Bình luận
0
Không đành lòng để của cải nhà nông bị nhấn chìm dưới sóng lớn, càng không thể đem người vô tội làm mồi cho cá nên Hoàng giáp Nguyễn Phục phải chịu tội chết.
Thế nhưng cái chết của Nguyễn Phục đã làm sáng tỏ lòng trung của một bậc quân tử nho học. Cái chết ấy không chỉ làm cho vua bừng tỉnh, mà còn khiến người đương thời và hậu thế mãi kính thờ tôn phục.
Nguyễn Phục (còn được gọi là Phục Công) hiệu là Tùng Giang tiên sinh, người ở thôn Đông, xã Đoàn Tùng, huyện Trường Tân, phủ Hạ Hồng, trấn Hải Dương (nay là xã Thanh Tùng, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương), sinh ra trong một gia đình có truyền thống nho gia, khoa bảng.
Tương truyền thủa nhỏ, Nguyễn Phục rất ham học, lại có tư chất thông minh hơn người nên sớm nổi danh khắp vùng. Đời vua Lê Nhân Tông, niên hiệu Thái Hòa 11 (năm 1453), Nguyễn Phục tham gia ứng thí và đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp), khoa Quý Dậu khi vừa tròn 20 tuổi.
Sau khi thi đỗ, Nguyễn Phục được vua Lê phong chức Chưởng viện Hàn lâm kiêm Vương phó (thầy dạy học cho các vương tử). Vốn thông minh, tài đối đáp, ông được vua Lê Thánh Tông đi sứ nhà Minh đến 3 lần.
Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" chép rằng: "Tháng 9 ngày 21 năm 1460, sai bồi thần là Đinh Lan, Nguyễn Phục, Nguyễn Đức Tù sang nước Minh tâu việc". Do có công lao trong việc đi sứ, giữ gìn thể diện quốc gia, ông được vua Lê Thánh Tông khen ngợi ban thưởng bạc lạng, đồng thời được cử làm Thừa tuyên tham nghị Thanh Hóa.
Năm 1463, tại kỳ thi Điện, ông được cử làm giám thí. Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" cho biết: "Tháng 2, thi Hội các cử nhân trong nước. Bấy giờ ứng cử đến hơn 4.400 người, lấy đỗ 44 người. Ngày 16, thi Điện các Tiến sĩ. Sai Nhập nội kiểm hiệu tư đồ bình chương sự là Nguyễn Lỗi, Quốc Tử Giám Tế tửu Lê Niệm làm Đề điệu, Nguyễn Phục làm giám thí, Nguyễn Như Đổ, Nguyễn Vĩnh Tích, Nguyễn Bá Kỳ làm Độc quyển. Vua thân ra đầu đề văn sách hỏi về trị đạo của các đế vương".
Vì bảo toàn quân lương và không để quân lính chết oan trên biển, Hoàng giáp Nguyễn Phục đã trái lệnh dẫn tới bị xử chém. Ảnh minh họa: INT.
Khi làm quan cho nhà Lê, ông dốc lòng vì công việc, dù ở cương vị Đô lý tự thanh tra xét các vụ kiện, Vương phó, tham nghị binh chính hay Quan ty cẩm y vệ. Năm 1470, ông theo Lê Thánh Tông đánh Chiêm Thành, được cử giữ chức Phi vận tướng quân đốc thúc binh lương.
Khi thuyền lương đến cửa Lạch Trào (Thanh Hóa) gặp bão, ông bèn lệnh chèo thuyền nhập cảng, các tòng quân đều can rằng: "Quân pháp rất nghiêm, chớ nên trái lệnh".
Ông không nghe, đáp rằng: "Thà để một mình tôi chịu tội trái lệnh, còn hơn là để cho quân lính vô tội và số lương có hạn kia chết chôn trong bụng cá".
Vì để bảo toàn quân lương nên thuyền lương đến điểm hẹn bị trễ so với thời gian quy định, vua giận sai bắt giam Nguyễn Phục. Bọn cung nhân và cận thần gièm pha với vua xin giết đi.
Đến lúc vua hiểu ra, truyền chỉ tha tội thì ông đã bị chém. Về sau biết ông bị oan, vua Lê vô cùng thương tiếc, phong tặng bốn chữ: Minh, Đạo, Hiển, Ứng và phong làm Phúc thần.
Sách "Thần tích Việt Nam" ghi: "Sau khi chiến thắng giặc Chiêm Thành trở về ngang cửa Thần Phù, gặp sóng to, gió lớn, biển động dữ dội khiến cho đoàn thuyền của nhà vua không thể qua được. Đêm đó nhà vua thao thức, tai nghe gió gào, sóng dậy, trằn trọc không sao ngủ được.
