Tổng thuật: Thủ tướng đối thoại với nông dân năm 2022

Trước khi chương trình kết thúc, Ban Tổ chức đặc biệt xin gửi lời cảm ơn tới các nhà tài trợ đã đồng hành với BTC chương trình:

Xin trân trọng cảm ơn: Tập đoàn Vingroup - Công ty CP (Vingroup) - Tài trợ vàng; Ngân hàng Nông Nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) và Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (Vietinbank) - tài trợ Bạc;

Trân trọng cảm ơn các Nhà Tài trợ truyền thông: Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) Tập đoàn Thái Bình Seed; Công ty Cổ Phần Bảo Hiểm Ngân Hàng Nông Nghiệp (Abic); CÔNG TY TNHH DE HEUS – CHI NHÁNH BÌNH DƯƠNG;  Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV); Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội (SHB); Tập đoàn TH; Công ty CP Supe Phốt Phát và Hóa chất Lâm Thao; Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank); Công ty cổ phần tập đoàn Trường Hải (THACO); Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo);

Trân trọng cảm ơn các Đơn vị đồng hành với Hội nghị: Tổng Công ty Dịch vụ Viễn Thông ; Ngân hàng thương mại cổ phần Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (HDBank);  Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank).

Sự ủng hộ, đồng hành của quý vị đã góp phần không nhỏ giúp cho Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân năm 2022 với chủ đề "Tiếp sức, hỗ trợ nông dân; phục hồi, phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững" thành công tốt đẹp.

Phát biểu tiếp thu, bế mạc Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân năm 2022 đã thành công rất tốt đẹp, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn trân trọng cảm ơn những tình cảm, sự quan tâm sâu sắc của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới dự và chủ trì Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2022; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; Thường trực Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La; các đồng chí lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND các tỉnh, thành phố; các vị đại biểu, khách quý tại điểm cầu chính và 62 điểm cầu trực tuyến trên cả nước đã tới tham dự, lắng nghe và có những đóng góp, trao đổi, chia sẻ, đồng hành cùng tổ chức Hội Nông dân Việt Nam và giai cấp nông dân Việt Nam.

Theo ông Lương Quốc Đoàn, Hội nghị đối thoại hôm nay một lần nữa khẳng định sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với tổ chức Hội Nông dân và giai cấp nông dân Việt Nam; là sự cụ thể hoá việc thực hiện Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng "Xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh". Sự quan tâm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong phát triển nông nghiệp, nông thôn đã và đang nâng cao toàn diện đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và người dân nông thôn; xây dựng nông thôn hiện đại, phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ, văn minh; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, kết nối với đô thị; có đời sống văn hoá lành mạnh, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc; có môi trường xanh, sạch, đẹp; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm và phát triển bền vững.

Những đề xuất, kiến nghị hết sức sâu sắc, tâm huyết, giàu thực tiễn của tổ chức Hội Nông dân các cấp, của cán bộ, hội viên nông dân, các HTX, doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học đã được Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành lắng nghe, trực tiếp trao đổi thẳng thắn, giải đáp đầy đủ tại Hội nghị. Đây thực sự là tiền đề quan trọng, là niềm tin, là nguồn cổ vũ, động viện to lớn đối với Hội Nông dân và giai cấp nông dân Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Trung ương Hội Nông dân Việt Nam trân trọng tiếp thu, lĩnh hội đầy đủ ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; sẽ chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan; chính quyền các địa phương kịp thời giải quyết những đề xuất, kiến nghị, cụ thể hoá vào cuộc sống để thực hiện thắng lợi các mục tiêu về nông nghiệp, nông dân, nông thôn theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Hội Nông dân Việt Nam sẽ tiếp tục lắng nghe, tập hợp các ý kiến của cán bộ, hội viên nông dân cả nước, tổng hợp báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Đồng chí Nguyễn Hữu Đông, Uỷ viên T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Sơn La và đại diện nông dân lên sân khấu tặng quà Thủ tướng Phạm Minh Chính. Đây là món quà thể hiện tấm lòng của bà con nông dân cả nước gửi đến người đứng đầu Chính phủ.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao tặng quà cho các đại biểu tham gia Hội nghị đối thoại

Thủ tướng Phạm Minh Chính kết luận:

Tại cuộc đối thoại hôm nay, chúng ta đã thẳng thắn trao đổi, thảo luận, làm rõ, chia sẻ và nhất trí về nhiều vấn đề quan trọng từ định hướng chiến lược, khó khăn, vướng mắc, giải pháp phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Các vấn đề, nội dung thảo luận, trao đổi tại Hội nghị đối thoại góp phần bổ sung căn cứ thực tiễn để xây dựng chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững, nâng cao đời sông nông dân.

