Từ xưa đến nay, hoa lan vẫn được biết đến như một loài hoa quý phái, hoa của những bậc vương giả. "Vua chơi lan, quan chơi trà", thú vui xưa chỉ dành riêng cho tầng lớp vua quan, quý tộc nay đã được phổ biến đến mọi tầng lớp nhân dân. 

Chơi phong lan không chỉ là một thú vui tao nhã mà còn là một nghề mang lại nguồn thu nhập khá cho không ít người thực sự đam mê loài hoa được mệnh danh là bất tử này.

Thú chơi hoa phong lan ngày nay đã tạo nên một nét riêng đối với người dân cả nước nói chung và người dân chơi lan tỉnh Tiền Giang nói riêng. Một thú chơi vừa tao nhã nhưng cũng góp phần đem lại lợi ích kinh tế cho người chơi nếu như biết khai thác đúng tiềm năng của nó.

"Chơi lan" vì đam mê

"Vươn giữa đại ngàn vắt vẻo hoa,

Phong lan dìu dặt đến kiêu sa.

Hồn nhiên như thể trang sơn nữ,

Đài các còn hơn đấng ngọc ngà…"

Đó là những câu thơ của một thi sĩ khuyết danh đã viết về hoa phong lan. Có thể nói phong lan là nữ hoàng của các loại hoa quả là không ngoa chút nào.

Theo những người đam mê chơi lan thì phong lan không chỉ thu hút người chơi bằng vẻ đẹp của sắc hoa với hình dáng độc đáo và hương thơm quyến rũ từ đại ngàn, mà phong lan còn mê hoặc người chơi bằng những triết lý sâu xa ẩn sau mỗi giò hoa. Đam mê lan, chơi lan là để rèn giũa cho người chơi tính kiên trì, sự nhẫn nại.

Ông Ngô Minh Quân, Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh tỉnh Tiền Giang cho biết: "Để chơi được phong lan, ngoài tình yêu, đam mê là chưa đủ, người chơi lan phải có sự cần cù, quan sát, học hỏi và rút kinh nghiệm từ thực tế. Dân gian ta có câu "3 phần giống, 7 phần công" để nói lên tầm quan trọng của việc chăm sóc cây trồng, nhất là đối với cây lan vì trồng lan phải theo mùa, chăm sóc, quản lý là một quy trình khép kín...".

"Bởi đặc tính của lan là ưa ánh sáng, kỵ nóng, thích ẩm ướt. Chỉ từ một phần thân lan, nếu được đặt ở một nơi có môi trường sống phù hợp thì lan sẽ tiếp tục nảy mầm, đâm chồi để trở thành một cây mới, cho ra những đóa hoa yêu kiều, với hương thơm thuần khiết say đắm lòng người", ông Minh Quân nói thêm.

Niềm đam mê và tình yêu đối với hoa phong lan đến với anh Nguyễn Duy Đức, chủ vườn hoa lan Song Anh (xã Đạo Thạnh, TP. Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang) thật sự rất tình cờ. Bởi anh Đức vốn dĩ là kỹ sư xây dựng và hiện anh là Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn đầu tư và Xây dựng An Cư, hàng ngày, anh Đức phải làm việc suốt ngày trên máy tính, trên các bản vẽ thiết kế, đầy những số liệu nên đôi lúc dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, anh cần "cân bằng lại trạng thái của mình". 

Ba năm trước, thông qua người bạn, anh Đức được giới thiệu chơi hoa lan để thư giãn sau mỗi lần làm việc căng thẳng. Lúc đó, anh cũng nhờ mua vài giò lan hồ điệp và dendro về trồng. Thế rồi từ một vài giò lan ban đầu, anh Đức dần sưu tầm thêm nhiều loại hoa lan khác nhau.

Sau giờ làm việc, chăm sóc gia đình, thời gian rảnh rỗi, anh tham khảo, tìm hiểu sâu hơn về các loại hoa phong lan, nhất là giống lan rừng giả hạc hay còn gọi là lan phi điệp và sưu tầm loại lan này cho đến nay.

