Thu Thủy-Phòng Phát huy Giá trị Tài liệu (Cổng TTĐT TTLT QG I)
Chủ nhật, ngày 18/08/2024 05:53 GMT+7
Bình luận
0
Chủ nhân lăng Cơ Thánh là ông Nguyễn Phúc Luân – Thân phụ của Vua Gia Long, người sáng lập vương triều Nguyễn với 13 đời Vua trị vì trong 143 năm, mà vị Vua cuối cùng là Hoàng đế Bảo Đại.
Ông Nguyễn Phúc Luân sinh ngày 11 tháng Sáu năm 1733 (29 tháng Tư năm Quý Sửu), mất ngày 24 tháng Mười năm 1765 (10 tháng Chín năm Ất Dậu), là con thứ hai của Võ vương Nguyễn Phúc Khoát (1714-1765), anh của Định vương Nguyễn Phúc Thuần (1765-1777), được đào tạo để nối nghiệp chúa.
Hình ảnh lăng Cơ Thánh, nơi an nghỉ của thân phụ vua Gia Long, làng Cư Chánh, xã Thủy Bằng, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế. Sưu tầm.
Năm Ất Dậu (1765), chúa Nguyễn Phúc Khoát băng hà, đã để lại Di chiếu cho người con trai thứ hai là Nguyễn Phúc Luân nối ngôi. Nhưng Tể tướng Trương Phúc Loan cùng một số gian thần lộng quyền sửa đổi di chiếu, tống Nguyễn Phúc Luân vào ngục và đưa Nguyễn Phúc Thuần (chỉ mới 12 tuổi) lên ngôi làm “bù nhìn” để dễ bề giám sát. Tháng Chín năm 1765, Nguyễn Phúc Luân qua đời ở phủ đệ [1].
Năm 1790, tướng Nguyễn Văn Ngũ của quân Tây Sơn sai người đào mồ Nguyễn Phúc Luân, lấy xương cốt ném xuống dòng sông Hương. Một ngư dân là Nguyễn Ngọc Huyên làm nghề chài lưới vớt được xương sọ, cất giấu và trao lại cho Vua Gia Long để làm lễ cát táng[2].
Năm 1801, Vua Gia Long lệnh cho cải táng hài cốt tại nơi chôn cất cũ, đặt tên là Cơ Thánh lăng. Do lăng chỉ chôn hộp sọ của Nguyễn Phúc Luân, nên dân địa phương vẫn quen gọi là lăng Sọ.
Năm Gia Long thứ 3 (1804), nhà vua phong cho Ngọc Huyên chức Cai đội, làm Suất xã dân xã Cư Chánh sai giữ gìn lăng hoàng khảo[3].
Đến năm Minh Mệnh thứ 11 (1830) Nguyễn Ngọc Huyên được phong tước An Ninh bá. Khi mất, Vua Gia Long đã cho lập miếu thờ ông ngay bên cạnh lăng mộ chúa Nguyễn Phúc Luân[4].
Sinh thời ông Nguyễn Phúc Luân không ở ngôi chúa. Nhưng năm 1806, Vua Gia Long vẫn truy tôn miếu hiệu của thân phụ là Hưng tổ Hiếu Khang Hoàng đế và hậu hiệu của thân mẫu là Hưng tổ Hiếu Khang Hoàng hậu.
Cả hai vị này đều thờ tại Hoàng khảo miếu nằm góc Tây nam trong Hoàng thành. Miếu xây dựng vào năm Gia Long thứ 3 (1804) [5], trên vị trí Thế miếu hiện nay.
Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Châu bản triều Nguyễn: Bản phụng chỉ của nhà Vua ban cho Nguyễn Hữu Thận ngày mồng 1 tháng Chín năm Minh Mệnh thứ 6 (1825) về việc thưởng cho binh lính, thợ săn, dân phu phục vụ ngày giỗ ở Hưng miếu.
Năm Minh Mệnh thứ 2 (1821), Hoàng khảo miếu được dời lùi về phía bắc chừng 50m để lấy chỗ dựng Thế miếu và đổi tên thành Hưng Tổ miếu[6]. Hằng năm, vào các ngày giỗ tổ Hưng miếu, triều đình đều phái binh lính, thợ săn, dân phu săn bắt thú rừng và các địa phương dâng tiến sản vật để phục vụ làm tế lễ.
