Tỉnh Hà Tây được thành lập ngày 1/7/1965 theo Quyết định số 103-NQ-TVQH của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 21/4/1965 trên cơ sở sáp nhập hai tỉnh Sơn Tây và Hà Đông.

Lúc đó tỉnh Sơn Tây bao gồm 6 huyện: Bất Bạt, Tùng Thiện, Thạch Thất, Quốc Oai, Phúc Thọ, Quảng Oai. Tỉnh Hà đông bao gồm 8 huyện: Chương Mỹ, Đan Phượng, Hoài Đức, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Thanh Oai, Thường Tín, Ứng Hòa.

Khi hợp nhất, tỉnh Hà Tây gồm 2 thị xã: Hà Đông (tỉnh lị), Sơn Tây và 14 huyện: Bất Bạt, Tùng Thiện, Thạch Thất, Quốc Oai,Phúc Thọ, Quảng Oai, Chương Mỹ, Đan Phượng, Hoài Đức, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Thanh Oai, Thường Tín, Ứng Hòa.

Ngày 26/7/1968, tỉnh Hà Tây (cũ) hợp nhất 3 huyện Bất Bạt, Quảng Oai và Tùng Thiện thành huyện Ba Vì.

Ngày 29/12/1975, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa khóa V (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), kỳ họp thứ 2 ra nghị quyết hợp nhất 2 tỉnh Hà Tây (cũ) và Hòa Bình thành tỉnh Hà Sơn Bình.

Đến năm 1978 hai thị xã Sơn Tây và Hà Đông, 5 huyện Ba Vì, Phúc Thọ, Thạch Thất, Đan Phượng, Hoài Đức của tỉnh Hà Sơn Bình cùng một số xã của các huyện Quốc Oai, Chương Mỹ, Thanh Oai, Thường Tín được chuyển về Hà Nội. Tuy nhiên thị xã Hà Đông vẫn tạm thời là tỉnh lỵ tỉnh Hà Sơn Bình.

Năm 1991 tỉnh Hà Sơn Bình tách thành 2 tỉnh Hà Tây (cũ) và Hoà Bình. 

Theo Nghị quyết của Quốc hội khóa VIII kỳ họp thứ 9 ngày 12/8/1991, tỉnh Hà Tây được tái lập và 5 huyện Ba Vì, Phúc Thọ, Thạch Thất, Đan Phượng, Hoài Đức cùng 2 thị xã Sơn Tây và Hà Đông được đưa về cho Hà Tây, tổng cộng có 2 thị xã: Hà Đông (tỉnh lị), Sơn Tây và 12 huyện: Ba Vì, Chương Mỹ, Đan Phượng, Hoài Đức, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Phúc Thọ, Quốc Oai, Thạch Thất, Thanh Oai, Thường Tín, Ứng Hòa. Khi đó tỉnh có diện tích là 2.169 km², với dân số 2.086.926 người.

Tháng 12/2006, Thủ tướng chính phủ ký nghị định thành lập thành phố Hà Đông thuộc tỉnh Hà Tây với diện tích tự nhiên là 4,791.7ha, 228,715 nhân khẩu, có 15 đơn vị hành chính gồm bảy phường và tám xã.

Tháng 8/2007, Thủ tướng chính phủ ký nghị định thành lập thành phố Sơn Tây thuộc tỉnh Hà Tây có 15 đơn vị hành chính gồm 6 phường và 9 xã.

Cuối tháng 7/2008, tỉnh Hà Tây có 2 thành phố: Hà Đông (tỉnh lị), Sơn Tây và 12 huyện: Ba Vì, Chương Mỹ, Đan Phượng, Hoài Đức, Mỹ Đức, Phú Xuyên, Phúc Thọ, Quốc Oai, Thạch Thất, Thanh Oai, Thường Tín, Ứng Hòa.

Từ 1/8/2008, toàn bộ diện tích, dân số của tỉnh Hà Tây được sáp nhập vào Hà Nội (riêng xã Tân Đức được tách ra khỏi Ba Vì, sáp nhập vào thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ngày 14/7/2008). Thành phố Hà Đông trở thành một quận của Hà Nội, còn thành phố Sơn Tây trở lại thành thị xã Sơn Tây.

Sự kiện này đánh dấu một trang sử mới, Hà Nội với diện tích đứng thứ 17 trong các thủ đô trên thế giới. Đây cũng là quyết sách tạo điều kiện cho Hà Nội phát triển xứng tầm vị thế của Thủ đô của đất nước 100 triệu dân đang vươn lên mạnh mẽ sau hơn 3 thập kỷ thống nhất và hơn 2 thập kỷ đổi mới.

