Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Trong bài viết ngắn này, chúng tôi xin được nói về những địa danh Tha La của tỉnh nhà Tây Ninh và ý nghĩa cụ thể của nó.
Trước nhất, xin nói về nghĩa của từ Tha La. Tha La là một từ Việt có nguồn gốc từ tiếng Khmer. Trong tiếng Khmer, có hai từ gần âm khác nghĩa là “Sala - ” và “Thla - ” đều được người Việt phiên âm thành Tha La.
Chính vì vậy, không phải địa danh Tha La nào cũng có nghĩa giống nhau. “Đại Nam quấc âm tự vị (1895) của Huỳnh Tịnh Của định nghĩa Tha La là: “Chòi, trại của thầy sãi Cao Miên, tên xứ ở gần Trảng Bàng, thuộc huyện Quang Hoá” (sđd, tập 2, trang 354); còn trong “Từ điển Khmer - Việt” của Trường đại học Trà Vinh, Tha La là “Nhà, sở, trụ sở, trường, rạp” (NXB Chính trị Quốc gia sự thật 2019, trang 602).
Tha La (gốc Thla - ) trong Từ điển Việt - Khmer của Ngô Chân Lý giảng là “trong - (đối lập với đục) - - tức thla - nghĩa là nước trong” (NXB Thông tấn 2017, trang 653). Từ những cơ sở trên, ta có thể tìm hiểu nghĩa của từng địa danh Tha La khác nhau trong tỉnh Tây Ninh sao cho phù hợp với đặc điểm của từng vùng đất.
Suối Tha La nhận nguồn nước khá phức tạp. Nhánh thứ nhất là suối Lam và suối Tà Béc đổ vào suối Nước Đục. Nhánh hai là suối Nước Trong hợp với suối Nước Đục cùng đổ vào suối Tha La. Về đặc điểm thì lòng suối Tha La rất ít sình, chủ yếu là cát trắng nên nước suối rất trong.
Nếu ai từng sống ở đây khoảng 40 năm về trước thì đều biết rằng suối Tha La xưa chỉ là con suối nhỏ, bề ngang chừng 4m, sâu không quá đầu người lớn, hai bên bờ là rừng tre gai mọc rậm xen với vô vàn cổ thụ.
Công trình tưới tiêu vượt sông Vàm Cỏ Đông ở địa phận huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh.
Suối Tha La trong vắt và mềm mại như một sợi tơ len lỏi giữa bạt ngàn rừng già. Suối Tha La ngày nay khá to, đặc biệt khu vực gần cầu Tha La tạo thành một hồ chứa nước gọi là hồ Tha La.
Để giữ nước và điều tiết nước cho hồ này, người ta gắn một cái đập phao cao su chắn ngang dòng, gọi là đập Tha La.
Cũng bắt nguồn từ tên con suối Tha La này, năm 1976 hình thành hai khu kinh tế mới ở khu vực này, mang tên là Tha La 1 và Tha La 2. Khu kinh tế Tha La 2 giờ là phía sau chợ Tân Phú thuộc xã Tân Phú, người dân vẫn quen gọi là chợ Tha La. Năm 1981, khu kinh tế Tha La 1 được nâng lên thành xã Tân Thạnh, huyện Tân Biên, đến năm 1989 thuộc về huyện mới Tân Châu.
Cơ bản, các địa danh Tha La ở Tân Châu không phải bắt nguồn từ “Sala”, mà bắt nguồn từ “Thla”, có liên quan tới dòng nước trong.
Tương tự các địa danh Tha La ở Tân Châu, huyện Châu Thành trước đây cũng có hai địa danh Tha La, bao gồm Bàu Tức Tha La (bàu nước trong), trước đây thuộc Phum Xoài, nay là phần đất sát biên giới của xã Ninh Điền.
Địa danh Bàu Tức Tha La này được ghi cụ thể trên bản đồ Hạt tham biện Tây Ninh năm 1896, nay đã bị san lấp hoàn toàn, không còn dấu vết gì.