Về các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, tôi xin nhấn mạnh một số vấn đề sau:

Một là, Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII đã thảo luận, cho ý kiến và thống nhất ban hành nhiều chủ trương, chính sách mới về đất đai; nông nghiệp, nông dân, nông thôn; kinh tế tập thể: Nghị quyết tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất; tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao; Nghị quyết về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030 tầm nhìn 2045; Nghị quyết về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.

Tôi đề nghị chúng ta quán triệt nghiêm túc và triển khai hiệu quả các nghị quyết của Đảng sau khi ban hành.

Hai là, nâng cao vai trò, vị thế, năng lực làm chủ của người nông dân, nhất là trình độ theo hướng “tri thức hóa nông dân” để làm chủ công nghệ trong sản xuất, kinh doanh và có thể làm giàu từ nông nghiệp.

Ba là, phát triển nông nghiệp hiện đại, hiệu quả, bền vững theo hướng sinh thái, phát triển hệ sinh thái nông nghiệp, xây dựng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp; ứng dụng công nghệ cao, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng, xây dựng thương hiệu, gắn với chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng, chuỗi liên kết, chuỗi giá trị trong nước và quốc tế.

Bốn là, xây dựng nông thôn mới theo hướng hiện đại gắn với đô thị hóa, phát triển công nghiệp, dịch vụ, chuyển dịch cơ cấu kinh tế; có giải pháp giảm nhanh tỷ lệ nghèo ở khu vực nông thôn. Tạo cơ hội bình đẳng tiếp cận các nguồn lực phát triển, các dịch vụ cơ bản, nhất là văn hóa, giáo dục, y tế cho nông thôn.

Năm là, tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, cải cách hành chính trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Chú trọng nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất, tạo thuận lợi cho tích tụ ruộng đất; tăng đầu tư của nhà nước cho nông nghiệp, nông thôn; tín dụng ưu đãi và đa dạng hóa nguồn lực đầu tư thông qua xã hội hóa, hợp tác công tư...

Các bộ ngành, cơ quan, nhất là Hội nông dân Việt Nam và các đơn vị cơ sở trực tiếp làm việc hàng ngày với người dân quán triệt tinh thần phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống của nông dân và người dân nông thôn là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị; lắng nghe tìm hiểu các nhu cầu, nguyện vọng của người dân, kịp thời có các hỗ trợ, định hướng và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong tổ chức sản xuất, chế biến, tiêu thụ, nâng cao giá trị, hiệu quả trong nông nghiệp.

Sáu là, cải thiện môi trường đầu tư, khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, nhất là các doanh nghiệp, tập đoàn lớn. Đẩy mạnh, khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong nông dân, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp khu vực nông thôn.

Gần đây rất nhiều nhà đầu tư lớn đầu tư vào 3 n nhưng so với dư địa còn chưa tương xứng.

Bảy là, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đào tạo nhân lực, đổi mới đào tạo nghề. Tăng cường ứng dụng thương mại điện tử, góp phần giải quyết căn bản vấn đề tiếp cận thị trường, tiêu thụ sản phẩm và giảm chi phí.

Nâng cao năng lực cung cấp thông tin, dự báo nắm bắt thị trường, giúp người nông dân định hướng năm nay trồng cái gì, năm sau trồng cái gì, tránh cung vượt cầu, qua đó góp phần điều chỉnh sản xuất phù hợp.

Tám là, nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên, môi trường, giảm phát thải khí nhà kính gắn với bảo tồn đa dạng sinh học; khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai; chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh.

Chín là, tăng cường đối thoại với nông dân, phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể, nhất là Hội nông dân các cấp để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, kiến nghị chính đáng của người nông dân, nhất là những vướng mắc về cơ chế chính sách, nhằm hỗ trợ bà con nông dân phát triển chiều sâu, nâng cao hiệu quả sử dụng đất.

Trong khuôn khổ thời gian có hạn, chúng ta còn nhiều vấn đề chưa được nêu và thảo luận, tôi đề nghị các bộ, ngành, địa phương phải đặc biệt quan tâm, nắm chắc thực tiễn, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng bà con nông dân. Nhất là những vấn đề nảy sinh từ thực tiễn, vấn đề búc xúc để có giải pháp phù hợp, kịp thời, hỗ trợ nông dân một cách toàn diện, thực chất và hiệu quả, đúng quy định của pháp luật và chủ trương đường lối của Đảng.

