Quần đảo Tierra del Fuego (có nghĩa là "vùng đất của Lửa") ở miền nam Chile, thuộc khu vực cực nam của Nam Mỹ. (Ảnh: laratheexplorer)

Thổ dân Yaghan - những cư dân có lối sống khác lạ nơi "tận cùng Trái Đất"

Người Yaghan là những thổ dân Nam Mỹ còn lại với số lượng rất ít. Họ cư trú theo truyền thống từ hơn 6.000 năm trước tại vùng bờ biển phía nam Tierra del Fuego và các đảo lân cận ở phía nam nhóm đảo Cape Horn.

Quần đảo Tierra del Fuego bao gồm đảo chính Isla Grande de Tierra del Fuego cùng nhiều nhóm đảo khác bao gồm cả Cape Horn.

Quần đảo Tierra del Fuego được đặt tên mang nghĩa "vùng đất của Lửa", dựa theo thực tế là dọc những tuyến đường mà các nhà thám hiểm châu Âu từng đi qua có rất nhiều dấu vết của các đám cháy do con người đốt.

Quần đảo Tierra del Fuego nổi tiếng với các cư dân bản địa là thổ dân Yaghan có khả năng siêu phàm thích nghi với cái lạnh, mà không cần giữ ấm cơ thể bằng quần áo hay chăn đệm…

Thời thế kỷ 19 dân số thổ dân Yaghan khoảng từ 2.500 - 3.000 người, họ tạo thành một nhóm ngôn ngữ riêng biệt. Thổ dân Yaghan không sống như bộ lạc mà theo mô hình gia đình một vợ một chồng. Từ đó hình thành các đơn vị kinh tế - xã hội cơ bản. Họ cũng không có mô hình di cư rõ ràng, nhưng hiếm khi cắm trại tại một nơi nào quá vài ngày.

Ảnh chụp thổ dân Yaghan năm 1923 tại quần đảo Tierra del Fuego, khi họ ngồi bên đống lửa và khoác ào choàng bằng da hải cẩu. (Ảnh: Wilhelm Koppers)

Cách thổ dân Yaghan thích nghi với thời tiết giá lạnh của quần đảo Tierra del Fuego (nơi mùa Hè nhiệt độ trung bình là 9 độ C, mưa nhiều, ẩm ướt và có thể có tuyết rơi bất thường; mùa Đông nhiệt độ trung bình là 0 độ C) rất đặc biệt, không giống với bất kỳ tộc người nào khác trên thế giới.

Đến khi những người định cư châu Âu tới đây khoảng hơn 150 năm trước, cách sống của thổ dân Yaghan mới từ từ thay đổi theo cách ít vận động hơn và bắt đầu mặc quần áo thường xuyên. (Ảnh: m.outdoorrevival)

Thổ dân Yaghan liên tục đốt lửa, thậm chí đốt cả những chiếc xuồng bằng vỏ cây để giữ ấm khi di chuyển trên vùng nước quá lạnh. Họ cũng bôi mỡ hải cẩu lên cơ thể và luôn quây quần bên đống lửa bất cứ khi nào có thể. Đồng thời sử dụng các hốc đá làm vật che chắn, ngồi xổm "sâu" giảm thiểu bề mặt trưng ra ngoài để bảo tồn nhiệt.

Khả năng thích nghi siêu phàm với thời tiết giá rét của thổ dân Yaghan

Mặt khác giới chuyên môn cho rằng theo thời gian, các thế hệ thổ dân Yaghan dần tiến hóa để trao đổi chất cao hơn đáng kể so với người bình thường, cho phép tạo ra nhiều nhiệt hơn trong cơ thể họ.

Trước đây thổ dân Yaghan chủ yếu kiếm sống bằng nghề săn bắt và hái lượm. Họ luôn khỏa thân, mỗi người chỉ có một bộ quần áo may bằng da hải cẩu choàng lên người khi nhiệt độ giảm quá sâu.

Để di chuyển trên vùng biển lạnh giá và nổi tiếng nguy hiểm tại khu vực này, thổ dân Yaghan thường bôi mỡ hải cẩu lên da để giữ ấm cơ thể. Nhưng họ vẫn khỏa thân, đi chân trần trên tuyết và ngủ khỏa thân ngoài trời.

Du khách tham gia tour trekking xuyên núi Dientes de Navarino. (Ảnh: moseractive)

Thời kỳ đầu thổ dân Yaghan sử dụng xuồng làm bằng vỏ cây, sau này là dùng ca nô có đầu nhọn nhô cao chở theo cả lò sưởi để di chuyển dọc theo "mê cung" các con kênh và đường thủy ven biển.

Đàn ông dùng những chiếc lao nặng để săn bắt hải cẩu, cá voi và cả chim bay trên trời. Phụ nữ khỏa thân bơi trong làn nước biển lạnh buốt để mò trai, sò, vẹm, cua, tôm… Họ cũng hái lượm trái cây và một số loại nấm rừng để bổ sung cho bữa ăn.

Du khách chiêm ngưỡng sông băng khổng lồ theo tour du thuyền khám phá các vịnh hẹp và kênh của quần đảo Tierra del Fuego. (Ảnh: swoop-patagonia)

Tôn giáo tín ngưỡng của thổ dân Yaghan rất đơn giản, họ thờ một vị Thần nhân từ được tin là người ban phát sự sống và trừng phạt kẻ ác. Đồng thời thường tìm cách tiếp xúc với các linh hồn ở "thế giới bên kia" thông qua trung gian là pháp sư.

Một số thổ dân Yaghan từ bỏ lối sống du mục để định cư và chuyển đến sống ở Villa Ukika - nơi hiện có cộng đồng gần 100 người Yaghan nhưng đại đa số chỉ có nguồn gốc thổ dân Yaghan, ở gần thị trấn Puerto Williams.

×