Vua sực nhớ đoàn thuyền lương trễ hạn cũng là do sóng lớn gây ra. Trong lòng hối hận thương quan đốc lương bị thác oan... trong lúc mơ màng, vua thấy ông nhung trang chỉnh tề đứng trước giường ngự tâu rằng: "Kẻ hạ thần cảm ơn tri ngộ của bệ hạ nên dẫu thác linh hồn vẫn theo ra chiến trận, nay nhờ hồng phúc quốc gia, bệ hạ dẹp xong Chiêm hầu, hạ thần lại xin hộ giá khải hoàn".
Vua Lê chợt tỉnh, vừng đông đã hửng sáng, trông ra biển lặng sóng êm. Đại quân vượt biển trở về yên ổn, vua Lê Thánh Tông truy phong quan đốc lương Nguyễn Phục tước "Đại vương biển Đông Hải", lại hạ chiếu truyền cho thiên hạ, địa phương nơi nào ngày trước có nhà cửa của Phụ Công tại các làng xóm, thì cho dân rước sắc về lập đình thờ".
Sau khi mất, Nguyễn Phục được nhân dân ở nhiều địa phương tưởng nhớ và lập miếu thờ. Thần tích và sự hiển linh của ông cũng được ghi chép trong "Ô Châu cận lục" như sau: Từ đó thường linh ứng.
Dân địa phương dựng đền thờ cúng… Lúc mới mất, người con đi đến tận nơi, tìm hài cốt đem về, có đàn voi rừng khoảng trăm con, đi hộ tống trước sau. Mọi người nhìn nhau thất sắc. Nhưng voi không hề có ý hại ai.
Lại có một người cùng quê, thuở trẻ từng đi xa học, khi trưởng thành được bổ làm quan huyện tại đây. Khi đi ngang qua đền, dâng cúng một bình rượu nhỏ, khấn rằng: "Tôi vốn là người quen cũ, xin ngài chứng cho chút lễ mọn". Lúc đó bên sông nổi lên một con cá vược, bèn bắt lấy để tế. Quan bản huyện là tri huyện họ Phạm đã làm văn bia để ghi chép lại việc thực này.
Khoảng năm Cảnh Thống, có hai vị đại tướng vâng mệnh đi đánh Chiêm Thành, ngang qua đền thờ trú lại. Đêm mộng thấy tiên sinh đến, ân cần đem chuyện con gửi gắm cho. Đến khi đại tướng ban sư trở về kinh, ít lâu đến kỳ thi Tiến sĩ, được cử làm đề điệu. Con tiên sinh quả nhiên thi đỗ. Đại tướng nghiệm việc ngày trước, bất giác thán phục, liền gọi người con đến gặp, hậu đãi và bảo cho biết việc ngày trước là như vậy.
Người con làm quan ở Hóa Châu, chính tích không tốt. Tiên sinh báo mộng cho rằng: "Hãy trở về nhà, chớ ta không nỡ để mày chết tại đây". Đầu xuân năm sau, về đến nhà thì chết. Ngoài ra việc linh dị rất nhiều không thể kể hết".
Theo tìm hiểu của phóng viên, người con của Nguyễn Phục chính là Tiến sĩ Nguyễn Đạm. Ông thi đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp) khoa Quý Mùi niên hiệu Hồng Thuận năm thứ 6 (1514), làm quan Thừa chính sứ.
Văn bia đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Quý Mùi cũng ghi nhận điều này. Trong 20 người đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân, Nguyễn Đạm đứng thứ 18 trên Lê Thời Bật và Trịnh Bá.
Nghè làng Mỹ Lộc xã Định Tiến (Yên Định – Thanh Hoá) – 1 trong 72 nơi thờ Hoàng giáp Nguyễn Phục.
Các nơi tôn Hoàng giáp Nguyễn Phục đều giữ lệ tế lễ đúng vào ngày ông bị xử tội chém vào ngày 20 tháng 10 hàng năm.
Để tưởng nhớ công lao của Nguyễn Phục, người dân các vùng ven biển từ Quảng Bình đến Đình Định và một số nơi xin rước sắc, lập đền thờ tôn ông làm Thành hoàng, đời đời phụng sự. Hiện nay, theo thống kê có tới 72 nơi tôn thờ ông trong đó có các làng như Phú Xá, Xuân Phương (Quảng Xương - Thanh Hóa), làng Đặng Xá (Hà Nam), làng Thọ Am (Thanh Trì - Hà Nội)…
Ngay tại Hội An (Quảng Nam), có ít nhất 4 di tích thờ Nguyễn Phục, như: Tân Hiệp, Thanh Hà, Sơn Phong, Cẩm Phô. Trong "Quảng Nam tỉnh tạp biên" do Viện Viễn Đông bác cổ và Hội Văn hóa dân gian Đông Dương thực hiện vào đầu thế kỷ 20, ghi chép về các đạo sắc phong từ thời vua Gia Long, Minh Mạng cho đến Khải Định có một bản sao sắc phong thần Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục cùng một số vị thần khác tại làng Sơn Phong vào năm Khải Định thứ 9 (1924).