Sau 17 năm hợp nhất, Hà Nội khẳng định tầm vóc mới, chủ động định hình con đường tương lai rộng mở

Lãnh đạo Hà Nội nhiều lần khẳng định, Nghị quyết số 15/2008/NQ-QH12 của Quốc hội khóa 12 đã đặt một dấu mốc lịch sử, mở ra nhiều tiềm năng, cơ hội, không gian để Thủ đô phát triển. Điều đó thể hiện ở kết quả phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô những năm qua. Theo thống kê, sau gần 20 năm điều chỉnh địa giới hành chính, dân số Hà Nội tăng từ 6,2 triệu lên 8,7 triệu người. Hà Nội luôn duy trì tăng trưởng cao (gần 6,7%/năm).

Đến nay, Hà Nội luôn khẳng định được vị trí đầu tàu của cả nước. Vóc dáng, diện mạo Thủ đô ngày càng khang trang, hiện đại và to lớn hơn; đặc biệt là có chiều sâu hơn, đem lại những giá trị cải thiện đời sống nhân dân ngày càng cụ thể, thiết thực.

Riêng năm 2024, kinh tế Thủ đô duy trì tăng trưởng cao hơn cùng kỳ. Quy mô nền kinh tế khoảng 58 tỷ USD, cao hơn 4 lần năm 2008 và tương đương 1/8 quy mô kinh tế cả nước. GRDP của Thủ đô đạt 6,52%, tăng cao hơn cùng kỳ năm trước (6,27%). Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn vượt 500.000 tỷ đồng. 

Đời sống nhân dân ở các khu vực của Hà Nội đã cải thiện một bước đáng kể so với thời điểm hợp nhất. Năm 2024, thu nhập bình quân đầu người toàn thành phố đạt 163,5 triệu đồng/người/năm, gấp khoảng 4 lần năm 2008. Đầu năm 2009, tỷ lệ hộ nghèo toàn thành phố còn đến 8,43%. Đến nay, Hà Nội không còn hộ nghèo, chỉ còn 0,04% hộ cận nghèo. TP đã tạo việc làm mới cho 178,7 nghìn lao động, đạt 108,3% kế hoạch. Số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp trên 2 triệu người, tăng 5,43% so với cùng kỳ năm 2023.

Bản sắc văn hóa truyền thống của mảnh đất Thăng Long, văn hoá xứ Đoài và các vùng văn hóa khác ngày càng được duy trì, phát huy và lan tỏa. Nhiều giá trị văn hoá đã được phục dựng, tôn tạo và đưa vào khai thác, nhiều di sản văn hoá đã được tổ chức UNESCO vinh danh. Một số vùng ngoại thành như xã Thượng Mỗ (huyện Đan Phượng), những năm qua, người dân đang tích cực chung tay bảo tồn, phát triển bộ môn hát ca trù truyền thống của địa phương; tại xã Minh Quang (huyện Ba Vì), dù dòng chảy hiện đại từng ngày hiện hữu, nhưng truyền thống văn hóa xứ Mường nơi đây vẫn được bảo tồn nguyên vẹn. Các thôn xóm đều lưu giữ, trang bị những bộ cồng, chiêng - là "linh hồn" xứ Mường.

Cùng với đó, TP.Hà Nội đặc biệt quan tâm đầu tư phát triển khu vực nông thôn. Sau gần 15 năm xây dựng nông thôn mới, đến nay, Hà Nội có 18/18 huyện, thị xã đạt chuẩn, 382/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 188 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 76 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, dẫn đầu cả nước trong phong trào xây dựng nông thôn mới.Tới tháng 9/2024, Thanh Trì là huyện đầu tiên của thành phố được Chính phủ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2023. Ngoài ra, TP còn có các huyện Gia Lâm, Đông Anh, Hoài Đức, Đan Phượng, Thanh Oai, Thường Tín đã và đang hoàn tất các điều kiện để được công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao các năm 2023 và 2024.

Có thể nói, sau 17 năm hợp nhất, Hà Nội không những khẳng định tầm vóc mới, tâm thế mới, mà còn chủ động định hình con đường tương lai rộng mở hứa hẹn bước phát triển to lớn hơn xứng đáng với niềm tin yêu, sự kỳ vọng mà Đảng, Nhà nước và đồng bào cả nước đã trao gửi với quyết sách lịch sử gần 20 năm trước.

×