Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Đón mùa xuân mới Ất Tỵ 2025, trong bối cảnh cả nước đang chuyển mình mạnh mẽ để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, tìm trong chính sử, bồi hồi nhớ lại một vị quan vương triều nhà Nguyễn có nhiều ý tưởng cải cách, canh tân đất nước, đó là Nguyễn Trường Tộ.
Và thật vinh dự, một lần qua Phú Yên trong nước non ngàn dặm, ông đã để lại một bài thơ trác tuyệt giữa núi sông!
Trãi lòng cùng đất nước
Ông chưa bao giờ là trạng nguyên, nhưng thuở nhỏ học hành quá giỏi, được các thầy đồ xứ Nghệ “phong tặng” để bày tỏ lòng yêu mến một danh sĩ xuất chúng của quê hương như câu thơ của thi thánh Đỗ Phủ: Độc phá vạn trung thư/ Hành quá vạn lý lộ (Đọc nát vạn cuốn sách/ Đi nát vạn dặm đường).
Nguyễn Trường Tộ (1830-1871) ghi dấu ấn trong lịch sử Việt Nam thế kỷ XIX với 30 bản điều trần dâng lên vua Tự Đức và triều đình Huế đề xuất canh tân đất nước về chính trị, nội chính, tài chính, kinh tế, võ bị (quốc phòng), học thuật, ngoại giao và cải cách về văn hóa, bảo tồn di tích lịch sử.
Ông từng được vua Tự Đức nhà Nguyễn tiếp kiến ở nhà Tả Vu trong Tử Cấm Thành (Đại nội Huế) ngày 17/8/1866 và được nhà vua đích thân giao một số nhiệm vụ theo dõi ý đồ của thực dân Pháp.
Ông còn là một kiến trúc sư lỗi lạc trực tiếp thiết kế và chỉ đạo thi công tu viện dòng Thánh Phaolô năm 1864 (ngày nay tọa lạc tại số 4 Tôn Đức Thắng, quận 1, TP Hồ Chí Minh), một công trình kiến trúc độc đáo đậm dấu ấn châu Âu còn lưu giữ đến ngày nay.
Tượng Phaolo Nguyễn Trường Tộ. Đồ họa: TRẦN QUỚI
Nguyễn Trường Tộ còn giúp Tổng đốc Nghệ An Hoàng Tá Viêm đào kênh Sát ở Hưng Nguyên Nghệ An, phát huy hiệu quả lâu bền cho nền canh nông.
Ông ấp ủ mở Trường Kỹ nghệ ở kinh đô Huế, được vua Tự Đức đồng ý nhưng nhiều ý kiến bảo thủ của các trọng thần phá ngang nên ý nguyện không thành. 30 bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ cũng chìm vào quên lãng.
Tháng 11/1870, Nguyễn Trường Tộ gửi thư lên triều đình xin được vào Nam tổ chức đánh úp quân Pháp để thu hồi Nam Kỳ lục tỉnh, nhưng vua Tự Đức dùng dằng không quyết. Ông buồn chán về lại quê nhà và đột ngột từ trần ngày 22/11/1871, khi mới 41 tuổi! Di nguyện của ông khắc hai câu thơ người xưa trên mộ:
Nhất thất túc thành thiên cổ hận
Cố đầu hồi thị bách niên cơ
(Một kiếp sa chân muôn kiếp hận
Ngoảnh đầu cơ nghiệp ấy trăm năm)
Núi Đá Bia (TX Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) nhìn từ xa. Ảnh: HUỲNH LÊ VIỄN DUY
Nguyễn Trường Tộ để lại cho đời nhiều tác phẩm nặng lòng với đất nước. Như GS Nguyễn Huệ Chi đúc kết: “…
Đóng góp cho văn học Việt, ông để lại nhiều tác phẩm mang phong cách “chính luận - trữ tình”, sắc bén, khúc chiết trong phân tích theo tư duy luận lý, vừa thấm đậm cảm hứng trữ tình của tác giả (phơi trải hết lòng mình)”.