Tại Quảng Nam và các tỉnh ven biển Trung bộ, tín ngưỡng thờ Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục là một dạng thức tín ngưỡng khá phổ biến. Qua các nguồn sử liệu, các di tích tín ngưỡng cho thấy tín ngưỡng thờ Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục có vai trò, vị thế quan trọng. Mặc dù đã trải qua hàng trăm năm tồn tại, tín ngưỡng thờ Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục vẫn còn được lưu giữ, kế thừa.
Tại quê hương Nguyễn Phục, thôn Đông (Thanh Miện – Hải Dương) cũng dựng đình tôn thờ ông làm Thành hoàng cùng với Bảng nhãn Đỗ Uông. Theo tư liệu, ngôi đình cổ được khởi dựng vào thời hậu Lê, chia làm hai phần - khu vực thiêu hương, giếng nước và khu đình chính. Do thiên tai tàn phá, một số công trình bị hư hại nên phần nào đã làm thay đổi kiểu dáng ngôi đình.
Làng Phương Bằng (Gia Lộc) cũng dựng đình tôn ông làm Thành hoàng bởi nơi đây từng là mảnh đất gắn bó mật thiết với Nguyễn Phục khi ông dựng nhà dạy học tại đây. Thôn Phương Bằng xưa có tên là Hoa Bằng, tương truyền do Thành hoàng làng Nguyễn Phục lập ra từ thời Lê sơ. Thôn Phương Bằng và thôn Đông của huyện Thanh Miện có mối quan hệ chặt chẽ vì chung Thành hoàng làng.
Có thể thấy, trong các nhà khoa bảng của thời kỳ phong kiến Việt Nam, khó có ai được nhiều làng tôn thờ như Nguyễn Phục. Là một công thần tiết nghĩa, dám đem tính mạng mình để đổi lấy sự bảo toàn của tính mạng binh lính cũng như của cải của nông dân - đủ thấy lòng trung và chí hướng vì dân mà làm quan mà Nguyễn Phục theo đuổi.
Đến nay, đã 553 năm kể từ khi Nguyễn Phục bị hình oan nhưng công lao của ông đã được ghi khắc cả trong chính sử lẫn trong huyền tích dân gian. Tấm gương Nguyễn Phục trong lòng dân không chỉ là một thanh quan, mà còn là một nhà khoa bảng hoá thần linh – được triều Lê sơ cũng như các triều đại về sau sắc phong, như một sự ghi công không bao giờ được quên, cả hôm nay và mãi về sau này.
Bản "Đông Hải Đại vương sự tích" tại Thư viện Quốc gia Việt Nam.
Tương truyền, Hoàng giáp Nguyễn Phục còn là thủy tổ của nghề chăn tằm. Nhiều làng quê ven các con sông lớn như sông Đáy, sông Nhuệ của Hà Tây cũ (nay là Hà Nội) có nghề tằm tơ, canh cửi phát triển cũng tôn vinh Nguyễn Phục làm Thành hoàng của làng.
Hiện nay, tại Thư viện Quốc gia Việt Nam đang lưu 1 bản "Đông Hải Đại vương sự tích" viết về sự tích, duệ hiệu được sắc phong cùng các bài văn tế lễ trong năm thờ phụng Đông Hải Đại vương Nguyễn Phục.
Hòa ước Nhâm Tuất (1862) – bản hàng ước đầu tiên giữa triều đình nhà Nguyễn và thực dân Pháp – không chỉ đánh dấu bước lùi nghiêm trọng về chủ quyền mà còn phơi bày sự yếu hèn của một triều đại đang hoang mang trước thế trận. 12 điều khoản được ký trong thế yếu đã khiến đại Việt mất đất, mất quyền, và dọn đường cho thực dân xâm lược.
Bệnh nhân nhập viện với biểu hiện gồm rối loạn đại tiện, mót rặn liên tục, đại tiện ra máu, phân nhầy, sụt cân nhanh trong vòng 3 tháng gần đây.
