Xã ở Hải Dương có nghề đan lưới truyền thống, sản xuất hàng trăm tấn lưới nuôi cá lồng/năm

Xã Yết Kiêu nằm ở phía Tây Bắc của huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương, bên con sông Đĩnh Đào (còn gọi là sông Đào). 

Trên địa bàn xã Yết Kiêu đang lưu giữ và phát triển nhiều nghề truyền thống. Trong đó có nghề đan lưới tại làng Hạ Bì, quê hương của danh tướng Yết Kiêu, đệ nhất bộ đô soái thuỷ quân nhà Trần.

Ông Lê Công Am, Chủ tịch Hội Nông dân xã Yết Kiêu cho biết: Ngài Yết Kiêu sinh ra và lớn lên tại làng Hạ Bì, còn được gọi là làng Quát (nay thuộc xã Yết Kiêu, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương). Nơi đây có nghề đan lưới đã tồn tại hàng trăm năm.

"Từ thế kỷ XIII, nghề đan lưới tại làng Hạ Bì đã phát triển mạnh. Theo thần tích, ngày khải hoàn chiến thắng, vua Trần tổ chức lễ mừng công ban lộc, ban thưởng cho các vương tướng có công diệt giặc.

Yết Kiêu được vua phong "Đệ nhất Đô soái thủy quân", được thưởng nhiều bổng lộc nhưng ông không nhận. Ông tâu lên vua xin cho dân làng làm nghề bắt cá bằng chài lưới trên sông được 3 thước đất hai bên bờ sông để phơi chài lưới không phải đóng thuế, hào lý địa phương không được ngáng trở", ông Am cho biết thêm.

Tiếp nối truyền thống này, đến nay, người dân xã Yết Kiêu vẫn đang bảo tồn, gìn giữ kỹ thuật đan lưới.

Ông Phạm Vĩnh Thành (bên trái) là đời thứ tư trong gia đình theo nghề đan lưới truyền thống Hải Dương. Ảnh: Vũ Ly.

Theo chỉ dẫn của ông Am, chúng tôi đến gặp ông Phạm Vĩnh Thành, là một trong những người đang phát triển mạnh nghề đan lưới. Ở độ tuổi 60, ông Thành vẫn nhanh nhẹn, tháo vát với vóc người rắn rỏi, nước da rám nắng.

Ông Thành tâm sự: Đến tôi là đời thứ tư theo nghề đan lưới. Từ lúc còn bé, tôi đã được cha mẹ, cô chú dạy nghề. Nhưng khi đã thạo việc thì tôi lại đi bộ đội. 

Mãi đến năm 2015, sau khi xuất ngũ về hưu, tôi quyết định "khởi nghiệp" với nghề đan lưới. Ban đầu là vì tâm nguyện, niềm yêu thích và mong muốn "giữ lửa" nghề truyền thống. Sau đó là để tạo thêm công ăn việc làm cho bà con trong làng, xã.

Thời điểm ấy, nhu cầu sử dụng lưới làm lồng nuôi cá tăng mạnh. Trong làng Hạ Bì có nhiều người đã có kinh nghiệm đan lưới lâu năm. Thấy vậy, ông Thành mạnh dạn mở cơ sở sản xuất, gia công lồng lưới nuôi cá, lưới nuôi trồng thủy hải sản.

Qua thương lái, ông Thành nhập các loại lồng lưới hàng bãi Nhật, Anh, Mỹ. Lồng lưới hàng bãi có thể nuôi hàng trăm tấn cá sẽ được ông gia công thành nhiều lồng lưới nhỏ, có thể chứa từ 8-12 tấn cá, phù hợp với các trang trại thủy sản ở Việt Nam.

Trong 10 năm hoạt động, cơ sở sản xuất của ông Thành nhập và xuất bán mỗi năm từ 2-300 tấn lưới nuôi cá lồng, lưới nuôi trồng thủy sản, lưới công trình, chài, vó, té... Cơ sở hiện đang sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho toàn quốc, đã xuất khẩu sản phẩm sang Lào.