Tôi yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan liên quan tiếp thu đầy đủ để cơ sở để tiếp tục nghiên cứu, xem xét sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách cho nông nghiệp, nông thôn, nông dân, để đời sống của bà con nông dân ngày càng ấm no, sung túc hơn và có vị thế xứng đáng.

Nhà báo Lưu Quang Định: Còn rất nhiều câu hỏi Ban tổ chức đã nhận được từ nông dân, doanh nghiệp và chuyên gia cả nước. Ban Tổ chức đã tổng hợp và gửi lên Thủ tướng và sẽ sớm có câu trả lời chi tiết. Để khép lại phiên đối thoại ngày hôm nay, xin trân trọng kính mời Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính lên phát biểu kết luận, chỉ đạo Hội nghị.

Nhà báo Lưu Quang Định: Xin kết nối trực tuyến tại điểm cầu Cần Thơ với nông dân Lý Văn Bon. Đây là nông dân làm nghề nuôi cá lồng bè trên sông Hậu với sản lượng hàng nghìn tấn mỗi năm.

Nông dân Lý Văn Bon:

Tôi xin được hỏi Thủ tướng hai vấn đề sau:

Thứ nhất, mấy năm gần đây, do biến đổi khí hậu, do xây dựng thủy điện ở thượng nguồn, lượng nước về đồng bằng sông Cửu Long có nhiều biến động, đã có tác động đến nguồn lợi thủy sản, sinh kế của người dân, xâm nhập mặn cũng diễn biến phức tạp hơn.

Xin được hỏi Thủ tướng, Chính phủ, các bộ ngành sẽ có những biện pháp gì để hỗ trợ, đảm bảo sinh kế của người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long trước những tác động của biến đổi khí hậu?

Thứ hai, Chính phủ đã có chủ trương nhất quán, đó là không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế. Tuy nhiên, trên thực tế tình trạng ô nhiễm môi trường ở nông thôn hiện nay đã đến mức báo động.

Xin hỏi Thủ tướng, Chính phủ sẽ có giải pháp gì để xử lý và khắc phục thực trạng này?

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan: 

Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị Phát triển nông nghiệp và nông thôn vùng ĐBSCL với tinh thần chủ động và linh hoạt thích ứng với biến đổi khí hậu. Đó cũng là tinh thần của Nghị quyết 120.

Chúng ta đã phân ra 3 loại hình sinh thái là ngọt, lợ, mặn để quy hoạch phát triển phù hợp với điều kiện mới do biến đổi khí hậu và thời tiết đem lại. Thực tế, ĐBSCL có rất nhiều mô hình như lúa tôm, lúa cá, chuyển đổi từ thuần lúa sang đa dạng hoá cây trồng vật nuôi. ĐBSCL và Bộ NN&PTNT sẽ lan toả các mô hình này để mang lại hiệu quả lớn hơn. Trong cái khó, chúng ta sẽ phải tìm cách linh hoạt thực hiện các mục tiêu được Chính phủ giao.

Thủ tướng cũng giao phải liên kết 13 tỉnh, liên kết vùng để lấy sức mạnh tổng thể, đẩy mạnh thị trường, mở rộng phát triển nông nghiệp và nông thôn. Do đó, ĐBSCL không chỉ là thích ứng với biến đổi khí hậu mà còn là mẫu hình của 1 trong 5 vùng quyết tâm đi lên với sự hỗ trợ của Chính phủ và các ban, ngành. Tôi một lần nữa lưu ý chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp là quan điểm cần được nhấn mạnh.

Cùng với đó, làm sao đưa được sản phẩm, thương phẩm của người nông dân ra thị trường thành công là cốt lõi của các mặt công tác, trong đó có cả công tác dạy và học nghề nông thôn bền vững.

Thứ trưởng Bộ Kế Hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông: 

Liên quan đến câu hỏi về sinh kế cho người nông dân vùng ĐBSCL, Chính phủ đã có riêng Nghị quyết 120/NQ-CP năm 2017 về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thủ tướng cũng rất quan tâm đến vấn đề này và vừa phê duyệt Quyết định số 287/QĐ-TTg về Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Với quan điểm phát triển vùng ĐBSCL là phát triển bền vững, tăng trưởng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu và lấy con người là trọng tâm, Quy hoạch có giải pháp chuyển đổi sinh kế như Bộ trưởng Lê Minh Hoan vừa chia sẻ. Quy hoạch cũng đề ra 3 giải pháp để tạo sinh kế cho người nông dân: Chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng với 3 kiểu vùng; phát triển kinh tế biển; quy hoạch mạng lưới thuỷ lợi với hệ thống cống, đê bao quanh với trạm bơm tưới tiêu cung cấp nguồn nước.