Địa danh thứ hai là xóm Tha La ở gần bờ sông Vàm Cỏ Đông. Trước đây, xóm Tha La thuộc làng Trí Bình, nay thì thuộc về tổ 1, ấp Trường của xã Hảo Đước. Tên xóm Tha La này chỉ một ít người cao niên biết, còn thế hệ trẻ sau này thì hoàn toàn xa lạ với nó.
Về địa danh Tha La ở Hảo Đước, khi đi điền dã khảo cứu, chúng tôi thấy có mối quan hệ rất gần gũi giữa hai cái tên: Tha La và Trường. Nếu địa danh Tha La ở đây bắt nguồn từ Sala thì Trường chính là nghĩa tiếng Việt của nó.
Bởi ấp Trường xưa kia còn gọi là xóm Trường (có cả bến Trường), mà Trường ở đây chính là “Trường giao việc”, là trụ sở căn cứ của ta có từ thời tiền chống Pháp. Vấn đề này, sách “Lược sử Tây Ninh”, trang 39 có ghi: “Bến Trường (xóm Trường, ấp Trường): ở sát sông Vàm Cỏ Đông thuộc xã Hảo Đước.
Không phải là bến ở mé sông có nhiều cây trường như bến Cây Ổi, mà nơi đây giao thông thuận tiện đường sông và đường rừng các lãnh binh và liên lạc về đây (Bến Trường) nhận việc và báo cáo kết quả. Ở đây theo đường sông bằng ghe ô, ghe lê chuyển ra Huế để báo và nhận lịnh”. Vậy rất có thể chính nơi này, xưa kia có hai cách gọi, bà con dân tộc Khmer gọi là “Sala/Tha La”, còn người Kinh thì gọi là “Trường”, sự giao thoa này cũng rất bình thường mà thôi.
Hiện nay, tại ấp Trường đang thi công công trình tưới tiêu khu vực phía Tây sông Vàm Cỏ Đông rất hoành tráng.
Theo thiết kế, công trình lấy nước từ hồ Dầu Tiếng phục vụ tưới tiêu cho diện tích gần 17.000 ha đất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân thuộc hai huyện Châu Thành và Bến Cầu.
Công trình bao gồm kênh chuyển nước dài 16,67km, trong đó công trình vượt sông Vàm Cỏ Đông dài 2,3km; kênh tưới chính dài 29,4km; kênh cấp 1 dài 71,7km và các công trình trên kênh như cầu máng, cống qua đường, cầu qua kênh, cống điều tiết, cống tiêu luồn, tràn bên, cống lấy nước, tràn cuối kênh...
Như vậy rõ ràng trong xóm Tha La ngày xưa đã từng có một tu viện hay ngôi chùa Phật giáo của người Khmer. Ngoài địa danh Tha La ở Trảng Bàng có vài địa danh Tha La khác nữa như làng Tha La ở huyện Tân Châu (Tây Ninh) hay xóm Tha La ở An Giang nhưng không được nhắc đến trong Đại Nam quấc âm tự vị” (sđd, trang 442-443, NXB Tri thức 2014).
Nói tóm lại, vùng đất Tây Ninh trước đây và cho đến tận bây giờ đã từng tồn tại ít nhất là sáu địa danh Tha La.
Nhưng không phải tất cả các địa danh Tha La đều cùng một nghĩa. Cụ thể địa danh Tha La có liên quan đến nước, bàu, suối có nghĩa là “trong”; nếu địa danh Tha La có liên quan đến kiến trúc Khmer thì có nghĩa là “chòi, trại, nhà mát, trụ sở, trường…” như đã phân tích ở phần trên.
Sau hơn một thập kỷ thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, huyện Gò Dầu, tỉnh Tây Ninh đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, trở thành điểm sáng trong công cuộc phát triển nông thôn toàn diện.
Kênh Vĩnh Tế, con kênh chảy qua địa phận hai tỉnh An Giang - Kiên Giang đã trở thành di tích lịch sử cấp tỉnh, ngay trước thời điểm hai tỉnh An Giang - Kiên Giang sáp nhập thành tỉnh An Giang mới.
Chia sẻ
Sáng 6/6, hơn 76.000 thí sinh tại TP.HCM đã hoàn thành bài thi Ngữ văn, mở đầu cho kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập năm học 2025-2026. Theo báo cáo nhanh, tỷ lệ thí sinh dự thi đạt trên 99,6% nhưng vẫn có gần 300 em vắng mặt ở mỗi môn.
