Hôm ấy là một ngày trời thu nắng đẹp, tôi ngồi trong quán cafe nhìn ra Hồ Gươm. Đang lơ đãng thì tiếng trò chuyện sôi nổi ở bàn bên vọng sang. Một nhóm 4-5 người cả nam và nữ chắc là cùng một cơ quan. Và họ nói về việc sếp (chữ họ dùng là bác) vẫn đề nghị họ đi tiếp khách cùng. Hôm nào ai đi thì về được "bồi dưỡng" một triệu đồng. Tôi nghe có tiếng phụ nữ nói rằng mỗi lần đi tiếp khách uống rượu cùng với sếp được một triệu còn chả muốn đi, nữa là…

À, ý là đang nói về sếp đời trước, có "điều động" nhân viên nữ đi tiếp khách cũng với thái độ trân trọng, về còn trả công đàng hoàng. Còn sếp mới hiện nay, thái độ coi thường, đồng thời coi việc nhân viên nữ phải đi nhậu cùng sếp là đương nhiên, thậm chí là vinh hạnh…

Chuyện nghe được này cách thời điểm các cô giáo ở Hà Tĩnh bị "điều động" đi tiếp khách khoảng 5-6 năm. Câu chuyện giáo viên mầm non được "trưng dụng" đi tiếp khách hồi ấy dậy sóng dư luận. Rất nhiều bài báo, nhiều ý kiến phẫn nộ… 

Nhưng mỗi khi có việc gì đó xảy ra, nói đúng hơn là bị "lộ", phẫn nộ xong thì chúng ta làm gì. Dường như chúng ta ít khi đặt câu hỏi, tình trạng đó có bớt đi không sau sự phẫn nộ.

Câu trả lời là không, chuyện tôi nghe được ở quán cafe có lẽ là phổ biến ở các cơ quan, công sở.

Và nhất là bây giờ đây, đang xuất hiện câu chuyện ồn ào về việc Bí thư Huyện uỷ Cô Tô bị tố cáo hiếp dâm nhân viên nữ, sau một buổi tiệc nhậu. Câu chuyện đang được điều tra bởi các cơ quan chức năng, nhưng không một ai nghe được những thông tin này lạ lẫm với việc có những nhân viên nữ cấp dưới xuất hiện trên bàn tiệc cùng sếp. "Điều" nhân viên nữ đi nhậu cùng lãnh đạo như là việc đương nhiên, không còn lạ lẫm.

Ngày nay trong những cuộc vui, rất thường bắt gặp hình ảnh người ta thích thú với việc ép phụ nữ uống rượu bia và một cô gái nào đó "trụ vững" trên bàn nhậu hoặc khiến cho những người đàn ông khác phải say đã trở thành khoái cảm của những người có mặt.

Chuyện xảy ra ở Hà Tĩnh hồi đó, còn nhớ có cô giáo mầm non đã chia sẻ với báo chí: "Trong bữa tiệc, khi chén bia chén rượu vào, sẽ không tránh khỏi những hành động như ôm vai, bá cổ. Tỏ thái độ thì không được, sợ mất lòng quan khách; thậm chí là bị cấp trên phê bình gay gắt. Nhưng nếu dễ dãi quá sẽ bị lấn lướt, lợi dụng…".

Khi nào có một chuyện lộ ra, vỡ lỡ, thậm chí có những sự trả giá đau đớn, người ta thấy cám cảnh cho việc ấy. Nhưng rồi nay mai vẫn tiếp tục nhân viên nữ phải tham gia các cuộc nhậu nhẹt, tiếp khách cùng cấp trên. 

Tất nhiên, cũng không đánh giá khắt khe câu chuyện phụ nữ trên bàn nhậu, cũng như không nên đánh giá việc phụ nữ sử dụng rượu bia là xấu. Việc uống rượu bia theo nhu cầu, đúng cách, đúng mực đảm bảo sức khỏe và không ảnh hưởng đến những người xung quanh, đến gia đình và xã hội thì hoàn toàn không có việc gì phải chê trách. 

Tuy nhiên cung cách đối xử với phụ nữ trên bàn nhậu theo kiểu coi nhân viên nữ cấp dưới có vai trò "tiếp khách", buộc phải chạm ly, phải uống cạn, phải "động chạm" và tạo cảm hứng cho những người đàn ông trên bàn nhậu lại là một câu chuyện rất khác. Ép họ uống, phấn khích khi họ khiến người khác say, khích bác để tất cả cùng uống đến say mềm… là những thứ "văn hóa" rất phản cảm.

Tuy bề ngoài có vẻ tán dương những người phụ nữ hiện đại biết uống rượu, dám sống hết mình nhưng về bản chất là rất bất bình đẳng giới khi thực ra những người trên bàn nhậu coi phụ nữ uống rượu chỉ để đem lại sự vui vẻ và cảm hứng cho họ…

Có người sẽ nói rằng là phụ nữ để không bị rơi vào tình trạng như cô nhân viên ở huyện Cô Tô thì sao không từ chối việc bị ép uống rượu, hoặc từ chối việc đi tiếp khách. Tất nhiên, trong thực tế cũng có những nữ nhân viên coi việc được đi tiếp khách cùng sếp như một cách để tiếp cận các mối quan hệ. Cũng như không thể phủ nhận có thể có những người muốn hoặc tình nguyện làm việc đó một cách vui vẻ. Nhưng đứng ở góc độ nào đó, chúng ta đều hiểu rằng để xin việc vào các cơ quan nhà nước hay kể cả công ty tư nhân là việc không dễ dàng và nhiều người buộc phải làm như vậy nếu không muốn làm mất lòng cấp trên.

Và cho dù có những phụ nữ tự nguyện thì việc lợi dụng chức trách để ép buộc (hoặc chỉ là sử dụng) cấp dưới vào những việc như thế lỗi trước hết vẫn thuộc vào những người chức, có quyền, có tiền.

Câu chuyện Bí thư Huyện uỷ Cô Tô trắng đen thế nào rồi đây các cơ quan chức năng sẽ làm rõ, có xử lý thích đáng. Nhưng sự việc xảy ra ở Cô Tô khiến chúng ta hiểu rằng chắc chắn đây không phải là nơi đầu tiên, cũng không là nơi cuối cùng, nữ nhân viên cấp dưới xuất hiện trên bàn nhậu của cấp trên và rồi những hệ luỵ xảy ra.

Dù những cấp trên rất đáng trách thì tự mình, phụ nữ ý thức về bình đẳng là không để bị lợi dụng trở thành trò vui trên bàn tiệc!

×