Tỉnh Gia Lai mới: Khi vòng lưới bung nở giữa mặt biển trong veo, cũng là lúc lát cắt sinh động của nghề biển được khắc họa từ trên cao

Chỉ còn ít ngày nữa, 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh mới sau sắp xếp sẽ chính thức đi vào hoạt động. Một trong những cái tên được chú ý chính là tỉnh Gia Lai mới - hình thành từ việc sáp nhập hai địa phương giàu bản sắc là Gia Lai và Bình Định - vừa có rừng vàng, vừa có biển bạc. Sau hợp nhất, tỉnh Gia Lai mới có diện tích hơn 21.500km², lớn thứ hai cả nước.

Giữa sự kiện hành chính mang tầm quốc gia, những lát cắt ở từng địa phương bỗng trở nên đáng chú ý hơn bao giờ hết. Phù Mỹ, một huyện ven biển thuộc phần đất cũ của Bình Định, đang được nhìn nhận như một điểm nhấn tiềm năng trong định hướng phát triển kinh tế - du lịch của tỉnh mới.

Với địa hình đa dạng, cảnh quan nguyên sơ, đời sống làng biển đặc trưng và hệ sinh thái đầm - đồng - biển đan xen, Phù Mỹ không chỉ là “hậu phương” ngư nghiệp, mà còn hội tụ đủ yếu tố để trở thành điểm đến du lịch sinh thái và cộng đồng. Hơn thế, huyện biển này còn có thể trở thành “cánh cửa hướng biển” của Gia Lai mới, như một lời chào mộc mạc nhưng thấm đẫm bản sắc từ một vùng đất đang chuyển mình trong hình hài hành chính mới.

Trong số những giá trị địa phương đang dần được khơi lại, lưới vây cá cơm nổi lên như một biểu tượng trực quan sống động cho nghề biển ở Phù Mỹ. Những vòng lưới bung xoè giữa mặt nước trong vắt, ánh nắng phản chiếu từ sóng và nhịp chuyển động đồng đều của ngư dân,… tất cả tạo nên một bức tranh đậm chất tạo hình: vừa thực, vừa thơ. Không còn là thao tác đánh bắt đơn thuần, lưới vây trở thành một hình ảnh nhận diện đầy cảm xúc, hấp dẫn không chỉ với du khách mà cả những người làm nghệ thuật thị giác.

Là người con của vùng đất Tân Phụng (Phù Mỹ), nhiếp ảnh gia Nguyễn Phan Đăng Quan (24 tuổi) đã chọn ghi lại hình ảnh lưới vây cá cơm tại quê nhà. Anh bắt đầu hành trình bằng chính sự rung động thầm lặng trước vẻ đẹp sinh ra từ nhịp lao động thường nhật.

Chia sẻ với Dân Việt, anh Quan cho biết: “Tôi biết đến lưới vây cá cơm qua những bức ảnh đoạt giải quốc tế chụp ở Hòn Yến - Phú Yên. Tạo hình độc đáo của những mẻ lưới ấy khiến tôi không khỏi tò mò. Nhưng rồi tôi nghĩ, quê mình cũng có nghề này, tại sao không đi tìm? Thay vì phải vào tận Phú Yên, tôi quyết định ở lại Phù Mỹ, tìm những chiếc thuyền đánh lưới quanh vùng để tác nghiệp.

Trong hơn một tháng, tôi dành thời gian khảo sát và ghi hình dọc tuyến ven biển từ làng chài Tân Phụng ra Mỹ An, rồi tiếp tục đến Mỹ Thắng - ba xã ven biển thuộc huyện Phù Mỹ. Đây cũng là vùng đánh bắt truyền thống, nơi hoạt động lưới vây cá cơm vẫn còn diễn ra hàng ngày với quy mô gia đình và tổ đội nhỏ".

Với hành trang đơn giản gồm một chiếc flycam, hai viên pin và vài bộ lọc ống kính, nhiếp ảnh gia trẻ xác định sẽ tác nghiệp một cách tối giản, không dàn dựng, không can thiệp vào hoạt động của ngư dân. Với anh, việc ghi lại hình ảnh trong trạng thái tự nhiên là điều quan trọng, bởi đó mới là bản chất thật sự của nghề biển: vừa vất vả, vừa đẹp một cách mộc mạc.

Dù không quen biết từ trước, phần lớn ngư dân mà anh gặp đều cởi mở và nhiệt tình. Khi thiết bị flycam tiến gần thuyền đánh cá để ghi hình, nhiều người kéo lưới đã vui vẻ vẫy tay chào hoặc mỉm cười nhìn vào ống kính. Khoảnh khắc giao thoa giữa nghệ thuật và đời sống ấy, là một trong những chất liệu đẹp nhất mà anh tìm thấy trong hành trình ghi hình.

Mùa cá cơm thường rộ vào khoảng tháng 4 - 5 hằng năm, khi đàn cá bắt đầu dạt vào gần bờ. Vào thời điểm này, các thuyền đánh bắt sẽ ra khơi từ sớm, tiến hành dò tìm vị trí cá nổi. Khi phát hiện đàn cá cơm đủ lớn, ngư dân lập tức chuẩn bị thả lưới. Chiếc thuyền chính sẽ được điều khiển chạy nhanh, bo vòng quanh đàn cá theo hình tròn. Đồng thời, lưới vây được thả theo tốc độ chuyển động của tàu, tạo nên một vòng tròn khép kín trên mặt biển.

