Khi nhận xét về thú sử dụng ngọc ở Trung Quốc, một nhà khảo cứu về kim hoàn ở phương Tây, tiến sĩ Alfred Doodan (Mỹ) đã viết: Người Trung Hoa cho rằng ngọc là vật quý, hội đủ 5 đức tính cơ bản của con người, gồm nhân ái, khiêm tốn, dũng khí, công bằng và thông thái. Do đó việc họ tôn sùng nó là điều tất nhiên. Theo ông, đạo đức phương Đông nằm cả trong viên ngọc...

Ngày xưa, người Trung Quốc xem ngọc như một “vật thiêng”, vật trân trọng, quý giá bậc nhất, thậm chí coi như mạng sống, sẵn sàng đổ máu để tranh giành lấy. Chỉ những nhà quyền quý mới có được ngọc trong nhà và những bậc vua chúa mới được quyền sở hữu ngọc và dùng ngọc để làm biểu tượng quyền lực, địa vị tối cao. Ví dụ như ngọc tỷ, tức con dấu riêng của các bậc hoàng đế dùng để đóng dưới các chiếu chỉ, văn kiện. Hay như các ngọc ấn, ngọc bội mang tính đặc trưng mà các đại thần, vương tước thường hay sử dụng để làm vật gia bảo, vật trấn trạch cho riêng mình. Chính vì thế nên có thời ở Trung Quốc, dân thường không được dùng bạch ngọc là của riêng, bởi vì bạch ngọc chỉ để dùng làm ngọc tỷ, ngọc bội. Từ đời Tần cho tới đời Tống, lệ này vẫn còn được giữ.

Miếng ngọc mang hình chim phượng hoàng đã xuất hiện cách đây hơn 7.000 năm.

Những viên ngọc đẫm máu

Khoảng 300 năm trước Công nguyên, ở nước Sở (Trung Quốc), vào triều Lệ Vương, có Biện Hòa là một thường dân, làm nghề buôn bán, may mắn có được một viên ngọc thô (ngọc chưa được trau chuốt), ông ta biết chắc đó là viên ngọc cực quý, nghĩ rằng thay vì sở hữu nó chi bằng đen cống nộp nó cho nhà vua, ắt tỏ rõ được bụng dạ trung thành của mình, đồng thời cũng yên tâm vì trao được vật quý cho người xứng đáng được sở hữu nó. Ông tìm dịp dâng lên Lệ Vương.

Nhà vua nhìn thấy viên ngọc thô thiển, có ý xem thường, bèn bảo một tay thái giám mài thử xem thật giả. Tên thái giám ngu dốt sợ rằng nếu Biện Hòa có công dâng ngọc, biết đâu nhà vua sẽ sủng ái ông ta, làm ảnh hưởng đến địa vị của hắn. Do vậy, hắn liền gièm pha rằng đó là viên ngọc giả! Biện Hòa bị gán tội khi quân, bị chặt mất một chân. 

Lệ Vương băng hà, Vũ Vương nối ngôi. Lần này Biện Hòa vẫn nuôi ý định dâng vua viên ngọc. Ông xin được vào cung để dâng lên vua viên ngọc thô tai ác đó. Lần này càng không may bởi người được vua ra lệnh thử viên ngọc vốn là người có tư thù với ông nên hắn chưa thử xong đã vội lắc đầu, chê ngọc giả. Kết quả là Biện Hòa bị chặt nốt chân còn lại! Quá đau đớn uất hận, Biện Hòa bèn ôm lấy viên ngọc, lao đầu vào tường toan tự tử. Vũ Vương kịp ngăn lại và sau đó đích thân xem xét viên ngọc. Cuối cùng ông cũng nhận ra đó là viên ngọc cực kỳ quý giá. Nhà vua hối hận thì mọi sự đã muộn. Biện Hòa đã trở thành người tàn phế, máu của ông loang đỏ cả sân triều. Từ đó viên ngọc quý này được mang tên là “ngọc bích Biện Hòa” – viên ngọc đẫm máu trong lịch sử Trung Hoa.

Ngọc dưới nấm mồ

Còn có một loại ngọc rất kỳ bí, chỉ ở Trung Quốc mới có. Đó là những viên ngọc chôn theo người chết, mà người phương Tây gọi là Grave Jade (ngọc dưới mồ). Theo niềm tin của người Trung Hoa, ngọc thạch có một tính năng siêu phàm: để trị bệnh, để trường sinh bất lão, để giữ xác chết mãi mãi nguyên vẹn, để mang lại phúc lành...