Trong di cảo thơ để lại, thơ Nguyễn Trường Tộ mang phong cách trữ tình, khoáng đạt, hình thành hai nhánh “ngôn chí tự tình” (thể hiện chí khí của mình) và “tức cảnh sinh tình”.
CẢM NHẬN MỘT PHÚ YÊN HÙNG VĨ
Trong những bài thơ “tức cảnh sinh tình” có tuyệt tác Thạch Bi Sơn ngẫu thành (Trên núi Đá Bia tình cờ thành thơ), được sáng tác trong những năm 1866-1868, trên bước đường xuôi ngược từ Gia Định ra kinh đô Huế, dừng chân ở dịch trạm Phú Hòa trên đỉnh đèo Cả.
Trước cảnh quan diễm lệ, sơn thủy hữu tình: Đá Bia - Vũng Rô - đèo Cả (được vua Minh Mạng chọn khắc vào Tuyên đỉnh - một trong cửu đỉnh được đặt trong Thế Miếu - Đại nội Huế, là một trong chín ngọn núi thiêng của đất nước), trong lòng Nguyễn Trường Tộ nặng trĩu nỗi u hoài giữa núi non hùng vĩ, soi bóng xuống Vũng Rô muôn trùng sóng vỗ.
Năm 2010, người viết bài này được ban biên soạn phân công tuyển chọn các tác phẩm đặc sắc trước năm 1945 đã trân trọng chọn bài thơ này vào sách Văn học Phú Yên 400 năm (1611-2011).
Trước thềm xuân mới 2025, nối tiếp những mùa xuân đất nước đang chuyển động những bước đi mạnh mẽ tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, xin được thành kính đề cập một bài thơ tuyệt tác của nhà cải cách chấn hưng đất nước Nguyễn Trường Tộ như một sức mạnh nội sinh tinh thần, tiếp sức hiện tại tiến về tương lai.
Thạch Bi Sơn ngẫu thành
Phong bất năng dao vũ bất thôi,
Bi truyền vạn cổ tự thôi ngôi.
Cô viên như tước bài sơn đỉnh,
Trác lập vô song trấn thủy ôi.
Tưởng thị bổ thiên tằng luyện quá,
Phi quan điền hải bị khu lai.
Nhược di chích trước thành song trước,
Địa tác bàn xan, hải tác bôi!
Nguyễn Văn Dũng tạm dịch:
Trên núi Đá Bia tình cờ thành thơ
Gió chẳng thể rung, mưa chẳng rơi
Bia truyền vạn cổ vẫn cao vời
Mình tròn như gọt bày trên núi
Sừng sững vô song trấn biển khơi
Nghĩ trước vá trời từng đúc luyện
Không ngừng lấp biển đến bờ phơi
Ngọn đơn nếu biến thành đôi ngọn
Đất hóa bàn ăn, biển rượu rồi!
Đất hóa bàn ăn, biển thành chén rượu! Một khí phách hiên ngang “ngẫu thành” trước giang sơn cẩm tú của một nhà cải cách, canh tân đất nước có tư duy đổi mới đến hành động quyết liệt. Tự hào thay quê hương Phú Yên trong lòng danh sĩ!
Đất hóa bàn ăn, biển thành chén rượu! Một khí phách hiên ngang “ngẫu thành” trước giang sơn cẩm tú của một nhà cải cách, canh tân đất nước có tư duy đổi mới đến hành động quyết liệt. Tự hào thay quê hương Phú Yên trong lòng danh sĩ!
Thời gian gần đây, giá nhiều loại trái cây, kể cả trái cây đặc sản, trong đó có các loại trái chủ lực của tỉnh Tiền Giang đồng loạt giảm giá sâu, khiến nhà vườn lẫn thương lái lâm vào cảnh khó khăn.
Loại thịt này là nguyên liệu dễ ăn, ít béo, bổ dưỡng, chế biến thành nhiều món ngon đa dạng khác nhau trong đó có món miến trộn ngon tuyệt.