Sau khi đã vây trọn đàn cá, ngư dân sẽ rút đáy lưới - thao tác quan trọng giúp ngăn cá lặn xuống sâu để thoát ra ngoài. Lúc này, toàn bộ phần lưới căng lên, tạo thành hình dạng giống như một chiếc bát khổng lồ úp ngược giữa đại dương. Trong quá trình thu lưới, các thuyền viên vừa kéo tay vừa điều chỉnh theo sóng và dòng chảy, khiến lưới liên tục biến dạng thành nhiều hình thù độc đáo. Chính ở giai đoạn này, những khoảnh khắc mang tính “tạo hình tự nhiên” bắt đầu xuất hiện, trở thành nguồn cảm hứng đặc biệt cho những bức ảnh chụp từ trên cao.

Tỉnh Gia Lai mới: Người dân Bình Định nói gì khi không còn tên tỉnh cũ?

Khi được hỏi về những yếu tố cần thiết để ghi lại một “bức tranh lưới vây” đẹp, nhiếp ảnh gia Nguyễn Phan Đăng Quan cho biết: đó là sự cộng hưởng giữa kỹ thuật, thời tiết và một chút may mắn. Trời lặng gió, mặt biển phẳng lặng, không gợn sóng sẽ giúp hiện rõ lớp lưới dưới nước: sắc nét và nguyên vẹn, không bị phá vỡ bởi chuyển động mặt nước.

Trong những ngày theo chân ngư dân ra khơi, anh Quan không chỉ tìm kiếm khoảnh khắc thị giác, mà còn âm thầm quan sát nhịp sống mưu sinh khắc nghiệt của người dân biển. Có những chuyến thuyền rời bến từ tờ mờ sáng, đến tận đêm khuya mới trở về với mẻ lưới còn dang dở. Nắng, mưa, gió biển và những cú xoay vòng không ngơi nghỉ của con thuyền biến mỗi chuyến đánh bắt thành một cuộc “rượt đuổi” với thiên nhiên.

Ngư dân ở Phù Mỹ chia sẻ với anh rằng, mùa cá cơm chỉ kéo dài khoảng hai tháng. Có năm được mùa, thuyền vừa cập bờ bán xong lại vội vã quay ra khơi, tận dụng từng giờ vàng. Nhưng cũng có năm, cá về ít, mùa vụ ngắn ngủi, thu nhập chật vật. Cá cơm sau khi đánh bắt được sơ chế, phơi khô và xuất khẩu đi nhiều nơi, trở thành nguồn sinh kế quan trọng của địa phương.

Phù Mỹ còn sở hữu nhiều cảnh quan tự nhiên khiến người lần đầu đặt chân đến không khỏi ngạc nhiên, như Đầm Trà Ổ, làng bí đao khổng lồ hay Mũi Vi Rồng - điểm cực đông của xã Tân Phụng, nơi sóng biển đập vào dãy đá rồng dựng đứng tạo nên khung cảnh vừa hùng vĩ vừa hoang sơ.

Từ góc nhìn của một người làm hình ảnh, anh Quan bày tỏ kỳ vọng, nếu được đầu tư đúng mức, Phù Mỹ hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn gắn với du lịch làng chài và trải nghiệm nghề biển truyền thống.

“Những hoạt động như tour “săn lưới vây”, tour chụp bình minh hay đánh cá cùng ngư dân không chỉ là cơ hội phát triển kinh tế địa phương, mà còn mở ra không gian sáng tạo cho giới nhiếp ảnh. Càng nhiều góc máy được đặt xuống, thì câu chuyện của làng chài Việt càng có cơ hội lan tỏa rộng hơn, không chỉ trong nước mà cả với bạn bè quốc tế.”

Hiện tại, Phù Mỹ đang từng bước phát triển hạ tầng du lịch, với một số homestay, nhà nghỉ mọc lên gần biển. Theo anh Quan, đó là những tín hiệu tích cực, cho thấy vùng đất này đang được quan tâm và có thể trở thành “điểm sáng mới” trong bản đồ du lịch của tỉnh.

Trước ngưỡng thay đổi tên gọi hành chính sau sáp nhập, khi tỉnh Bình Định hợp nhất cùng Gia Lai để trở thành tỉnh Gia Lai mới, nhiếp ảnh gia sinh năm 2001 cho rằng quyết định lựa chọn tên gọi hẳn đã được cân nhắc từ nhiều góc độ.

Chia sẻ với Dân Việt, anh Quan cho biết: “Tên gọi “Bình Định” đã trở thành một phần không thể tách rời trong tiềm thức của người dân nơi đây, gắn liền với bản sắc văn hóa, phong cảnh và cả âm điệu ngôn ngữ. Chỉ cần cất giọng nói lên là người khác đã biết mình là người Bình Định rồi.

Tuy nhiên, ở góc nhìn rộng hơn, tên tỉnh dù thay đổi cũng không phải yếu tố quyết định đến việc xây dựng thương hiệu du lịch. Điều quan trọng hơn là cách gìn giữ, quảng bá giá trị đặc trưng của từng địa phương trong một tổng thể mới. Miễn sao sau sáp nhập, đời sống người dân được cải thiện, các vùng được quan tâm phát triển đều hơn, thì đó là điều tích cực. Tôi là người Việt Nam, tôi yêu đất nước mình. Nếu sự thay đổi này góp phần thúc đẩy đất nước phát triển, tôi hoàn toàn ủng hộ".

×