Khi thực hiện các giải pháp này thì câu hỏi đặt ra là nguồn lực thế nào? Chính phủ xác định nguồn lực xã hội hoá kết hợp ngân sách Nhà nước. Riêng với nguồn ngân sách, giai đoạn 2021-2025, trong kế hoạch đầu tư trung hạn, Chính phủ bổ sung tăng đầu tư hạ tầng thuỷ lợi, hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu, hạ tầng chống sạt lở,…

Đồng thời, ngay trong Chương trình phục hồi kinh tế, Chính phủ đã đề nghị bổ sung 2600 tỷ đồng đầu tư cho chống sạt lở, xử lý vấn đề xâm nhập mặn. Ngoài ra, trong kế hoạch trung hạn giai đoạn 2021-2025, Bộ NN&PTNT cũng dành khoảng 2000 tỷ đồng để phát triển nông nghiệp nông thôn, hỗ trợ sinh kế cho bà con nông dân.

Đây cũng là vùng đầu tiên Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính quyết định thành lập Hội đồng điều phối vùng giai đoạn 2021-2025. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành làm Chủ tịch Hội đồng Hội đồng điều phối vùng ĐBSCL giai đoạn 2021-2025 gồm 28 thành viên và 4 Phó Chủ tịch: Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ NN&PTNN, Bộ trưởng Bộ GTVT.

Điều này thể hiện sự sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ với những cơ chế đặc biệt dành cho vùng để thúc đẩy phát triển bền vững vùng, bảo đảm sinh kế của người dân.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Quý Kiên: 

Bộ TN&MT đã báo cáo Chính phủ về việc hôm qua theo con số quan trắc, mực nước lũ ĐBSCL đã cao từ 20-60 cm so với trung bình 2-3 năm trước đây. Dự báo thời gian tới mực nước này sẽ tiếp tục dâng cao. Lượng cát phù sa và đặc biệt là nguồn lợi lượng thuỷ hải sản trong năm nay trong điều kiện rất thuận lợi.

Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định: Tài nguyên nước là yếu tố cơ bản, quan trọng để bảo đảm thành công.

Về nguồn nước xuyên biên giới, Việt Nam đã tham gia rất trách nhiệm vào Uỷ hội sông Mekong, đặc biệt là chia sẻ thông tin dữ liệu trong hợp tác cơ chế Mekong-Lan Thương với Trung Quốc. Đặc biệt, trong việc tham vấn, chia sẻ khi tổ chức nghiên cứu các đập thuỷ điện đầu nguồn, Việt Nam luôn tích cực, chủ động đàm phán. 

Đối với vấn đề nước biển dâng, thời gian qua, việc điều tra, đánh giá, khai thác hiệu quả nguồn nước ngầm đồng bằng sông Cửu Long là vấn đề quan trọng, đây là nguồn nước hạn chế nên sử dụng hợp lý. Chúng ta đã phát huy những mặt tích cực, hiệu quả nước trên bề mặt và nước biển dâng. 

Trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh, ĐBSCL đã triển khai 48 dự án, trong đó có 16 dự án thuộc chương trình. Thời gian tới, theo kiến nghị của các tổ chức quốc tế, Bộ TN&MT đang vận động và sẽ có nhiều dự án phi công trình, đặc biệt là vấn đề ngăn cát bồi lắng, phát triển vùng nuôi trồng tại các khu vực phù hợp, từ đó tạo thành vành đai vùng ngập mặn ven biển, tạo sinh quyển bền vững để các loài sinh, bảo đảm đời sống cho người dân vùng ĐBSCL. 

Về môi trường nông thôn, trong Điều 58 Luật Tài nguyên môi trường 2020 cũng như chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới, việc bảo đảm sinh kế của người dân liên quan đến ề tỷ lệ sản xuất, làng nghề, bảo vệ môi trường, cảnh quan không gian xanh, chống ô nhiễm nước, xử lý chất thải rắn,…cũng được đề cập rõ ràng. 

Bên cạnh đó, trong bối cảnh chung, Bộ TN&MT sẽ quan tâm chỉ đạo, tổ chức triển khai đầy đủ các nội trong Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia để khẳng định giá trị nền tảng của nông thôn Việt Nam, bảo đảm hệ sinh thái và bảo tồn các giá trị về văn hoá cộng đồng nông thôn của nước ta.