Chia sẻ
Bất ngờ kiểm tra một cơ sở kinh doanh, mua bán trong lĩnh vực vật tư nông nghiệp, Cảnh sát Kinh tế, Công an tỉnh Cà Mau phát hiện hơn 11 tấn phân bón, cùng nhiều sản phẩm là thuốc bảo vệ thực vật do nước ngoài sản xuất, nhưng không rõ nguồn gốc.
Chia sẻ
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hồi 10 giờ, vị trí tâm bão ở vào khoảng 16,3 độ Vĩ Bắc; 113,4 độ Kinh Đông trên vùng biển phía Đông quần đảo Hoàng Sa. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 8 (62-74km/h), giật cấp 10; di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc với tốc độ khoảng 10km/h.
Chia sẻ
Theo Cổng Thông tin điện tử TP.Hải Phòng, trước giờ sáp nhập với tỉnh Hải Dương, Chủ tịch UBND TP.Hải Phòng đã có ý kiến chỉ đạo liên quan đến việc chuyển mục đích sử dụng đất, đồng thời giao Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì rà soát việc này.
Chia sẻ
Sau khi va chạm với chiếc xe khách trên cao tốc Liên Khương - Prenn, 5 người trong gia đình trên chiếc xe ô tô con đã bị thương.
Chia sẻ
HoREA cho rằng không có căn cứ pháp luật để quy định người sử dụng đất phải nộp khoản tiền bổ sung cho thời gian chưa xác định giá đất từ ngày có quyết định giao đất, cho thuê đất đến ngày 1/8/2024.
Chia sẻ
Do lưu tốc nước sông Hồng tại vị trí cầu phao Phong Châu vượt quá 3m/s, tỉnh Phú Thọ tạm dừng hoạt động cầu phao để đảm bảo an toàn cho người dân.
Chia sẻ
Các cầu thủ ĐT Việt Nam lực bất tòng tâm trước những cầu thủ nhập tịch mạnh mẽ, chất lượng của ĐT Malaysia.
Chia sẻ
Lịch công bố điểm thi vào lớp 10 năm 2025-2026 của Hà Nam được cập nhật sau đây, mời thí sinh theo dõi.
Chia sẻ
Bệnh viện K đang có hơn 20.000 người bệnh đang điều trị nội trú, các máy phải hoạt động liên tục 22-23 giờ, khiến bệnh nhân thường xuyên chờ đợi hoặc điều trị vào ban đêm.
Chia sẻ
Lịch công bố điểm thi vào lớp 10 năm 2025-2026 của Đồng Tháp được cập nhật sau đây, mời thí sinh theo dõi.
Chia sẻ
UBND tỉnh Bình Thuận cho biết, mục đích của cuộc tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025 là để thu thập thông tin, đánh giá đúng thực trạng nền nông nghiệp, bức tranh toàn cảnh về đời sống của bà con nông dân, ngư dân trên địa bàn tỉnh Bình Thuận để làm cơ sở kêu gọi các nhà đầu tư toàn diện vào lĩnh vực “tam nông”.
Chia sẻ
UBND tỉnh Quảng Trị đề xuất Bộ Nội vụ áp dụng phụ cấp đặc biệt đối với 8 đơn vị hành chính cấp xã mới sau khi giải thể cấp huyện.
Chia sẻ
Lịch công bố điểm thi vào lớp 10 năm 2025-2026 của Bắc Ninh được cập nhật sau đây, mời thí sinh theo dõi.
Chia sẻ
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng việc Ukraine từ chối nhận thi thể binh sĩ là bằng chứng chưa bao giờ rõ ràng hơn về việc đánh mất sự nhân bản.
Chia sẻ
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh đề xuất chuyển thẩm quyền của cấp huyện lên cấp tỉnh đối với các nhiệm vụ: Thành lập Hội đồng khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự; quyết định danh sách công dân gọi nhập ngũ, thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân...
Chia sẻ
Nguyễn Trãi từng bị triều đình xử tru di tam tộc nên nhiều người lầm tưởng họ tộc của ông đã bị tận diệt. Tuy vậy, các khảo cứu chỉ ra rằng, còn nhiều người sống sót sau thảm án này.