Ngày mồng 1 tháng Chín năm Minh Mệnh thứ 6 (1825) nhà Vua ban chỉ cho Nguyễn Hữu Thận cấp thưởng cho 14 tên lính Cẩm y, Nội hầu, Thượng trà, Tiểu sai, mỗi tên 5 mạch tiền; 120 thợ săn, dân phu ở Phù Bài, Thuỷ Ba, mỗi tên 5 mạch tiền, nửa phương gạo; dân phu ở phủ Thừa Thiên theo hầu việc, 5 phương gạo phục vụ các ngày mồng 10, 14 tháng Chín là ngày giỗ tổ Hưng miếu [7].
Vào những dịp cuối năm hay tiết thanh minh các vua triều Nguyễn đều đích thân hoặc phái công tôn, hoàng thân đến lăng Cơ Thánh tế lễ, để tỏ lòng của con cháu tưởng nhớ tới công đức của tổ tiên. Bản phụng dụ của nhà vua ban cho Phan Bá Đạt ngày 14 tháng Ba năm Thiệu Trị thứ nhất (1841): “Tết Thanh minh năm nay trẫm đến yết lễ lăng Thiên Thụ rồi lại đến yết lễ tại các lăng Cơ Thánh, Thụy Thánh, và lăng của hoàng tỷ.
Thấy các cây thông ở đó xanh tốt, đường đi thẳng thắn chỉnh tề thật là an ủi lòng kính hiếu của trẫm. Vì vậy những người thủ hộ từ thân biền cho tới binh lính, gia ân đều thưởng cho mỗi người 2 tháng tiền lương” [8].
Khu vực tẩm được bao bọc bởi tường thành khổng lồ, quy mô hoành tráng với nhiều công trình, tuy nhiên đến nay phần lớn đã bị chiến tranh hủy hoại, chỉ còn lại khu vực chính, nơi có nấm mồ hình vuông, 3 tầng chôn sọ Chúa Nguyễn Phúc Luân vẫn nguyên vẹn.
Sử liệu gốc - Châu bản triều Nguyễn còn giữ lại những kí ức về lịch trình tu bổ nền mặt tường thành có nhiều chỗ bị hư hại vào năm Tự Đức thứ 20 (1867), cột trụ cấm năm Tự Đức thứ 21 (1868), lan can bị cháy vào trong hạn cấm vào năm Duy Tân thứ 9 (1915), giới hạn cột cấm bên trái lăng bị cháy vào năm Bảo Đại thứ 5 (1930) [9].
Tồn tại đã hơn 200 năm với kiến trúc lăng Sọ thực tế không độc đáo và hoành tráng như lăng tẩm của các vị vua dưới triều Nguyễn khác.
Tuy nhiên, sự hiện hữu của Cơ thánh lăng nhắc nhở một trang sử ảm đạm của lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ XVIII và những câu chuyện đượm buồn của cuộc đời chúa Nguyễn Phúc Luân vang vọng mãi đến ngàn đời sau.
Đại Nam nhất thống chí. Tập I. NXB Thuận Hóa, Thừa Thiên Huế, 1992, tr.40: “Lăng Cơ Thánh táng Hưng tổ Hiếu Khang Hoàng đế, ở núi Cư Chánh, huyện Hương Thủy”.
[1] Đại Nam thực lục. Tập 1. NXB Giáo dục. Hà Nội, 2007, tr.180.
[2] Đại Nam thực lục. Tập 1. NXB Giáo dục, Hà Nội, 2007, tr.499.
[3] Đại Nam thực lục. Tập 1. NXB Giáo dục, Hà Nội, 2007, tr.634.
[4] Đại Nam thực lục. Tập 1. NXB Giáo dục, Hà Nội, 2007, tr.499.
[5] Đại Nam thực lục. Tập 1. NXB Giáo dục, Hà Nội, 2007, tr.629.
[6] Đại Nam nhất thống chí. Tập 1. NXB Thuận Hóa, Thừa Thiên Huế, 1992, tr. 40.
[7] TTLTQG I, Châu bản triều Nguyễn.
[8] TTLTQG I, Châu bản triều Nguyễn.
[9] TTLTQG I, Châu bản triều Nguyễn.
CLB Bắc Ninh đã chính thức bổ nhiệm HLV Paulo Foiani vào “ghế nóng”. Trước đó, nhà cầm quân người Brazil này từng có 5 tháng dẫn dắt CLB CAHN và để lại những dấu ấn nhất định.
Chia sẻ
Mưa xối xả ở vùng thượng nguồn, 2h ngày 23/7, nước lũ đổ về lòng hồ thủy điện Bản Vẽ, Nghệ An đạt 12.800 m3/s vượt lưu lượng đỉnh lũ kiểm tra 10.500 m3/s. Hiện, nhiều địa phương ở Nghệ An đã bị ngập sâu.