Thủ tướng Phạm Minh Chính:

Làm rõ thêm nội dung về phát triển ĐBSCL, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, chủ trương của Đảng đã rất rõ, vừa qua, Bộ Chính trị cũng đã ban hành Nghị quyết 13 về Phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 120 năm 2017 về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu; vừa ban hành quy hoạch vùng ĐBSCL theo Luật Quy hoạch; đang xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị; đã và sẽ tiếp tục đề xuất các cơ chế, chính sách để thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng. Trong đó, trong nhiệm kỳ này ưu tiên cao để phát triển hạ tầng ĐBSCL, ưu tiên nhất trong tất cả các vùng.

Nhà báo Lưu Quang Định: Tiếp theo xin mời nông dân Chảo Thị Yến đến từ xã Nậm Chạc, Bát Xát, Lào Cai. Chị Yến là người đầu tiên đi học đại học và du học tại bản Nậm Chạc. Hiện chị Yến đang kinh doanh homestay ở Sa Pa và xây dựng mô hình phát triển nông nghiệp bền vững.

Nông dân Chảo Thị Yến: 

Tôi xin được hỏi Thủ tướng như sau:

Hiện nay, rất nhiều lao động ở vùng miền núi từ người trẻ đến trung niên bỏ làm nông nghiệp để đi làm thuê, làm công nhân ở các khu công nghiệp. Khi đến các bản làng có thể dễ nhận thấy đa số là người già và trẻ em (ví dụ từ chính bản trên cháu).

Ngoài ra, giới trẻ hiện nay có xu hướng làm các ngành nghề có lương hàng tháng thay vì sản xuất nông nghiệp (cũng có những người trẻ bỏ phố về rừng- tuy nhiên số lượng rất nhỏ so với lượng bỏ rừng xuống phố).

Với xu hướng phát triển nông nghiệp thông minh, bền vững, có trách nhiệm thì đòi hỏi phải có kiến thức công nghệ mà chỉ người trẻ mới có nhiều ưu thế nắm bắt. Vậy theo Thủ tướng, phải có những giải pháp nào để thu hút lượng lao động trẻ ở lại phát triển nông nghiệp, duy trì và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc?

Và giải pháp nào để thúc đẩy/nâng cao năng lực cho người nông dân, đặc biệt nông dân dân tộc thiểu số trong việc tiếp cận và áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp?

 Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung:

Đổi mới đào tạo nghề theo hướng nào luôn là câu hỏi khó, theo tôi hình thành thói quen tự đào tạo, tự nâng cao kiến thức cho mình, điều nay rất quan trọng và chúng tôi mong thời gian tới Hội Nông dân sẽ phối hợp với chúng tôi và Bộ Nông nghiệp.

Thứ hai là đổi mới trong công tác tuyên truyền, tư vấn hướng nghiệp và định hướng cho nông dân và đối với từng vùng thì cách làm phải khác nhau. Phải phân loại, đối với với nông dân trình độ thấp, trình độ chưa tương xứng thì cầm tay chỉ việc.

Thứ ba là đổi mới chương trình, giáo trình đào tạo để gắn với sinh kế lao động, tạo việc làm tại chỗ cho người lao động nâng cao thu nhập cho người dân.

Trong 3 chương trình Mục tiêu quốc gia hiện nay bố trí rất nhiều nguồn kinh phí cho đào tạo nghề, nhưng khi về địa phương lại cứ cắt xén đi, đã ít rồi lại còn cắt xén nên hiệu quả chưa cao. Chính vì vậy nên tôi đề nghị thời gian tới tăng cường kiểm tra, giám sát để tăng hiệu quả nguồn vốn dành cho đào tạo nghề.

Phân vai, phân công trách nhiệm rõ ràng. Toàn bộ lĩnh vực đào tạo nghề nông nghiệp là trách nhiệm của Bộ NNPTNT và Chủ tịch UBND tỉnh. Toàn bộ lĩnh vực phi nông nghiệp là trách nhiệm của Bộ LĐTB&XH. Phải coi đào tạo nghề là bước đột phá trong xây dựng cơ cấu nông thôn.

Đồng chí Hầu A Lềnh, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc:

Tôi rất đồng ý với quan điểm đào tạo nghề mà đồng chí Đào Ngọc Dung vừa phát biểu, và trả lời cho câu hỏi của đại biểu Chảo Thị Yến thì tôi có mấy ý như sau:

Vùng đồng bảo dân tộc thiểu số chiếm ¾ diện tích của cà nước, có nhiều tiềm năng phát triển nghiệp, lâm nghiệp, du lịch, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Việt Nam. Thực tế những năm tới đây cho vùng này là rất nhiều, thực tế đã chứng minh trong những năm qua tại các vùng như Sơn La, Lâm Đồng là rất lớn. Nhiều mô hình kinh tế do bà con, thanh niên dân tộc thiểu số làm chủ đã phát huy được hiệu quả kinh tế rất cao và tôi cho rằng thanh niên dân tộc thiểu số nên lấy làm tự hào về điều này.