Chia sẻ
Ban Thường vụ Tỉnh ủy hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị đã thống nhất phương án nhân sự cho tỉnh Quảng Trị mới với 63 người trong Ban Chấp hành Đảng bộ, 18 người trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy và 15 người trong Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy.
Chia sẻ
Đề thi môn tiếng Anh vào lớp 10 năm 2025 của TP.HCM có gợi ý đáp án được báo Dân Việt cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất.
Chia sẻ
Số lượng lớn hộp thực phẩm chức năng dành cho trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh… chất thành nhiều đống cạnh đường Nguyễn Văn Linh.
Chia sẻ
Quân đội Thái Lan tuyên bố sẵn sàng triển khai một “chiến dịch quân sự cấp cao” để đối phó với bất kỳ hành vi xâm phạm chủ quyền nào, với lời lẽ cứng rắn nhất từ trước đến nay trong cuộc tranh chấp biên giới âm ỉ với Campuchia – vốn đã bùng phát trở lại sau vụ đụng độ gây chết người vào tuần trước.
Chia sẻ
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 116/2025/NĐ-CP ngày 5/6/2025 quy định về chính sách hỗ trợ khắc phục dịch bệnh động vật.
Chia sẻ
Tiếp tục chuyến công tác tại Mỹ, ngày 5/6, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đã có buổi tiếp xã giao với Thượng nghị sĩ John Boozman - Chủ tịch Ủy ban Nông nghiệp, Dinh dưỡng và Lâm nghiệp Thượng viện Mỹ và Hạ nghị sĩ Glenn Thompson - Chủ tịch Ủy ban Nông nghiệp Hạ viện Mỹ.
Chia sẻ
Trong 2 trận đấu gần nhất, Nguyễn Văn Vĩ đã ghi 3 bàn thắng cho ĐT Việt Nam, một thành tích mà bất kỳ tiền đạo nào cũng phải ao ước. Tất nhiên, Nguyễn Văn Vĩ không chỉ trở thành “gà son”, mà còn là cầu thủ chạy cánh trái số 1 của HLV Kim Sang-sik ở thời điểm hiện tại.
Chia sẻ
Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã từng gây tiếng vang ngay từ kịch bản đầu tay khi đưa chuyện tình yêu thật của mình vào phim “Truyện cổ tích cho tuổi 17”.
Chia sẻ
Quản trị - chữ “G” ít được đề cập trong bộ tiêu chí ESG nhưng gần đây đã ngày càng nhận được sự quan tâm của các doanh nghiệp để trả lời câu hỏi: Làm sao để quản trị mục tiêu phát triển bền vững (PTBV) và cụ thể như Net Zero?
Chia sẻ
Dù là vai phụ trong tiểu thuyết kiếm hiệp Kim Dung nhưng sư phụ đầu tiên của Quách Tĩnh là nhân vật anh hùng có thật trong lịch sử.
Chia sẻ
Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 TP.HCM không chỉ là kỳ thi quan trọng với các sĩ tử, nhiều phụ huynh đã tạm gác lại công việc, không quản ngại nắng nóng để đưa đón và chờ đợi, tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho con em mình.
Chia sẻ
Trong những ngày gần đây, Mỹ và Trung Quốc đều cáo buộc lẫn nhau vi phạm thỏa thuận đình chiến thương mại mong manh kéo dài ba tuần của họ. Hai tổng thống dự kiến sẽ phát biểu trong tuần này để nỗ lực cứu vãn thỏa thuận.
Chia sẻ
Lãi suất ngân hàng cao nhất hôm nay 6/6: Sau khi chứng kiến xu hướng giảm lãi suất tính từ đầu tháng 6, thị trường hôm nay ghi nhận một ngân hàng điều chỉnh theo hướng hoàn toàn ngược lại.