Một trong những ngôi mộ cổ được khai quật gần đây ở miền trung Trung Quốc, người ta tìm thấy trong đó rất nhiều báu vật, trong số này thì ngọc thạch là nhiều hơn cả. Có một điều hết sức phi thường mà khoa học chưa chứng minh được là những mộ huyệt có nhiều ngọc thạch chôn theo xác chết thì lạ lùng thay, những xác chết đó vẫn còn nguyên vẹn, dù sau hơn 2.000 năm, như trường hợp của hoàng tử Liêu Thân và vợ là Tôn Vãn thuộc triều Hán, đã được chôn ngót 2.000 năm. Khi khai quật, những người chứng kiến đã vô cùng kinh ngạc, bởi cả hai xác chết vẫn còn nguyên vẹn, chẳng khác gì các xác ướp trong các hầm mộ của người Ai Cập cổ đại. Điều lạ là, các thi thể chẳng hề được tẩm ướp bất cứ thứ gì, ngoài việc bên cạnh có rất nhiều viên ngọc! Sau khi nghiên cứu kỹ, các nhà khai quật đã cho rằng, chính ngọc thạch đã giữ được sự nguyên vẹn của xác chết.

Một điều lạ nữa là những viên ngọc chôn theo dưới mồ ấy, sau một thời gian dài, khi đào lên, chúng sẽ có sự biến đổi khác thường: bạch ngọc thì từ trong suốt đã biến sang màu trắng đục hơn và từ bên trong ửng lên những vân màu hồng, giống như những sợi chỉ máu. Cẩm thạch thì từ màu xanh lục biến đổi sẫm hơn, ửng hồng như nhuộm với máu. Riêng hồng ngọc, hoàng ngọc, lam ngọc... thì màu sắc cũng có sẫm thêm, nhưng khi đặt dưới ánh sáng mặt trời hay ánh sáng đèn, nó rực lên một thứ ánh sáng lung linh kỳ dị, như từ một cõi u minh nào đó. Người ta nói rằng, những viên ngọc đó đã thấm máu và tinh khí từ cơ thể người, hay đúng hơn là thấm hồn người chết. Do đó nó càng trở thành vô giá, cực kỳ linh thiêng.

Ngọc để trị bệnh và giữ sắc đẹp

Tương truyền, Từ Hy Thái hậu lúc còn trẻ đã có cái thú mê ngọc và xem ngọc như vật bất ly thân. Bà được một nhà sư Lạt ma bí mật chỉ cho cách dùng ngọc để giữ gìn sắc đẹp. Cách đó rất ly kỳ như sau: muốn cho làn da mãi mãi tươi nhuận, dù già mà vẫn không có nếp nhăn thì dùng ngọc trai nấu nhừ, tán nhuyễn, pha với sữa của phụ nữ có con so rồi thoa lên mặt, lên da ở bất cứ đâu mỗi buổi sáng tối như ngày nay phụ nữ thoa kem dưỡng da. Hoạt chất đặc biệt ở ngọc trai sẽ giúp duy trì sự tươi trẻ. Điều này đã được chứng minh, Từ Hy Thái hậu sau này khi đã trên 60 tuổi nhưng nhan sắc vẫn còn như người ở tuổi thanh niên.

Tương truyền rằng lúc qua đời ở tuổi 70, nhan sắc của bà vẫn còn tươi tắn! Người ta khẳng định rằng, có được nhan sắc đó là nhờ vào tính năng ưu việt của ngọc thạch. Nguyên là lúc nào trong người của bà Từ Hy Thái hậu cũng mang theo hai viên bạch ngọc thuộc loại quý hiếm nhất, chúng có kích cỡ to bằng quả trứng. Chính các Lạt ma đã bảo đảm với Từ Hy Thái hậu rằng, khi nào bà còn giữ được hai viên bảo ngọc đó trong người thì sinh lực sẽ luôn dồi dào, ngọc sẽ đẩy lùi được mọi bệnh tật...

Đúng hay sai về truyền thuyết trên, cho đến nay chưa ai chứng minh được. Nhưng rõ ràng là người ta vẫn cứ tin rằng ngọc thạch có nhiều khả năng kỳ lạ, huyền bí như những truyền thuyết. Bởi thế, cho mãi đến ngày nay, người Trung Hoa vẫn tôn sùng thứ bảo thạch đó và họ đã đem cái thú đam mê này truyền sang cho rất nhiều người trên thế gian!

×