Đã có rất nhiều chủ trương, chính sách phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trong đó Chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã được Quốc hội thông qua và đã được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định phân bổ vốn.

Trong số 10 chương trình nhỏ thì đã có riêng Dự án hỗ trợ ứng dụng phát triển khoa học kỹ thuật ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và phát triển tiềm năng thế mạnh, phát triển kinh tế ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tạo công ăn việc làm cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Nhà báo Lưu Quang Định: Tiếp theo xin mời ông Võ Viết Minh Châu, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hương Khê, Hà Tĩnh.

Nông dân Võ Viết Minh Châu:

Chứng kiến từng đoàn người ở quê hương tôi và các nơi khác phải đi xe máy vượt cả nghìn km để bỏ về quê do tác động bởi đợt Covid-19 vừa qua, chúng tôi thấy rất đau xót.

Khi về quê họ cũng không có việc làm, thu nhập. Xin hỏi và kiến nghị với Thủ tướng: Chính phủ sẽ có những giải pháp nào để giúp người nông dân lên thành phố ổn định cuộc sống hơn, đặc biệt là có giải pháp để chuyển đổi lao động, để người dân ly nông nhưng không phải ly hương?

Nhà báo Lưu Quang Định: Tiếp theo xin mời chuyên gia nông nghiệp Nguyễn Lân Hùng.

Chuyên gia nông nghiệp Nguyễn Lân Hùng:

Tôi xin được hỏi Thủ tướng hai vấn đề như sau:

Thứ nhất, muốn thực hiện thành công việc xây dựng thế hệ nông dân thông minh thì công tác đào tạo nghề rất quan trọng. Tuy nhiên, thời gian qua, công tác đào tạo nghề cho nông dân còn mang tính hình thức.

Vậy, Chính phủ cần có chính sách đột phá gì về đào tạo nghề cho nông dân, để hình thành một thế hệ nông dân làm nông nghiệp một cách chuyên nghiệp?

Thứ hai, mắc ca là một cây trồng có tiềm năng mang lại hiệu quả kinh tế cao ở khu vực Tây Bắc, vậy tới đây Chính phủ sẽ có kế hoạch phát triển cây mắc ca như thế nào?

Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung cho biết, thực hiện Quyết định số 1956/QĐ-TTg năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ, trong thời gian qua, công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn đã mang lại nhiều kết quả, hiệu quả thiết thực, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo chuyển biến tích cực về việc làm, thu nhập khu vực nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.

Chính phủ đã giao Bộ đã chủ trì, xây dựng Đề án "Đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn", trong đó, tập trung các giải pháp đột phá, khai thác các nguồn vốn văn hóa ở các vùng miền, tạo động lực để người dân khơi dậy các giá trị văn hóa bản địa, phát triển du lịch sinh thái, từ đó nâng cao đời sống vật chất của người dân và đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn.Nội dung đổi mới của Đề án tập trung vào các vấn đề:

Thứ nhất là đổi mới trong công tác tuyên truyền, tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh, khởi nghiệp cho lao động nông thôn.

Thứ 2 là đổi mới phát triển chương trình, giáo trình, học liệu.

Thứ ba là đổi mới trong việc tổ chức đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho lao động nông thôn; cơ chế chính sách hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động nông thôn.

Chúng ta cần hình thành một thói quen, người lao động tự đào tạo, tự nâng cao kiến thức cho mình.

Năm 2010, tôi làm Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái bà con chưa có thói quen trồng ngô, chúng tôi gọi sinh viên nông nghiệp lên giúp bà con trồng ngô rất hiệu quả. Vì thế, đối với bà con chưa biết thì cầm tay chỉ việc mới đạt hiệu quả cao.

Thứ tư là đổi mới về cơ chế chính sách khuyến khích, huy động doanh nghiệp tham gia đào tạo nghề, tạo việc làm cho lao động nông thôn; gắn kết đào tạo nghề cho lao động nông thôn với việc làm, doanh nghiệp và thị trường lao động.

Thứ năm là đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác quản lý về đào tạo nghề cho lao động nông thôn.

Thứ sáu là đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực và các điều kiện đảm bảo cho hoạt động đào tạo nghề cho lao động nông thôn.

Trong 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đã bố trí rất nhiều kinh phí cho đào tạo nghề nhưng khi về địa phương bị cắt xén nhiều khiến công việc này gặp nhiều khó khăn, hạn chế...

