Sáng 25/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, với 446/448 (đạt 93,31%) đại biểu tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật tố tụng dân sự, luật tố tụng hành chính, luật tư pháp người chưa thành niên, luật phá sản và luật hòa giải, đối thoại tại tòa án, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Theo dự án Luật mà Chính phủ trình trước đó, Tòa án nhân dân tối cao giám đốc việc xét xử của các Tòa án; Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là Tòa án nhân dân cấp tỉnh) giám đốc việc xét xử của Tòa án nhân dân khu vực thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ để bảo đảm việc áp dụng pháp luật nghiêm chỉnh và thống nhất.

Về thẩm quyền của TAND cấp tỉnh, dự án Luật quy định được giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực nhưng bị kháng nghị theo quy định của Bộ luật này.

Tòa án nhân dân cấp tỉnh còn có thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc theo quy định của Luật Trọng tài thương mại.

Chánh án Toà án nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết, có ý kiến cho rằng với quy định của dự thảo Luật thì khối lượng công việc phải giải quyết của Tòa án nhân dân cấp tỉnh rất lớn, có thể sẽ ảnh hưởng đến việc giải quyết của toà này.

Tòa án nhân dân tối cao thấy rằng việc chuyển giao toàn bộ thẩm quyền xét xử theo thủ tục sơ thẩm đối với các loại vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản cho Tòa án nhân dân khu vực đã giảm tải khối lượng lớn công việc cho Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Về thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh, theo quy định, Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp tỉnh chỉ giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực nên không làm tăng đáng kể khối lượng công việc cho Tòa án nhân dân cấp tỉnh. Do vậy, Tòa án nhân dân tối cao đề nghị được giữ quy định như dự thảo.

Mặt khác, việc chuyển giao toàn bộ thẩm quyền xét xử theo thủ tục sơ thẩm đối với các loại vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản cho Tòa án nhân dân khu vực là nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về tăng cường phân cấp, phân quyền cho cơ sở.

Đây là giải pháp để sắp xếp, tổ chức Tòa án theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Tòa án nhân dân khu vực là một cấp Tòa án mới được thành lập có quy mô, thẩm quyền, số lượng và chất lượng Thẩm phán lớn hơn so với Tòa án cấp huyện trước đây.

“Trong thời gian tới, Tòa án nhân dân tối cao sẽ thực hiện nhiều giải pháp như tăng cường đào tạo, tập huấn, bố trí đội ngũ Thẩm phán đủ năng lực để thực hiện tốt nhiệm vụ của Tòa án nhân dân khu vực nên không cần thiết phải giữ lại thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm một số loại vụ án, vụ việc của Tòa án nhân dân cấp tỉnh”, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí nói.

Ngoài ra, Tòa án nhân dân tối cao dự kiến đề xuất tổ chức 3 Tòa Phá sản tại 3 Tòa án nhân dân khu vực ở Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM; tổ chức 2 Tòa Sở hữu trí tuệ tại 2 Tòa án nhân dân khu vực ở Hà Nội và TP.HCM. Phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Toà Phá sản, Toà Sở hữu trí tuệ do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Theo ông Trí, đây là loại việc khó, phức tạp và ngày càng tăng theo tốc độ phát triển kinh tế của đất nước nên việc giải quyết vụ việc sở hữu trí tuệ, phá sản đòi hỏi phải được tổ chức chuyên nghiệp, chuyên môn hóa cả về bộ máy và con người; đội ngũ cán bộ cần có kiến thức chuyên sâu về pháp luật, hiểu biết về các lĩnh vực chuyên môn.

Dự án Luật cũng quy định: Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân cấp tỉnh; bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án khác khi xét thấy cần thiết, trừ quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh có quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực trong phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ.

×