Mỗi loại lồng lưới của cơ sở sản xuất có mức giá đa dạng, tùy theo kích thước sản phẩm. 2 sản phẩm đang bán chạy nhất là lưới nuôi cá lồng 8-10 tấn cá, có giá 3.500.000 VNĐ/lưới; lồng lưới 12 tấn cá có giá 4.000.000 VNĐ/lưới. Các sản phẩm có thời hạn sử dụng trong 5 năm. Mỗi năm ông Thành thu lãi khoảng 1 tỷ đồng từ cơ sở sản xuất này.

Nghề đan lưới truyền thống tạo việc làm cho nhiều lao động cao tuổi 

Cơ sở sản xuất lưới của ông Thành ở thôn Hạ Bì hiện có diện tích hơn 1000m2, tập trung gia công, sản xuất thành phẩm, với 12 nhân công lao động. Ngoài ra, ông Thành còn mở thêm cơ sở tại thị trấn Long Hải, (huyện Long Đất, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) để nhập và gia công thô lưới, tạo việc làm cho 12 người.

Theo ông Thành, nghề đan lưới đòi hỏi kỹ thuật khâu vá, đặc biệt là kỹ thuật tạo núi thắt, phải làm sao để nút đều, chắn chắn. Người theo nghề đan lưới không chỉ cần thạo nghề mà còn phải chịu khó, chăm chỉ, tỉ mỉ, cẩn thận. Vì chỉ cần lỗi một mắt lưới cũng có thể gây thất thoát rất nhiều cho chủ trang trại.

Dụng cụ làm nghề đan lưới cũng đơn giản. Do gia công từ lưới chất lượng nên chỉ cần kìm, kéo sắc, ghim đan lưới vá lưới là người lao động có thể tạo lưới lồng thành phẩm.

Cơ sở sản xuất của ông Thành hoạt động quanh năm. Tại cơ sở sản xuất, người lao động đang được trả công theo ngày với thu nhập 280.000-300.000 VNĐ/ngày. Người lao động tại đây chủ yếu là người cao tuổi, có tuổi nghề cao.

Bà Vũ Thị Xuyến (68 tuổi), người lao động tại xưởng cho biết: "Bà con ở đây đều đã học đan lưới từ nhỏ. Ngày xưa đan lưới, chúng tôi phải làm nhiều công đoạn, từ những bước chuẩn bị như se sợi từ đay, gai để có sợi đan lưới. Quy trình này vẫn cho ra thành phẩm bền, chắc nhưng rất tốn thời gian. Nếu xưởng không gia công lưới lồng thì chúng tôi khó có thể sống được chỉ từ nghề này".

Còn ngày nay, chủ yếu là gia công sản phẩm, bà Xuyến cùng 11 người lao động khác trong xưởng có thể gia công 1 tấn lưới lồng/ngày. Tùy theo kết quả lao động, người lao động có thể thu nhập 5-9 triệu đồng/tháng. 

Ông Lê Công Am, Chủ tịch Hội Nông dân xã Yết Kiêu (huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương) cho biết: "Chúng tôi luôn khuyến khích người dân duy trì và phát triển nghề truyền thống. Trên địa bàn xã còn một số hộ gia đình vẫn giữ nghề đan lưới. 

Các cơ sở sản xuất này đã tạo việc làm cho nhiều lao động, chủ yếu là lao động cao tuổi. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục quy hoạch phát triển nghề đan lưới truyền thống, hình thành làng nghề".

Cùng với nghề đan lưới, người dân xã Yết Kiêu còn giữ được nghề chài lưới trên sông Đĩnh Đào, con sông gắn liền với tuổi thơ của danh tướng Yết Kiêu. 

Môn bơi thuyền chải truyền thống vẫn được gìn giữ, trở thành nét đặc trưng không thể thiếu mỗi mùa lễ hội Đền Quát. 

Hằng năm, vào tháng 1 và tháng 8 âm lịch, người dân ở các làng chài lại tụ tập về đền Quát ở thôn Hạ Bì để tưởng nhớ công lao của danh tướng Yết Kiêu và cầu mong một mùa cá bội thu.

×