Tôi đề nghị cần phân bổ lại nguồn lực về địa phương để đào tạo nghề cho hiueej quả.

 Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh:

 Riêng đối với đồng bào dân tộc thiểu số thì ngoài tài liệu, kiến thức thông qua kiến thức học ở lớp thì chúng ta phải xây dựng cho tập huấn tại các mô hình, các vùng sẽ rất hiệu quả.

Sắp tới chúng tối sẽ xây dựng và đưa giải pháp này vào chương trình mục tiêu quốc gia để tạo đột phá cho đào tạo nghề lao động ở khu vực dân tộc miền núi.

Trao đổi thêm về vấn đề đào tạo nghề hiệu quả cho lao động nông thôn, GS.TS Nguyễn Thị Lan, Đại biểu Quốc hội, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho biết, tôi rất đồng tình với ý kiến của Bộ trưởng Bộ LĐTBXH và Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trong công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn hiện nay.

GS.TS. Nguyễn Thị Lan cho rằng: Thứ nhất để phát triển nông nghiệp theo Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, bên cạnh các giải pháp về vốn, cơ sở vật chất, đào tạo… thì một trong những vấn đề căn cơ cốt lõi là nguồn nhân lực và khoa học công nghệ. 

Về nguồn nhân lực cho các địa phương, theo GS.TS Nguyễn Thị Lan, để phát triển nền nông nghiệp bền vững theo hướng xanh và sạch, cần phải quan tâm đến quy hoạch nguồn nhân lực. Nếu như không làm tốt quy hoạch nguồn nhân lực thì chúng ta sẽ không có định hướng, không có kế hoạch bài bản, toàn diện để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu thực tiễn. 

Cần phải xác định nhu cầu nguồn nhân lực của địa phương căn cứ vào thực trạng và dịnh hướng chiến lược phát triển của địa phương để biết địa phương cần gì để đào tạo cho phù hợp, từ đó sẽ có định hướng, kế hoạch sát thực để thực hiện.

Đồng thời, chúng ta cần có quy hoạch về cơ sở đào tạo, xác định ai đào tạo và đào tạo như thế nào. Tăng cường phối hợp các cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu, các doanh nghiệp để cùng tham gia đào tạo. Từ đó chúng ta xây dựng một chuẩn mực cho vị trí công việc ở địa phương, mỗi hợp tác xã, mỗi vị trí đó cần kiến thức chuẩn như thế nào thì đào tạo kiến thức đó. 

 Đối với người nông dân, GS.TS Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh, cần một thế hệ nông dân mới, có kiến thức và kỹ năng chuyên nghiệp hơn để thích ứng với bối cảnh mới, thách thức mới. Chính phủ cần giao các cơ sở đào tạo đầu ngành trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản xây dựng bộ chương trình, tài liệu chuẩn để đào tạo “nông dân chuyên nghiệp” có kiến thức khoa học kỹ thuật, thành thạo các kỹ năng kinh tế số, công nghệ mới, kỹ năng quản lý kinh tế, kỹ năng đàm phán và thương thuyết, xúc tiến thương mại, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, ... theo sát nhu cầu và yêu cầu thị trường nông sản quốc tế, gắn với thị trường lao động và phù hợp với xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn trong nước. 

"Để chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp cần phải có thể chế khuyến khích hình thành và phát triển tầng lớp doanh nhân trong nông nghiệp. Chúng ta rất cần tầng lớp doanh nhân mới, ở cả đô thị và nông thôn, đó phải là những người biết phụng sự xã hội, phụng sự dân tộc, biết làm giàu cho mình và cho sự hưng thịnh của quốc gia. Các bộ ngành Trung ương và các địa phương cần sớm phát động chương trình “Nông dân khởi nghiệp” và chương trình cần được thực hiện thường xuyên, thực chất để người nông dân ở mọi miền tổ quốc, không phân biệt tuổi tác, giới tính, trình độ văn hóa, v.v có thể tiếp cận thông tin, trao đổi kinh nghiệm và cùng nhau khởi nghiệp nông nghiệp" - GS.TS Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh.

Đối với khoa học công nghệ (KHCN), Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho rằng, với mỗi địa phương cũng cần quy hoạch tốt. Đánh giá xem thực tế mỗi địa phương cần nhu cầu gì về KHCN dựa vào đặc thù thế mạnh văn hoá, địa lý, kinh tế, đất đai,.. định hướng chiến lược của địa phương để xây dựng kế hoạch, tiếp nhận giống vật nuôi, cây trồng, kỹ thuật, công nghệ… phù hợp từ các trung tâm nghiên cứu lớn, từ trường đại học, doanh nghiệp, địa phương, trong nước quốc tế. 

