Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Thứ sâm này có vằn ngang cũng như bắc sâm, vị ngọt và thanh đạm. Có sâm hộ, đồng niên mỗi người phải nộp hạng nhất và hạng nhì mỗi hạng 1 cân 8 lạng”.
Vậy là đất Quảng Ngãi xưa kia cũng có loại sâm tốt có tiếng. Không có tiếng sao được khi Sử quán ghi khá chi tiết vào sách Đại Nam nhất thống chí vốn lựa chọn rất khe khắt, và người khai thác sâm còn phải nộp thuế cho Nhà nước.
Hoa sâm núi. Ảnh: Cao Chư
Sách Đại Nam nhất thống chí viết vào triều Nguyễn thế kỷ XIX, cách nay khoảng 150 năm, thế mà vẫn còn “mới” nếu so với từ “nghĩa sâm” xuất hiện trong thơ của thi sĩ nổi tiếng Nguyễn Cư Trinh năm 1750, khi ông làm quan Tuần vũ Quảng Ngãi: "Bàn Cổ xưa kia kế đã thâm/ Khéo bày lọc cát đúc thành mâm/ Khạc ra cá nhảy đầy Đông hải/ Dọn những mùi ngon rặt nghĩa sâm/ Chợ cách hóa nên non nước thế/ Đũa giơ rồi rủ gió trăng ngâm/ Mời ông Điếu Tẩu Sa Kỳ tới/ Rót chén yên hà để dưỡng tâm" (bài thơ vịnh An Hải sa bàn).
An Hải là tên một xã phía đông huyện Bình Sơn giáp biển và cửa Sa Kỳ, cũng là tên chỗ có cát xây tròn như cái mâm.
"Rặt nghĩa sâm" nghĩa là toàn bộ đều là nghĩa sâm. Trên cái mâm cát ấy, ông Bàn Cổ (theo truyền thuyết là người tạo ra trời đất) chơi trội với sơn hào hải vị, quý như nghĩa sâm.
Điều này cho thấy, muộn nhất là vào thời chúa Nguyễn thế kỷ XVIII, giống nghĩa sâm đã nổi tiếng, đã được định danh. Nghĩa sâm là sâm sản sinh từ đất Quảng Nghĩa (Ngãi), định danh theo lối “truy xuất nguồn gốc”.
Trở lại với sách Đại Nam nhất thống chí, chỗ nói về núi Trung Sơn (Phố Tiên), có ghi “về phía hữu núi, nước khe chảy vào sông Châu Tử (sông Trà Bồng), sản những son và sâm tốt”.
Chỗ viết về núi A Linh (tức núi Răm) ghi “có nhiều sâm tốt”. Chỗ viết về núi Tham Hội (tức sâm Hội, tên dân gian là núi Thình Thình), có chép: “Núi có sản xuất thổ sâm”.
Sách Đại Nam nhất thống chí bản tục biên đời vua Duy Tân còn ghi núi Tam Thai, núi La Vọng cũng sinh nghĩa sâm. Các núi Trung Sơn, Tham Hội thuộc về phía đông nam huyện Bình Sơn, còn các núi Tam Thai, La Vọng, A Linh nay thuộc TP.Quảng Ngãi.
Lục bản đồ Đồng Khánh địa dư chí, chú bằng chữ Hán, vẽ đời vua Đồng Khánh (1885 - 1889) thấy ghi bên cạnh núi Tam Thai một dòng chữ “Tư Cung sản nam sâm” (làng Tư Cung sản xuất nam sâm).
Nam sâm (sâm ở phương Nam) ở đây chắc chắn là loài nghĩa sâm. Làng Tư Cung xưa kia sau chia ra hai làng là Tư Cung Bắc và Tư Cung Nam, nằm ở địa hạt hai xã Tịnh Khê, Tịnh Hòa (TP Quảng Ngãi) ngày nay.
Còn sách Đại Nam thực lục chính biên đệ nhất kỷ, chép năm Gia Long thứ 18 (1819), “Đặt đội thái sâm (lấy sâm) ở Quảng Ngãi (các núi ở Sa Kỳ sản nhiều sâm, hạ lệnh cho trấn thần đặt đội lấy sâm, mộ dân ngoại tịch 50 người sung vào)”.
