiêm nhường và tình yêu thương vô cùng trong sáng dành cho những người kém may mắn".

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cho biết ông "vô cùng đau buồn" trước sự ra đi của Đức Giáo hoàng. "Trong giờ phút đau buồn và tưởng nhớ này, tôi xin gửi lời chia buồn chân thành nhất tới cộng đồng Công giáo toàn cầu. Đức Giáo hoàng Francis sẽ luôn được hàng triệu người trên khắp thế giới nhớ đến như một ngọn hải đăng của lòng trắc ẩn, sự khiêm nhường và lòng dũng cảm về mặt tinh thần”.

Những ngày cuối của Giáo hoàng

Đức Giáo hoàng Francis đã dành những ngày cuối đời để phục vụ nhà thờ, tham gia nhiều nhất có thể vào lễ Phục sinh, thời điểm quan trọng nhất trong lịch Công giáo.

Giáo hoàng 88 tuổi không chủ trì các buổi lễ chính trong Tuần Thánh và Lễ Phục Sinh nhưng đã xuất hiện ngắn vào cuối tuần, bao gồm việc dành 30 phút tại một nhà tù ở Rome vào thứ năm và đến thăm Vương cung thánh đường Thánh Peter vào tối thứ bảy.

Sáng Chủ Nhật hôm qua, ngài đã có thể ban phép lành “Urbi et Orbi” cho “Thành phố [Roma] và cho Thế giới” trong khi một phụ tá đọc bài diễn văn của ngài. Chỉ có Đức Giáo hoàng mới có thể ban phép lành này, bao gồm cả việc ban ơn toàn xá, một sự tha thứ cho hậu quả của tội lỗi.

Sau đó, ngài chào đám đông reo hò tại Quảng trường Thánh Peter từ xe giáo hoàng, lần đầu tiên ngài làm như vậy kể từ khi nhập viện. Tiếp đó là cuộc gặp với Phó Tổng thống Mỹ.

Người cải cách

Francis, tên khai sinh là Jorge Mario Bergoglio, cha là người di cư Ý tại Buenos Aires năm 1936, là người Mỹ Latinh đầu tiên và là thành viên của dòng Tên được bầu làm giáo hoàng trong lịch sử 2.000 năm của nhà thờ. Ông cũng là giáo hoàng đầu tiên tự xưng là Francis.

Giáo hoàng người Argentina nhanh chóng nổi tiếng là người theo chủ nghĩa hiện đại, với cách tiếp cận hướng ngoại khi lên tiếng mạnh dạn về các cuộc khủng hoảng nhân đạo như di cư, chiến tranh và biến đổi khí hậu.

Ông tìm cách cải cách nhà thờ bằng cách giải quyết tâm lý tự tôn của giới tăng lữ, yêu cầu có cách tiếp cận từ bi với những người Công giáo đồng tính và ly hôn, đồng thời nhấn mạnh rằng nhà thờ phải chào đón tất cả mọi người.

Ông đã thực hiện một loạt các biện pháp để dọn sạch tham nhũng tài chính ở Vatican và giải quyết tệ nạn lạm dụng tình dục của giáo sĩ, bao gồm các luật buộc các giám mục phải chịu trách nhiệm về hành vi che đậy. Francis cũng tìm cách mở rộng vai trò cho phụ nữ làm việc tại Vatican và cho phép các linh mục ban phước lành cho các cặp đồng giới.

Ông đã xây dựng cầu nối với thế giới Hồi giáo, đồng thời nỗ lực đóng vai trò là người gìn giữ hòa bình trước các cuộc xung đột toàn cầu, đặc biệt là ở Ukraine và Trung Đông.

Những cải cách của ông khiến ông phải đối mặt với sự phản kháng chưa từng có từ những người cực kỳ bảo thủ trong nhà thờ, mặc dù những người Công giáo cấp tiến cảm thấy ông nên tiến xa hơn trong việc cho phép phong chức linh mục cho những người đàn ông đã kết hôn, thay đổi giáo lý chính thức về đồng tính luyến ái và tạo nhiều không gian hơn cho phụ nữ trong chức thánh.

Mặc dù đã thực hiện một loạt các biện pháp cứng rắn, Giáo hoàng Francis cũng không thể dập tắt được vụ bê bối lạm dụng tình dục trẻ em và các hình thức lạm dụng khác đã gây ảnh hưởng đến Giáo hội Công giáo — một sự ô nhục mà ông đã tự nhận trách nhiệm chấm dứt, nhưng nó vẫn tiếp tục gây tổn hại đến giáo hội có tổ chức ở nhiều quốc gia trong suốt thời gian ông làm giáo hoàng.

Chọn Giáo hoàng mới

Sau khi Giáo hoàng Francis mất là một thời gian tang lễ, sau đó tất cả các hồng y dưới 80 tuổi sẽ họp để chọn người lãnh đạo tiếp theo của Giáo hội Công giáo. Thông thường, phải mát 2-3 tuần để chọn giáo hoàng mới, mặc dù thời gian có thể kéo dài hơn một chút nếu các hồng y gặp khó khăn trong việc thống nhất về ứng viên.

Đây là một thủ tục thấm đẫm truyền thống, nhưng đã được tinh tế cập nhật cho thế giới hiện đại.

"Thời kỳ Giáo hoàng tạm quyền" - khoảng thời gian giữa cái chết của một giáo hoàng và cuộc bầu cử của một giáo hoàng khác - bắt đầu khi Đức Francis qua đời.

Các hồng y hiện phải quyết định chính xác thời điểm diễn ra tang lễ và sau đó, thời điểm bắt đầu mật nghị. Nhưng phần lớn mốc thời gian đã được định trước; cái chết của giáo hoàng đã kích hoạt sự khởi đầu của 9 ngày để tang được gọi là Novendiales, và giáo hoàng phải được chôn cất trong khoảng từ ngày thứ tư đến ngày thứ sáu sau khi qua đời.

Thi hài của giáo hoàng cũng phải được đặt tại tại Vương cung thánh đường Thánh Peter để tang, và một thánh lễ sẽ diễn ra vào mỗi ngày. Những người đưa tang xếp hàng dài hàng dặm để nhìn thấy thi hài của Giáo hoàng John Paul II, vị giáo hoàng cuối cùng qua đời, vào năm 2005.

Sau đó, tất cả các hồng y sẽ họp tại Vatican để bầu người kế nhiệm Giáo hoàng Francis.

×