 Đây là cách nâng cao chất lượng nhân lực nông nghiệp hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và thực hiện chuyển đổi số, kinh tế số theo hướng “trí thức hóa nông dân”; phát huy mạnh mẽ tiềm năng sáng tạo vô tận của người dân nông thôn Việt Nam. 

Theo GS.TS Nguyễn Thị Lan, Học viện Nông nghiệp Việt Nam là tổ chức đào tạo và NCKH nông nghiệp lớn với bề dày truyền thống 66 năm, với đội ngũ gần 1.400 cán bộ, viên chức, đã đào tạo được trên 100.000 cán bộ kĩ thuật, bác sỹ thú y, cán bộ quản lý có trình độ đại học và trên đại học phục vụ ngành nông nghiệp trên mọi miền của Tổ quốc, luôn nhận thức sâu sắc về vai trò của sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển nông nghiệp, nông thôn, sẵn sàng đón nhận các nhiệm vụ, các trọng trách mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ ban ngành, các địa phương và bà con nông dân tin tưởng giao phó.

 Thủ tướng Phạm Minh Chính:

 Ở các thành phố lớn thường tạo nhiều công ăn việc làm, trong đó, hạ tầng giao thông rất quan trọng. Ví dụ như Hà Nội, trước đây đất đai chật chội nhưng sau khi mở rộng địa bàn, Hà Nội đã rộng rãi hơn rất nhiều, đồng thời phát triển ra các tỉnh xung quanh rất nhanh, như Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Nguyên, đường giao thông ngày càng thuận lợi, Hưng Yên, Hỉa Dương, Hà Nam cũng vậy. Sắp tới đây, khi đường cao tốc hoàn thiện thì Hoà Bình, Vĩnh Phúc sẽ phát triển. Tương tự ở miền Nam, các tỉnh giáp ranh TP HCM cũng đan ngày càng phát triển, tạo nhiều công ăn việc làm hơn cho người lao động.

Hạ tầng vô cùng quan trọng, không gian phát triển mới khu công nghiệp, khu đô thị phát triển thì sẽ thu hút được lao động. ĐH XI đã chỉ rõ cần đột phá về giao thông, giao thông đi đến đâu, không gian phát triển mới đến đó, tạo ra khu công nghiệp, khu đô thị, cũng như tạo ra việc làm đến đó.

Lần này, ĐH XIII giao rất rõ quy hoạch phát triển giao thông đường bộ, đường sắt, hàng không, Trong đó khu vực Tây Bắc phải phát triển cả 3 loại hình này. Từ xưa đã phải xây dựng 2 sân bay ở Tây Bắc, vì đường bộ địa hình rất khó khăn, phải có sân bay để rút ngắn khoảng cách với miền xuôi. Kết hợp nhiều vấn đề để phát triển hạ tầng thì mới tạo công ăn việc làm, thu hút người lao động.

Ngay từ đầu nghiệm kì, Chính phủ đã giao Bộ LĐ-TBXH dành ra 2.000 tỷ đồng để phục vụ công tác đào tạo, dạy nghề cho người lao động. Nhưng vẫn phải có sự phối hợp giữa các viện, trường, bộ ngành địa phương và người dân thì chủ trương mới thành công được.

Nhà báo Lưu Quang Định: Tiếp theo xin mời nông dân Hoàng Văn Chất đến từ Bản Củ 2, xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La. Ông Chất là người đầu tiên đưa cây cà phê, đưa cây cam về Chiềng Ban. Hiện gia đình ông đang canh tác hơn 4ha cam, cà phê, chăn nuôi bò theo mô hình kinh tế tuần hoàn với doanh thu hơn 7 tỷ đồng năm 2021.

Nông dân Hoàng Văn Chất:

Kính thưa Thủ tướng, Tây Bắc là vùng có sản lượng nông sản lớn, những người nông dân chúng tôi cứ đến mùa vụ thu hoạch là lại gặp khó khăn rất nhiều trong việc đưa sản phẩm đi tiêu thụ do đường sá đi lại còn xa xôi, khó khăn.

Nông dân Sơn La và Tây Bắc chúng tôi rất vui mừng được biết, hôm qua Thủ tướng đã đi khảo sát tuyến quốc lộ 6, cảng sân bay Nà Sản để tới đây làm đường cao tốc Hòa Bình- Mộc Châu- Sơn La, sân bay Nà Sản.

Xin Thủ tướng cho biết thêm về thông tin về các dự án này.

×