Chia sẻ
Thành phố Đà Nẵng yêu cầu các cơ quan chức năng thực hiện việc xin lỗi người dân, doanh nghiệp, chấn chỉnh, xử lý nghiêm các cơ quan, đơn vị trực thuộc, cán bộ, công chức, viên chức có hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, làm phát sinh thêm thủ tục hành chính.
Chia sẻ
Mối tình nơi cửa Phật giữa các cao tăng và ni cô đã trở thành một trong những tình tiết khó quên với người hâm mộ tiểu thuyết kiếm hiệp Kim Dung.
Chia sẻ
BAF ghi nhận lợi nhuận sau thuế quý II/2025 đạt mức cao nhất kể từ khi niêm yết, trong đó, lợi nhuận chăn nuôi cao kỷ lục với mức tăng trưởng đạt tới 445%.
Chia sẻ
Xã Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh (tên của huyện Tiên Du cũ) nơi được quy hoạch trở thành trung tâm Đại học với nhiều trường Đại học sắp đổ về xây dựng, chưa kể dự án khu đô thị của Tập đoàn Sungroup cũng sắp khởi công, lại có cả Hội Lim đã tổ chức Đại hội Đảng lần thứ nhất sau sắp xếp đơn vị hành chính.
Chia sẻ
Penthouse luôn là ngôi sao sáng nhất trong thế giới bất động sản, biểu tượng của tầm nhìn xa hoa và đẳng cấp thượng lưu. Tại Thanh Hóa, các căn penthouse - dinh thự trên không tại K-Park Avenue (Vinhomes Star City) càng trở nên đặc biệt khi kết hợp cùng phong cách Seoul hiện đại, mang đến một chuẩn mực sống hoàn toàn mới cho xứ Thanh.
Chia sẻ
Một tay súng có vũ trang đã nổ súng bên trong một tòa nhà văn phòng cao tầng ở Midtown Manhattan vào tối thứ Hai (theo giờ Mỹ), được cho là đã giết chết ít nhất 4 người và làm bị thương ít nhất 2 người khác trước khi tự sát, nhiều phương tiện truyền thông đưa tin.
Chia sẻ
Chiều ngày 28/7/2025, tại Hà Nội, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) phối hợp cùng Công ty KPMG tổ chức Hội thảo “AI và chiến lược xây dựng lộ trình AI”. Hội thảo nhằm chia sẻ thông tin, xu hướng và kinh nghiệm trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào lĩnh vực tài chính ngân hàng.
Chia sẻ
Mới đây, trong cuộc trò chuyện với MC Nguyên Khang, nghệ sĩ Hồng Đào đã có những chia sẻ thú vị xoay quanh hành trình đến với hai bộ phim đạt doanh thu trăm tỷ là "Mai" và "Chị dâu".
Chia sẻ
Thị trường tín chỉ carbon: Sau 3 năm thí điểm, Ngân hàng Thế giới đã thanh toán số tiền chuyển nhượng tương ứng là 51,5 triệu USD.
Chia sẻ
Phòng Cảnh sát PCCC về CNCH (Công an Hải Phòng) cứu 5 người thoát khỏi vụ cháy nhà dân ở đường Nguyễn Bình, phường Gia Viên.
Chia sẻ
Theo quy định, Nhà nước sẽ giảm 50% tiền sử dụng đất đối với người dân được cơ quan có thẩm quyền giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất đối với người nghèo, hộ gia đình hoặc cá nhân là người dân tộc thiểu số tại các địa bàn không thuộc địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo.
Chia sẻ
Thị trường tài sản số hôm nay 29/7 chứng kiến giá Bitcoin và hàng loạt các đồng tiền điện tử cùng giảm, bất chấp trong cuộc họp báo gần đây tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã tiếp tục ủng hộ sự bùng nổ tiền điện tử.
Chia sẻ
Cây cảnh đặc biệt này có màu xanh lam nhạt lấp lánh, đổi màu tùy theo ánh sáng, tạo nên vẻ đẹp huyền bí và cuốn hút, tràn đầy sức sống.
Chia sẻ
Thỏa thuận ngừng bắn Thái Lan - Campuchia chính thức có hiệu lực từ 0h sáng 29/7, đánh dấu phép thử quan trọng cho nỗ lực chấm dứt 5 ngày giao tranh dữ dội dọc biên giới hai quốc gia láng giềng.
Chia sẻ
Khi phẫu thuật, ê-kíp phát hiện dây rốn bất thường: dài khoảng 1 mét, gấp đôi bình thường và xoắn vặn nhiều vòng.