Chỉ 3 năm sau, năm Minh Mệnh thứ 2 (1821), sách không nói gì đến đội mà nói đến thuế sâm (đánh thuế sản vật): “Định lệ thuế sâm ở Sa Kỳ (tên núi) Quảng Ngãi (sâm hộ có 30 người, hằng năm phải nộp 3 cân sâm, không có sâm thì theo lệ biệt nộp, nộp thay bằng 8 quan tiền)”.
Sâm hộ nghĩa là các hộ chuyên nghề khai thác sâm. Mãi 60 năm sau, năm 1882, cuối triều vua Tự Đức, lại thấy sách Đại Nam thực lục ghi: “Định ngạch thuế sâm ở Quảng Ngãi (thứ sâm sinh ra ở huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi), hạng già là tốt. Nguyên hạt ấy mộ 30 dân đinh, đặt làm hội sâm...”.
Cây nghĩa sâm chắc đã tuyệt chủng? Mới đây, tình cờ về xã Bình Châu (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi), tôi nghe nói ở xã Tịnh Hòa vẫn còn người đào sâm đem bán cho hiệu thuốc Bắc, có người trồng sâm để chơi hoa, vì hoa sâm rất đẹp. Xã Tịnh Hòa xưa có tên Tư Cung như sách xưa có nói.
Ông Phạm Văn Toàn với củ sâm vừa tìm được. Ảnh: Cao Chư
Ông Toàn dẫn chúng tôi đi gặp nhiều người dân để hỏi thăm. Tưởng như không tìm thấy sâm thì có một người thợ đá bảo rằng, có sâm mọc chỗ bìa núi Hầm.
Cuối cùng, chúng tôi cũng tìm thấy cây sâm núi có hoa đỏ. Cây sâm thân mảnh khảnh, lá to ba khía, hoa đỏ hơi tía, nhụy hoa như cái vòi màu vàng. Ông Toàn bới đất, nhổ lên được một cái củ khá to.
Củ sâm hồi ấy cũng dùng dầm rượu để uống bổ dưỡng. Người ta có thể trồng sâm bằng củ, nhưng phổ biến là gieo hạt giống. Sâm tự nhiên hạt rơi xuống có thể mọc ở hóc đá, bờ bụi. Sâm lớn nhanh, nên mỗi năm thu hoạch một lần.
Vậy là, sâm núi hay nghĩa sâm, nam sâm vẫn chưa tiệt chủng, ít ra là có ở núi Hầm, xã Tịnh Hòa. Nhưng có lẽ nhiều người chưa rõ lắm về giá trị của cây sâm. Tôi rất lấy làm vui với phát hiện này để thấy sách xưa viết rất xác thực. Thiết nghĩ, người dân địa phương nên biết về giá trị của sâm tự nhiên để bảo tồn giống cây quý này.
Một loại cây bụi có nguồn gốc từ Mexico đang được người dân ở một số tỉnh phía Bắc trồng lấy lá, do khi ăn có vị ngọt, giòn đậm nên bà con gọi loài rau này là rau mì chính.
Tìm hiểu cách bộ phim Sex Education giúp tôi hiểu con cái hơn. Lắng nghe tâm sự và yêu thương vô điều kiện là điều quan trọng.
Chia sẻ
Thủy Hử là một trong tứ đại tiểu thuyết cổ điển của Trung Quốc nói về 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, dù là phim truyền hình làm lại từ truyện truyền hình hay tiểu thuyết, đều được mọi người vô cùng yêu thích.
Chia sẻ
Trong Tây Du Ký, có một yêu tinh, tiên giới không thu mà địa ngục không nhận, nhưng lại có mối quan hệ mật thiết với Tôn Ngộ Không. Đó là ai?
Chia sẻ
Một đám cháy lớn bùng phát dữ dội tại nhà hàng hải sản Biển Xanh ở TP.Dĩ An, Bình Dương, thực khách và nhân viên nháo nhào tháo chạy ra ngoài.