Chia sẻ
Sáu tháng đầu năm 2025, sinh viên Trường Đại học Tài chính – Marketing (UFM) liên tiếp ghi dấu ấn ấn tượng tại các sân chơi học thuật và văn hóa – nghệ thuật cấp quốc gia.
Chia sẻ
Một vụ án mạng nghiêm trọng xảy ra tối 20/7 tại thành phố Incheon khiến dư luận Hàn Quốc bàng hoàng. Một người đàn ông 63 tuổi đã dùng súng tự chế bắn chết con trai ruột của mình ngay giữa bữa tiệc sinh nhật.
Chia sẻ
Giá USD hôm nay 23/7 trên thế giới giảm mạnh khi tiếp tục bị ảnh hưởng những lo ngại về tác động kinh tế do thuế quan, sự độc lập của Fed... Đáng chú ý, đồng bạc xanh giảm so với yen Nhật sau khi Tổng thống Donald Trump công bố thỏa thuận thương mại với Nhật Bản.
Chia sẻ
Người dân chuyển đến nơi ở hợp pháp mới và thuộc một trong 7 trường hợp theo Luật Cư trú 2020 bắt buộc phải đăng ký thường trú trong thời hạn 12 tháng, kể từ ngày đủ điều kiện. Trường hợp không thực hiện đúng quy định, có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
Chia sẻ
Qua Kỳ họp thứ 2, HĐND tỉnh Lâm Đồng đã thông qua Nghị quyết Phân bổ nguồn vốn ngân sách nhà nước thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi năm 2025 với số tiền gần 300 tỷ đồng.
Chia sẻ
Ngày 22/7, Ozzy Osbourne, giọng ca chính của ban nhạc heavy metal huyền thoại Black Sabbath, qua đời ở tuổi 76 trong sự tiếc thương của người hâm mộ toàn cầu.
Chia sẻ
Năm 1331, cô gái 15 tuổi người Cao Ly được đưa tới Đại đô - kinh đô nhà Nguyên trong lịch sử Trung Hoa (nay là Bắc Kinh) cùng với hàng trăm người khác theo hình thức cống nạp. Cô gái này sau này được gọi là hoàng hậu Ki - người phụ nữ quyền lực nhất trong giai đoạn cuối thời nhà Nguyên ở Trung Hoa.
Chia sẻ
Geovane Magno chia tay Hồng Lĩnh Hà Tĩnh, chuyển tới CLB Ninh Bình?; Chelsea chốt giá bán Nkunku; Donnarumma có thể rời PSG; Liverpool tìm cách chia tay Chiesa; Sao M.U lên chức bố lần thứ hai.
Chia sẻ
Giống lúa nếp TK97 thích hợp với điều kiện đồng đất xã Kiến Hưng (TP Hải Phòng) do có khả năng kháng sâu bệnh tốt, cho năng suất trung bình từ 55–56 tạ/ha, cá biệt có ruộng đạt trên 58 tạ/ha. Xã Kiến Hưng trước đây là một xã của huyện Kiến Thụy cũ.
Chia sẻ
Sự bình tĩnh về chính trị ở châu Âu và việc phớt lờ thảm họa ở Ukraine sẽ hoàn toàn thay đổi tiến trình của cuộc xung đột, nhà báo Hamish de Bretton-Gordon viết cho tờ Telegraph.
Chia sẻ
Vào tối ngày 23/7/2025, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, chương trình “Ký ức những huyền thoại” sẽ được tổ chức bởi Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp cùng các đơn vị liên quan. Sự kiện diễn ra nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025) và hướng tới 80 năm Cách mạng tháng Tám, Quốc khánh 2/9, cùng nhiều dấu mốc lịch sử trọng đạ i khác trong năm 2025.
Chia sẻ
Mới đây, Nghệ sĩ Nhân dân Mỹ Uyên đã bày tỏ sự xúc động khi đến thăm Bảo tàng Gốm Thời Dựng Nước của diễn viên Chi Bảo - cũng là một người bạn, người đồng nghiệp của chị.
Chia sẻ
Lúc 21h ngày 22/7, lưu lượng về thượng lưu hồ thủy điện Bản Vẽ (Nghệ An) đạt 9.543m3/s, gần đạt lưu lượng đỉnh lũ kiểm tra là 10.500m3/s (tần suất 0,02%, tức là 5000 năm mới xảy ra một lần).