Đi công tác gặp những nhánh lan rừng bám vào các cây cổ thụ nở hoa rực rỡ, anh đều cảm thấy nét đẹp của lan rừng mang vẻ hoang dại nhưng kiêu sa, hút hồn người. Mỗi loại lan rừng mang kiểu dáng khác nhau nhưng có điểm chung là đẹp tự nhiên và quyến rũ bởi màu sắc. 

"Vẻ đẹp của lan rừng dễ đi sâu vào lòng người, giúp cho người chơi cảm thấy tâm hồn thoải mái và yêu đời hơn. Rồi tình yêu của anh dành cho lan rừng ngày càng lớn dần…", anh Đức thổ lộ.

 Với một khu vườn với nhiều loại lan khác nhau ít ai có thể nghĩ rằng đó là của một thanh niên tuổi còn trẻ và làm nghề xây dựng như anh Đinh Vũ Duy (xã Đăng Hưng Phước, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang). Anh Vũ Duy có tình yêu mãnh liệt đối với hoa lan và anh hiện là Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Hoa lan Sông Tiền. 

Anh Duy chia sẻ: "Tôi sinh ra và lớn lên ở tỉnh Khánh Hòa, sau khi tốt nghiệp đại học, tôi theo vợ và chọn Tiền Giang là quê hương thứ 2 của mình. Xuất phát từ việc vợ có mua vài giò lan về treo chơi trong nhà, hàng ngày, tôi giúp vợ chăm sóc các giò lan và cũng từ đó tôi bắt đầu gắn bó, yêu lan, rồi đam mê hoa lan lúc nào chẳng hay!".

"Chơi" lan cũng lắm công phu

Người chơi lan vẫn thường nói với nhau: "Ăn cùng lan, ngủ cùng lan", "Chăm lan như thể chăm con". Thật vậy, anh Đinh Vũ Duy cho rằng: "Chơi phong lan quan trọng nhất phải có đam mê, có không gian để treo vài giò lan và vài trăm nghìn đồng là có thể bắt đầu thỏa mãn đam mê chơi lan...".

Thế nhưng theo anh Duy, chơi phong lan cũng rất khó và tốn kém, bởi thú chơi này rất dễ "gây nghiện", càng chơi càng bị cuốn theo và muốn sưu tầm cho mình những loài lan đẹp, độc, lạ…, nhất là cách thức chăm sóc để lan phát triển và ra hoa to, đẹp. 

Người trồng lan phải hiểu rõ đặc tính của từng loại lan theo "tiểu vùng khí hậu" thì mới chơi được lâu bền.

Phong lan là giống cây ưa ẩm nhưng không được quá ướt, khi trời mưa rất dễ gặp phải ruồi vàng đục thân khiến nước ngấm vào thân, gây thối nhũn; nếu trời đang mưa mà nắng hửng lên, nước mưa đọng lại gặp nắng chiếu vào giống như lăng kính hội tụ sẽ đốt cháy thân. 

Ngoài ra, phong lan còn dễ bị một số loài ốc sên, bệnh nấm, sâu phá hoại… Vì thế, hầu như ngày nào anh Duy cũng phải có mặt ở vườn để vừa thưởng thức vẻ đẹp của hoa lan, vừa chăm sóc, phát hiện sớm các loại bệnh.

Nổi bật hơn, khi trong quá trình chơi lan, anh Duy nhận thấy có nhiều loại hoa lan đẹp, quý mà khó nhân giống nên anh quyết tâm tự mày mò, nghiên cứu sản xuất ra 1 loại thuốc để kích nhân giống hoa lan dễ dàng. 

Việc thành công loại thuốc nhân giống này đã giúp không chỉ anh Duy mà những người chơi lan khác có thể nhân giống các loại hoa lan mình yêu thích dễ dàng và tiết kiệm chi phí mua lan. Hiện anh sản xuất ra 2 loại thuốc nhân giống, gồm 1 loại phun và loại chích.