Chia sẻ
Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã và đang tạo nên những chuyển biến tích cực, sâu rộng tại An Giang. Hơn một thập kỷ triển khai, chương trình này không chỉ góp phần thay đổi diện mạo nông thôn mà còn nâng cao đáng kể đời sống vật chất và tinh thần của người dân.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay ngày 29/7, giá dầu thô hôm nay tăng gần 2 USD/thùng, mức cao nhất trong vài tháng trở lại đây.
Chia sẻ
Với thủ thành Trần Trung Kiên (cao 1m91 m) trong khung gỗ, U23 Việt Nam có điểm tựa vững vàng nếu phải bước vào loạt đá luân lưu với U23 Indonesia ở chung kết U23 Đông Nam Á 2025 diễn ra lúc 20 giờ ngày 29/7.
Chia sẻ
Từ ngày 23 đến 27/7, Hải quân Nga đã tổ chức các cuộc tập trận, với tên gọi "Bão tháng Bảy", rõ ràng ám chỉ rằng tốt hơn hết là không nên chọc giận Moscow, hãng tin RIA bình luận.
Chia sẻ
Sau hơn hai năm triển khai liên tục, Chương trình "Phiên chợ trái tim" và hoạt động "Bữa cơm yêu thương" do Báo Nông Thôn Ngày Nay tổ chức sẽ chính thức khép lại từ ngày 1/8/2025.
Chia sẻ
Yên Mô, một xã mới được hợp nhất tại tỉnh Ninh Bình, đang trở thành điểm sáng trong hành trình xây dựng nông thôn mới (NTM) gắn liền với chuyển đổi số ở tỉnh Ninh Bình mới (sau sáp nhập tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định). Sự đồng lòng ủng hộ từ người dân chính là động lực lớn nhất, hứa hẹn một tương lai hiện đại và phát triển bền vững cho vùng đất này.
Chia sẻ
Xã Hàm Thạnh tỉnh Lâm Đồng, vừa tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Hàm Thạnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã đặt ra nhiều mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững, du lịch sinh thái gắn với kinh tế rừng và hồ Ka Pét, nâng cao thu nhập người dân…
Chia sẻ
Trước trận chung kết Giải vô địch U23 Đông Nam Á 2025 gặp chủ nhà U23 Indonesia, tiền vệ Việt kiều Viktor Lê khẳng định U23 Việt Nam đang có sự chuẩn bị tốt cả về chuyên môn lẫn tinh thần, với quyết tâm giành chiến thắng.
Chia sẻ
Nửa đầu năm 2025, Công ty CP Trung tâm hội chợ Triển lãm Việt Nam (VEFAC) đạt doanh thu gần 45.000 tỷ đồng, gấp hơn 89.000 lần cùng kỳ nhờ chuyển nhượng dự án Vinhomes Global Gate; lãi sau thuế đạt 15.250 tỷ đồng, thực hiện 95% kế hoạch năm.
Chia sẻ
Việt Nam trong tôi bắt đầu từ những khóm tre xanh ngút ngàn. Tre mọc lên bên ruộng lúa, nép mình nơi triền đê, đứng lặng lẽ bên sân đình làng cổ hay góc vườn nhà. Tre không ồn ào, chỉ lặng im mà sống, sống trọn một đời hiến dâng cho đất.
Chia sẻ
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hu, phía Tây Bắc tỉnh Thanh Hóa vừa phối hợp với Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội tái thả 59 con động vật hoang dã quý hiếm, thuộc 11 loài trở lại môi trường tự nhiên sau khi được cứu hộ. Pù Hu là khu bảo tồn thiên nhiên có diện tích gần 28.000ha, nơi đây là ngôi nhà chung an toàn của nhiều loài động vật hoang dã, động vật rừng có tên trong sách Đỏ.
Chia sẻ
Viglacera báo lãi quý 2/2025 tăng vọt lên 540 tỷ đồng, gấp hơn 3 lần cùng kỳ, nhờ mảng cho thuê khu công nghiệp và dòng tiền tài chính dồi dào tiếp sức tăng trưởng.
Chia sẻ
Trên cánh đồng bưng biền sình lầy, phèn mặn, trồng lúa ít hiệu quả, trồng tràm giá bấp bênh, nông dân đã chọn hướng đi mới với sự đồng hành cùng chính quyền. Làng mai vàng của xã Tân Tây, tỉnh Tây Ninh đã ra đời và phát triển lên tới gần 600 ha.
Chia sẻ
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rút ngắn đáng kể khung thời gian mà ông đặt ra cho Nga và Ukraine để đạt được thỏa thuận ngừng bắn, cảnh báo rằng Moscow hiện chỉ còn 10 đến 12 ngày để đạt được thỏa thuận hoặc phải đối mặt với các lệnh trừng phạt mới.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV 