Chia sẻ
Tối muộn 10/6, hàng loạt bài đăng liên quan đến việc lừa đảo bán vé concert "Anh trai vượt ngàn chông gai" ngày 14–15/6 tại Hưng Yên gây xôn xao mạng xã hội.
Chia sẻ
Ngày 09/06/2025, tại khách sạn J.W.Marriot Hà Nội, Lễ ký kết thoả thuận hợp tác toàn diện & Hợp đồng tín dụng dự án Danko Riverside giữa Danko Group và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đã được tổ chức trang trọng, với sự tham dự của đại diện lãnh đạo hai đơn vị cùng đông đảo khách mời và đối tác.
Chia sẻ
Giữa đà tăng trưởng mạnh mẽ của bất động sản Thanh Hóa, một tọa độ vàng đang trở thành “tâm chấn” hấp dẫn giới đầu tư và người mua ở thực. Đó chính là K-Park Avenue (Vinhomes Star City), phân khu căn hộ cao cấp tọa lạc trên Đại lộ Hùng Vương - trục huyết mạch trung tâm thành phố.
Chia sẻ
Cho rằng bị anh H. tạt đầu xe, L. và D. đã lái xe máy chạy vượt lên rồi dùng chân đạp vào bánh trước khiến nạn nhân té ngã nhào trước đầu xe tải.
Chia sẻ
Nhắc đến xã Hoàng Khai (huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang), người ta lại nhớ đến một vùng đất màu mỡ trù phú với những cánh đồng bạt ngàn xanh tươi, những trại cá giống như một nghề gắn bó lưu truyền qua nhiều đời cùng hồ thủy lợi xanh mát phục vụ đời sống và tưới tiêu.
Chia sẻ
Nhân sự được cấp thẩm quyền Quảng Ngãi bổ nhiệm, điều chỉnh thuộc Ban quản lý (BQL) dự án các công trình giao thông, BQL dự án lập quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Chia sẻ
Sau chiến thắng 4-0 của Malaysia trước ĐT Việt Nam, phần lớn các tờ báo Đông Nam Á đều đưa ra nhận định rằng, "Harimau Malaya" thi đấu ở đẳng cấp cao hơn hẳn so với các học trò HLV Kim Sang-sik.
Chia sẻ
Chợ An Đông và An Đông Plaza vốn được mệnh danh là thiên đường mua sắm tại TP.HCM nhưng hiện nay, người bán đóng cửa hàng loạt. Thậm chí, có tầng chỉ còn đúng vài người kinh doanh.
Chia sẻ
Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ ngày nắng. Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ mưa vừa, mưa to, cục bộ mưa rất to.
Chia sẻ
Chiều 9/6 vừa qua, Ban Thường vụ (BTV) Tỉnh ủy Hà Nam tổ chức hội nghị cho chủ trương về một số nội dung kinh tế - xã hội. Đồng chí Trương Quốc Huy, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam chủ trì hội nghị. Dự hội nghị có đồng chí Đinh Thị Lụa, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; các đồng chí Ủy viên BTV Tỉnh ủy; lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh.
Chia sẻ
Không ai có thể phủ nhận, trong một xã hội hiện đại, minh bạch thuế là điểm mấu chốt. Thay vì thuế khoán đơn giản và dễ hiểu, giờ đây nhiều tiểu thương phải làm quen với thuế doanh thu. Với mức lợi nhuận thấp và biến động, mô hình thuế này có thể dễ dàng bào mòn biên lãi vốn đã mỏng như sợi tóc.
Chia sẻ
Di tích Trạm Nam Chơn hiện đang bị đe doạ bởi nguy cơ sạt lở bờ biển. Lãnh đạo TP Đà Nẵng yêu cầu các đơn vị khẩn trương xây dựng và đề xuất các phương án xử lý tình trạng xâm thực.
Chia sẻ
Ngày 10/6 tại Philippines, Công ty Cổ phần Di chuyển Xanh và Thông minh GSM (GSM) chính thức khai trương dịch vụ taxi điện Green GSM tại Philippines – trở thành thương hiệu taxi điện đầu tiên có mặt tại quốc gia này.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Ba Đà Rằng 