Chia sẻ
Sở GDĐT TP.HCM sẽ lần đầu tiên áp dụng phương thức công bố đồng thời điểm thi và điểm chuẩn tuyển sinh lớp 10 công lập, dự kiến từ ngày 23 đến 26/6.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 tháng Âm lịch này vượt khó ở tuổi trẻ, đến trung niên sẽ gặt hái thành công lớn về sự nghiệp và tài chính, cuộc sống ngày càng thịnh vượng, viên mãn.
Chia sẻ
Bước ra từ cuộc thi Tiếng hát Việt toàn cầu 2023 và giành giải Á quân 1, cô gái đến từ Quảng Trị - Đức Thoa ra mắt Album Vol1 với tên gọi “Nốt mưa”.
Chia sẻ
Sau sự cố chập điện, hơn 10.000 con gà thịt tại trang trại của một người dân ở xã Diễn Phú, huyện Diễn Châu, Nghệ An bị chết ngạt. Nhận được thông tin, chính quyền địa phương đã huy động hàng chục người giúp chủ trại sơ chế gà chết, vớt vát chút tài sản.
Chia sẻ
Một đoạn clip ghi lại cảnh một con cá voi lớn há miệng ngoi lên mặt nước để săn mồi, phía trên là đàn chim biển chao liệng, vừa xuất hiện trên mạng xã hội và thu hút hàng ngàn lượt chia sẻ. Được biết, hình ảnh trên được ghi lại ở biển Bình Định.
Chia sẻ
Sau cuộc nhậu buổi tối, xuất phát từ những mâu thuẫn trong gia đình, Vàng Hừ Lòng (30 tuổi, trú tại bản Huổi Han, xã Bum Tở, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu) đã không kiềm chế được bản thân, ra tay đánh tử vong người bố dượng.
Chia sẻ
Hai phụ nữ đi chung xe máy theo hướng TP.HCM về miền Tây qua Long An, do thắng gấp khi trời mưa, xe ngã, bị container cán tử vong.
Chia sẻ
Năm nay, mùa mưa đến sớm hơn dự kiến. Từ đầu tháng 5 đã xảy ra một số cơn mưa lớn kéo dài, người trồng mì (trồng cây sắn) ruộng mới ở tỉnh Tây Ninh mừng vì giá thu mua củ khoai mì tăng, nay lại rầu vì mưa sớm.
Chia sẻ
“Chuyền bóng chuẩn vào, chắc chắn lên, hãy đảm bảo người được nhận bóng ở tư thế thuận lợi nhất chứ đừng chỉ nghĩ đến việc chuyền đi cho có”, HLV Kim Sang-sik gằn giọng, hét lớn về phía các cầu thủ trong buổi tập của ĐT Việt Nam tại Malaysia.
Chia sẻ
Đình Triệu hoàn toàn bình phục chấn thương, Nguyễn Filip phải dự bị?; HLV Sellami vui mừng khi giúp Jordan dự VCK World Cup 2026; Arsenal đàm phán mua Sesko; cầu thủ Tottenham tức giận khi HLV Postecoglou bị sa thải; M.U quyết qua mặt Arsenal trong vụ Gyokeres.
Chia sẻ
Tỷ phú công nghệ Mỹ Elon Musk đã đề xuất thành lập "Đảng Hoa Kỳ", đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong chiến lược chính trị.
Chia sẻ
Trường Đại học Mở Hà Nội vừa thông tin sẽ bổ sung xét tuyển tổ hợp C00 đối với nhóm ngành Luật.
Chia sẻ
Tống Anh Tuấn, tài xế Lexus hành hung nam shipper gây thương tích 8%, được đình chỉ điều tra vụ án do bị hại rút đơn, được trả tự do ngay tại tòa sau gần 4 tháng tạm giam. Việc này căn cứ vào quy định nào của pháp luật?
Chia sẻ
Vận may bất ngờ gõ cửa với 3 con giáp may mắn nhất khi mọi xui xẻo tiêu tan, Thần Tài chiếu cố đặc biệt, khiến họ liên tục nhận tin vui trong cuộc sống.