Ban đầu, do mới tập tành nên chưa hiểu hết về lan rừng lại không có nhiều kỹ thuật chăm sóc nên anh Nguyễn Duy Đức còn khá lúng túng. Không nản lòng, anh Đức đã dành nhiều thời gian tìm hiểu và gia nhập Hội chơi lan Sông Tiền nhằm học hỏi kinh nghiệm. 

Dần dần, anh đã đúc kết được nhiều kinh nghiệm quý báu về trồng lan rừng cho bản thân. Để trồng lan rừng, anh Đức luôn tuân thủ tốt việc chọn giá thể cho từng loại; tuân thủ tốt các điều kiện về gió, nước và ánh nắng trong khu vực trồng. 

Bên cạnh, điều quan trọng nhất khi trồng lan rừng là phải tìm hiểu về môi trường sống của từng loại. Mỗi loại lan rừng có đặc tính khác nhau, từ môi trường đến nhiệt độ thích nghi. Bên cạnh việc sưu tầm thì anh Đức cũng chú trọng khâu bảo tồn và nhân giống lan rừng để giữ được giá trị độc đáo của giống cây trồng đặc biệt này. 

Mặc dù công việc này gặp nhiều khó khăn, nhưng với mỗi giống lan rừng đều có sức sống mãnh liệt nên anh Đức luôn thích thú. Khi thuần dưỡng thành công một giống lan rừng, trong anh như có thêm hi vọng mới, niềm tin mới.

Đến kinh doanh hoa lan

Sau quá trình chăm sóc, chơi lan, anh Đinh Vũ Duy cảm thấy đầu tư quá tốn kém và bắt đầu nảy ra ý định là trồng lan vừa thỏa mãn niềm đam mê, vừa kinh doanh kiếm thêm thu nhập. 

Năm 2012, anh Duy bắt đầu khởi nghiệp với hoa lan, ban đầu, anh chỉ đầu tư được 10.000 giò lan, với niềm đam mê với lan ngày càng mãnh liệt nên anh Duy luôn tìm tòi học hỏi cách chăm sóc lan từ sách, báo, bạn bè hay qua các cuộc giao lưu giữa những người có cùng sở thích trồng lan. Qua 1 năm miệt mài, anh Duy phát triển lên được 20.000 giò lan, chủ yếu là lan cắt cành.

Qua nhiều năm tích lũy kinh nghiệm, anh Duy nhận thấy, trồng lan cắt cành phải cần diện tích lớn, công chăm sóc nhiều nên anh dần chuyển sang chơi và trồng lan sưu tầm mang giá trị kinh tế cao. Hiện tại, anh Duy có 3 công đất trồng lan, với khoảng 80.000 giò lan lớn, nhỏ khác nhau như: Catlayda, Phi Điệp, Trầm, Kiếm, Dentro nắng, Thủy Tiên,…và một số cây hoa lan giả hạc đột biến.

Đối với anh Nguyễn Duy Đức cứ đi đến đâu, anh Đức cũng đều cố gắng quan sát từng địa điểm, ngóc ngách để phát hiện ra những giống hoa lan rừng độc, lạ. Hay những dịp đi công tác ngoài tỉnh, anh đều tìm mua các nhánh, giò lan rừng giả hạc mang về cho bộ sưu tập. 

Anh sưu tầm từ những cây lan con ươm từ mầm trên thân đến những khóm lan rừng bé xíu mà dân chơi lan gọi là "kiến" với hàng chục giò hoa lan. Khi tình yêu dành cho hoa lan rừng quá lớn, ý tưởng kinh doanh lan rừng cũng hình thành trong anh Đức. 

Để "đứa con" tinh thần của mình phát triển tốt, anh đã xây dựng một khu vườn khá bài bản với hệ thống giàn, nhà lưới và phun tưới nước tự động. Đặc biệt, mỗi khi có khách đến tham quan, giao lưu, anh Đức luôn sẵn sàng giới thiệu và chia sẻ về đặc điểm của từng loại lan rừng. Đồng thời, nếu du khách có nhã ý trồng, anh đều sẵn sàng chia sẻ lại từng giống với giá cả phù hợp.

×