Chia sẻ
Cây cảnh này với tán lá xanh đậm hấp dẫn với các đốm màu xanh xám và kem; hoa thơm, quả có sọc vàng tươi đẹp, hương vị chua ngọt ngon miệng.
Chia sẻ
Người bệnh bị vàng da, mệt mỏi, đau bụng vùng thượng vị và hạ sườn, đi khám mới "tá hỏa" vì đường mật vừa có sỏi, vừa có giun.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay ngày 23/7 trên các trang giao dịch dầu thô thế giới giá dầu thô tiếp tục lao dốc, các loại dầu thô đã mất mốc 70 USD/thùng trong nhiều ngày liên tiếp.
Chia sẻ
U23 Việt Nam đã giành chiến thắng 2-1 trước U23 Campuchia để giành quyền vào bán kết giải vô địch bóng đá U23 Đông Nam Á 2025, nhưng người hâm mộ vẫn không yên tâm về lối chơi của thầy trò HLV Kim Sang-sik.
Chia sẻ
Ninh Bình đang nỗ lực khẩn cấp tiêu úng, cứu hàng chục nghìn ha lúa mùa bị ngập trắng do ảnh hưởng của bão số 3 (Wipha). Tình hình thiệt hại cây lúa tại các địa phương như: Xã Kim Đông, Bình Minh, Phát Diệm...tỉnh Ninh Bình đặc biệt nghiêm trọng, đối mặt nguy cơ thối rễ nếu nước không kịp rút.
Chia sẻ
"Tôi thích đọc “Đất nước” của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm chính vì cảm hứng nồng nàn, yêu mến về lịch sử, văn hoá... Nếu phải lựa chọn “tác phẩm về hình tượng Đất nước đi cùng năm tháng”, tôi sẽ chọn các bài thơ mang tên “Đất nước”", nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên chia sẻ.
Chia sẻ
Bốn con sông Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ và Sét từng là trục tiêu thoát nước quan trọng của khu vực nội đô Hà Nội, đồng thời đóng vai trò trong hệ thống sinh thái đô thị truyền thống.
Chia sẻ
Một số người Ukraine biết ơn Nga vì các cuộc không kích vào các trung tâm tuyển dụng trên lãnh thổ (TRC), tờ báo Đức Focus đưa tin.
Chia sẻ
Nghị định số 209/2025/NĐ-CP ngày 21/7/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 Nghị định của Chính phủ thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Quốc phòng.
Chia sẻ
Mặt đường lầy lội, chi chít ổ voi ổ gà khiến người dân sống ven tuyến đường khốn đốn vì “nắng bụi, mưa bùn”, thậm chí phải đóng cửa, ngừng kinh doanh. Nguyên nhân là do tuyến đường trăm tỷ Nam Cao nối dài (phường Hòa Khánh, TP.Đà Nẵng) thi công dang dở vì vướng giải phóng mặt bằng.
Chia sẻ
Nằm ở độ cao 800–1500m, Mù Cang Chải (trước thuộc tỉnh Yên Bái nay là tỉnh Lào Cai) quanh năm mây phủ, khí hậu trong lành, rừng nhiều cây thuốc quý, hoa rừng nở bốn mùa. Đây là điều kiện để người dân phát triển nghề nuôi ong lấy mật, mở ra hướng đi giúp bà con tăng thu nhập, từng bước giảm nghèo bền vững. (Phóng sự được thực hiện trước ngày 01/7/2025)
Chia sẻ
Theo kế hoạch triển khai thi hành Luật Cán bộ, công chức năm 2025, việc bố trí công chức vào vị trí việc làm và xếp ngạch tương ứng với vị trí việc làm phải được thực hiện trước ngày 1/7/2027.
Chia sẻ
Phát biểu tại cuộc họp báo sau trận đấu với U23 Campuchia tại lượt trận cuối bảng B giải vô địch U23 Đông Nam Á 2025, HLV Kim Sang-sik khẳng định đội tuyển U23 Việt Nam sẽ có sự chuẩn bị thật tốt để giành chiến thắng tại vòng bán kết, dù phải đối diện với đối thủ nào.
Chia sẻ
Các tổ chức Nga có thể thay thế Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) sau khi cơ quan này bị Tổng thống Mỹ Donald Trump giải thể, theo National Interest.
Chia sẻ
Từ chiếc loa bên trong chứa 3 viên ma túy, cảnh sát phát hiện Hùng và Nhân mua ma túy về cất giấu ở phòng trọ, rồi "xé lẻ" bán kiếm lời.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