Chia sẻ
Phương Mỹ Chi là một trong những ca sĩ bước ra từ sân chơi nhí giữ được sức hút hiếm hoi ở thời điểm hiện tại.
Chia sẻ
Theo báo cáo chính thức từ Kiev, các đơn vị Không quân Ukraine đã bắn hạ một máy bay tiêm kích Su-35 của Nga trong một nhiệm vụ gần hướng Kursk vào sáng sớm thứ Bảy, ngày 7/6.
Chia sẻ
Từ chỗ là món quà quê mộc mạc, trái mãng cầu-quả đặc sản Tây Ninh đang từng bước vươn xa – có mặt trong các hệ thống phân phối lớn, tham gia các hội chợ nông sản, và dần khẳng định vị thế trên thị trường trong nước lẫn quốc tế.
Chia sẻ
HLV Peter Cklamovski vừa công bố danh sách 30 tuyển thủ Malaysia tham dự cuộc đọ sức với ĐT Việt Nam tại lượt trận thứ 2 bảng F, vòng loại thứ 3 Asian Cup 2027.
Chia sẻ
Kể từ ngày 9/6, Trung tâm phục vụ hành chính công TP Hà Nội chính thức triển khai tiếp nhận 100% hồ sơ theo hình thức trực tuyến và trực tuyến toàn trình đối với các thủ tục hành chính lĩnh vực hoạt động xây dựng, trong đó có cấp phép xây dựng nhà ở.
Chia sẻ
Việc sáp nhập, sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã tại Bình Dương đang bước vào giai đoạn hoàn tất. 36 xã, phường mới Bình Dương đã sẵn sàng đi vào hoạt động từ ngày 1/7 tới.
Chia sẻ
Áng Sáng AZA thừa nhận cô hành xử thiếu suy nghĩ, làm ảnh hưởng đến anh HIEUTHUHAI - một nghệ sĩ mà cô tôn trọng, ngưỡng mộ.
Chia sẻ
Ông Phạm Văn Lắm ở khu vực 3, phường Hưng Thạnh, quận Cái Răng, với mô hình trồng rau an toàn trong nhà lưới mang lại thu nhập ổn định hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Năm 2019, cùng với sự hỗ trợ của Hội Nông dân phường, ông Lắm cùng các nông dân lân cận thành lập Tổ hợp tác Rau an toàn Hưng Thạnh với 20 thành viên.
Chia sẻ
Trong hoạt động cuối cùng của phái đoàn công tác Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm việc tại Mỹ, doanh nghiệp 2 nước đã ký kết 8 biên bản ghi nhớ mua bán nông sản giá trị 1,1 tỷ USD. Trong đó, có thỏa thuận lớn nhất trị giá 380 triệu USD, giữa Công ty CP Khai Anh Bình Thuận và Tập đoàn Cargill được ký.
Chia sẻ
Trước ngày sáp nhập Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam là quê hương vị anh hùng Đinh Công Tráng với khởi nghĩa Ba Đình chống thực dân Pháp. Năm 1873, quân Pháp kéo về chiếm đóng vùng đồng bằng Hà Nam, chỉ sau 10 ngày, Đinh Công Tráng lập tức đứng lên kêu gọi văn thân, chiêu mộ nghĩa quân dựng cờ khởi nghĩa ngay tại quê hương-đất Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam ngày nay.
Chia sẻ
Từ một cây trồng đại trà trong vườn nhà, hiện nay nông dân (xã Cẩm Thịnh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) đã và đang từng bước mở rộng diện tích trồng sả, thành lập tổ hợp tác để thuận lợi trong việc tiêu thụ sản phẩm. Nhờ được mùa, được giá nên người nông dân nơi đây có thu nhập ổn định, có nhiều hộ thoát nghèo nhờ trồng sả.
Chia sẻ
Tuy không thể đoạt mạng đối thủ từ xa như trong phim kiếm hiệp, nhưng Nhất Dương Chỉ là bí kíp võ công hoàn toàn có thật ngoài đời.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Cao Chư 