Chia sẻ
Trong chưa đầy một tháng, liên tiếp 3 người chơi đã “giật trúng” nửa tỷ đồng qua chương trình “Săn thêm nắp - Trúng gấp trăm” của Tuborg. Cuộc đua săn nắp càng trở nên gay cấn khi chỉ còn hai chiếc nắp x100 lần – “tấm vé” quyết định khi kết hợp với nắp 5 triệu đồng để giành lấy giải thưởng lớn nhất mùa hè 2025 này. Liệu, chủ nhân của 2 chiếc nắp nhân may mắn còn lại sẽ là ai?
Chia sẻ
Một người đàn ông 31 tuổi ở TP.Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) được phát hiện tử vong trong nhà riêng, bên cạnh có khẩu súng tự chế.
Chia sẻ
Với những thành tích xuất sắc tại Giải vô địch Bóng bàn quốc gia Báo Nhân Dân lần thứ 43 năm 2025, các HLV và VĐV của CLB Bóng bàn CAND - T&T đã được Tập đoàn T&T Group vinh danh và trao thưởng với tổng số tiền lên tới 1,26 tỷ đồng.
Chia sẻ
Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu giải quyết dứt điểm chế độ chính sách cho cán bộ nghỉ khi sắp xếp đơn vị cấp tỉnh, cấp xã, khuyến khích cán bộ còn tuổi làm việc.
Chia sẻ
Xét về thành tích đối đầu trong quá khứ, ĐT Việt Nam hoàn toàn vượt trội so với Malaysia.
Chia sẻ
Bộ GDĐT đã có những chỉ đạo đến các trường đại học sau khi một số nơi bỏ tổ hợp C00 ra khỏi phương án tuyển sinh năm 2025.
Chia sẻ
Nghị quyết 201 mở đường phát triển nhà ở xã hội. Thậm chí, chuyên gia còn cho rằng có thể rút ngắn tới 1.000 ngày thủ tục cho doanh nghiệp, kỳ vọng giúp hàng triệu người lao động sớm tiếp cận chốn an cư.
Chia sẻ
Văn phòng SPS Việt Nam vừa có 2 buổi làm việc với các đối tác đến từ Mỹ nhằm nâng cao việc cảnh báo sớm của nông dân trong áp dụng các quy trình sản xuất an toàn.
Chia sẻ
Với nhiều ưu điểm vượt trội, khác biệt, Meey Atlas - Nền tảng bản đồ số toàn diện cho người Việt do Công ty Cổ phần Tập đoàn Meey Land (Meey Group) phát triển đã ghi dấu ấn mạnh mẽ. Đây cũng chính là sản phẩm đã chinh phục giải Sao Khuê 2025.
Chia sẻ
Syngenta Việt Nam phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP.Cần Thơ, Sở NN&MT tỉnh Sóc Trăng tổ chức Lễ phát động trồng cây và Chương trình “Môi trường sạch – Cuộc sống xanh” tại huyện Phong Điền (Cần Thơ) và huyện Long Phú (Sóc Trăng).
Chia sẻ
Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Nguyễn Thanh Nhàn chỉ đạo các sở, ngành, địa phương trong tỉnh tập trung chuẩn bị đảm bảo các điều kiện, các mặt công tác để vận hành thử nghiệm hoạt động cấp xã từ ngày 15-6-2025.
Chia sẻ
Chính quyền xã Tả Gia Khâu, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai huy động hơn 100 người thuộc các lực lượng chức năng và người dân địa phương để nỗ lực tìm kiếm cặp vợ chồng trẻ không may mất tích khi cố gắng bơi qua sông Chảy từ Trung Quốc trở về Việt Nam.
Chia sẻ
Ngày 4/6, ông Nguyễn Thế Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang cho biết, UBND tỉnh chính thức phê duyệt Đề án “Xây dựng Tuyên Quang trở thành khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao và trung tâm sản xuất, chế biến gỗ” giai đoạn 2025 - 2045.
Chia sẻ
Phản ứng của mẹ chồng khiến tôi bất ngờ ngoài sức tưởng tượng.
Chia sẻ
Ngày mai (8/6), học sinh Hà Nội sẽ bước vào môn thi Toán vào lớp 10. Học sinh hãy tham khảo bí quyết đạt điểm cao môn Toán từ thầy giáo dạy giỏi ngay sau đây.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đào Thái Sơn 
