Yếu tố 'then chốt' để quốc gia bắt kịp xu hướng phát triển

Sáng nay (16/4), tại sự kiện “Kinh nghiệm quốc tế và vai trò hệ thống ngân hàng trong trung tâm tài chính” do Thời báo Ngân hàng tổ chức, ông Richard D. McClellan, chuyên gia kinh tế, cố vấn độc lập chuyên về chính sách kinh tế, phát triển khu vực tài chính và chiến lược đầu tư cũng khẳng định, trung tâm tài chính (IFCs) đóng vai trò chiến lược then chốt đối với một quốc gia.

'Bởi nó không chỉ là một vị trí địa lý hay cơ sở hạ tầng, mà là sự hội tụ của nhiều yếu tố quan trọng, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế toàn diện', ông Richard nêu quan điểm.

Cụ thể, theo vị chuyên gia, IFC thúc đẩy đổi mới thông qua việc ứng dụng công nghệ tài chính (Fintech) và tài chính bền vững. Đây là yếu tố then chốt để một quốc gia bắt kịp xu hướng phát triển của thế giới và tạo ra lợi thế cạnh tranh.

Ngoài ra, IFC là "nam châm" thu hút nhân tài có trình độ cao và các công ty toàn cầu; lực lượng lao động có kỹ năng cao được tiếp xúc với môi trường làm việc quốc tế, tạo điều kiện cho việc chuyển giao kiến thức và nâng cao năng lực trong nước.

Không chỉ vậy, IFC góp phần tăng cường "quyền lực mềm" của khu vực, khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Thị trường toàn cầu xem IFC là điểm vào quan trọng để tiếp cận thị trường ASEAN, đồng thời tạo dựng niềm tin với các đối tác thông qua trọng tài và các cơ chế pháp lý minh bạch.

Qua đó, IFC tạo tiền đề cho quá trình chuyển đổi kinh tế lên nấc thang thu nhập cao. Sự chắc chắn về mặt pháp lý, tính linh hoạt trong việc hồi hương vốn và hệ thống công nghệ tài chính tiên tiến mang lại sự an tâm cho các nhà đầu tư, điều này đã được chứng minh ở nhiều IFC hoạt động thành công trên thế giới.

Nhưng không phải mọi IFC đều giống nhau. IFC được phân loại thành ba kiểu chính: kiểu "di sản" như London và New York, phát triển lâu đời trên thị trường vốn sâu rộng; kiểu "đặc khu" như Dubai và Astana, hoạt động với hệ thống pháp lý riêng biệt; và kiểu "cải cách tiệm tiến" như Singapore và tiềm năng của Việt Nam, nơi IFC hình thành qua các giai đoạn cải cách chính sách dần dần.

Đồng quan điểm, ThS. Lưu Ánh Nguyệt, Phó Trưởng Ban Phát triển Thị trường Tài chính, Viện Chiến lược và Chính sách Kinh tế - Tài chính, Bộ Tài chính cũng cho rằng, hiện đang có nhiều trung tâm tài chính quốc tế có vị trí địa lý gần Việt Nam như Singapore, Hồng Kông và Thượng Hải (Trung Quốc)…

Theo đó, để tận dụng được những lợi ích mà trung tâm tài chính quốc tế được kỳ vọng mang lại, đòi hỏi có các quy định chuyên sâu và sự kết nối giữa trung tâm tài chính trong nước và trung tâm tài chính quốc tế.

Theo bà Nguyệt, đây là bài toán nan giải của cơ quan quản lý.

Cần có chính sách ưu đãi đặc biệt cho trung tâm tài chính quốc tế

Bà Nguyệt phân tích, có thể thấy, định hướng phát triển của TP. Hồ Chí Minh sẽ ở mức độ là trung tâm tài chính quốc tế toàn cầu và ở Đà Nẵng là trung tâm tài chính quốc tế có mức độ khu vực. Hai cấp độ này khác nhau để tránh sự cạnh tranh của hai trung tâm ngay ở trong nước.

Đối với các yếu tố hình thành trung tâm tài chính quốc tế, có các yếu tố sau: Vị trí địa lý chiến lược, môi trường kinh doanh thuận lợi, hạ tầng tài chính, công nghệ thông tin, giao thông. Bên cạnh đó là khung pháp lý rõ ràng, linh hoạt; sự ổn định chính trị - kinh tế. Dễ thấy, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng là hai vị trí được lựa chọn hiện đang có những yếu tố quan trọng để xây dựng trung tâm tài chính quốc tế.

'Nếu chúng ta muốn xây dựng trung tâm tài chính quốc tế cạnh tranh được với các trung tâm tài chính quốc tế hiện có trong khu vực, cần quan tâm đến chỉ số đánh giá xếp hạng trung tâm tài chính (GFCI) theo 5 tiêu chí: Môi trường kinh doanh và thuế, nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng, phát triển thị trường tài chính, danh tiếng…', bà Nguyệt nói.

Tuy nhiên, cũng có những thách thức nhất định. Đơn cử như về hạ tầng và thể chế, hạ tầng kinh tế - xã hội có đóng góp tích cực nhưng còn thiếu đồng bộ, giao thông quá tải, mất cân đối giữa các loại hình vận tải.

Bên cạnh đó, khung pháp lý chưa đáp ứng chuẩn quốc tế, thiếu quy định về giao dịch xuyên biên giới, bảo vệ nhà đầu tư. Cạnh tranh khu vực cũng ngày càng gay gắt như các trung tâm tài chính quốc tế khác đã có nền tảng mạnh và chính sách thu hút hấp dẫn. Ngoài ra, Việt Nam chưa tự do hóa tài chính đầy đủ, hạn chế về công nghệ và an ninh mạng…

Đề cập đến một số nhiệm vụ khi muốn xây dựng trung tâm tài chính quốc tế đó, bà Nguyệt nêu quan điểm: Liên quan đến chính sách thuế, cần miễn/giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân cho tổ chức, cá nhân hoạt động tại trung tâm tài chính quốc tế.

Với tiêu chí này, Việt Nam có thể học tập kinh nghiệm từ một số nước như Thổ Nhĩ kỳ đã miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giao dịch ngân hàng và bảo hiểm cho doanh nghiệp tại trung tâm tài chính quốc tế (IFC). Đồng thời, cần đề xuất ưu đãi vượt trội cho ngân hàng nước ngoài chuyển trụ sở, chi nhánh vào Việt Nam.

Bên cạnh đó, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thiểu thủ tục đăng ký, cấp phép cho tổ chức tài chính nước ngoài; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hợp tác với các đại học, viện nghiên cứu để đào tạo chuyên sâu về tài chính, công nghệ, phân tích dữ liệu…

Ngoài ra, cần thu hút chuyên gia quốc tế trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính, fintech; áp dụng chính sách visa đặc biệt cho nhân tài toàn cầu hoạt động trong lĩnh vực tài chính số.

Lộ trình phát triển IFC của Việt Nam được chia thành ba giai đoạn rõ ràng:
- Giai đoạn 1 (2025-2030) tập trung vào thiết lập quản trị thí điểm và các biện pháp khuyến khích;
- Giai đoạn 2 (2030-2035) nâng cấp khung pháp lý và mở rộng quy mô công nghệ tài chính;
- Giai đoạn 3 (sau năm 2035) hội nhập toàn cầu, phát triển tòa án IFC và dẫn đầu trong lĩnh vực tài sản kỹ thuật số. Việt Nam theo đuổi mô hình cải cách kết hợp, dựa trên phương pháp tiếp cận từng bước và sự phối hợp chặt chẽ giữa NHNN và Bộ Tài chính.

×