Xin ý kiến Bộ Chính trị cơ chế chính sách, đặc thù đang áp dụng cho các địa phương diện sáp nhập

Sáng 17/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.Hải Phòng.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, việc ban hành nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 35 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.Hải Phòng để khơi thông các điểm “nghẽn”, tạo đột phá, có sức lan tỏa lớn trong vùng Đồng bằng sông Hồng và đóng góp lớn hơn vào tốc độ tăng trưởng kinh tế của cả nước.

Dự thảo Nghị quyết quy định 6 nhóm chính sách lớn với 41 chính sách cụ thể, bao gồm: Quản lý đầu tư; quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên, môi trường; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc TP.Hải Phòng quản lý; thành lập và các cơ chế, chính sách trong khu Thương mại tự do thế hệ mới tại TP.Hải Phòng.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành việc ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35 của Quốc hội về chính sách đặc thù phát triển TP.Hải Phòng và nhận thấy hồ sơ cơ bản đủ cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đề nghị đánh giá tổng thể khi thay đổi địa giới hành chính, từ đó mở rộng phạm vi áp dụng nghị quyết này cho địa bàn mới được sáp nhập; xây dựng chính sách đột phá, sáng tạo, bao quát, toàn diện.

Theo cơ quan thẩm tra, dù dự thảo nghị quyết đã có điều khoản “mở” cho trường hợp sáp nhập, nhưng cần có chính sách đặc thù phù hợp để phát huy lợi thế, đặc điểm riêng biệt về vị trí địa lý, kinh tế, văn hóa với địa bàn mở rộng sau sáp nhập.

“Các đánh giá tác động, mục tiêu đặt ra hiện chỉ trên cơ sở địa giới hiện có, dân số hiện hữu, tiềm năng hiện nay của riêng Hải Phòng trước sáp nhập”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh.

Về thành lập Khu thương mại tự do thế hệ mới tại Hải Phòng, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng việc thí điểm thành lập Khu thương mại tự do là cần thiết, là quyết tâm chính trị của TP.Hải Phòng và Chính phủ; có đủ căn cứ chính trị, cơ sở pháp lý. Tuy nhiên, đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Vì vậy, cơ quan này đề nghị làm rõ một số vấn đề, trong đó có cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát bảo đảm một mặt thông thoáng song giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, trật tự xã hội; bổ sung hệ thống giám sát định kỳ…

Theo nghị quyết Trung ương 11 khóa XIII, Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, sẽ sáp nhập tỉnh Hải Dương và TP.Hải Phòng thành 1 TP trực thuộc Trung ương, lấy tên gọi là TP.Hải Phòng, trung tâm hành chính - chính trị đặt tại TP.Thủy Nguyên của TP.Hải Phòng hiện nay, có diện tích tự nhiên 3.194,7km2 và quy mô dân số 4.102.700 người.

Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cũng bày tỏ băn khoăn khi TP.Hải Phòng chuẩn bị mở rộng quy mô diện tích. Theo ông Tùng, việc áp dụng thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù không phải là vấn đề riêng của Hải Phòng, mà cả TP.HCM, Đà Nẵng…

Vì vậy, ông Tùng cho rằng, đề nghị Đảng ủy Chính phủ báo cáo xin ý kiến Bộ Chính trị về nguyên tắc là các nghị quyết thí điểm cơ chế chính sách, đặc thù đang áp dụng cho các địa phương được tiếp tục áp dụng sau sắp xếp, sáp nhập.

“Nguyên tắc này có thể quy định trong nghị quyết của Quốc hội về sắp xếp, sáp nhập, mở rộng đơn vị hành chính cấp tỉnh”, ông Tùng nêu.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, dự thảo Nghị quyết được xem xét trong bối cảnh sắp xếp lại địa giới hành chính các địa phương, do vậy Chính phủ cần có văn bản gửi Bộ Chính trị xin ý kiến về áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù cho TP.Hải Phòng sau khi triển khai sáp nhập, mở rộng diện tích, tạo thuận lợi cho quá trình Quốc hội xem xét, thông qua và tổ chức thực hiện.

Dự thảo Nghị quyết cũng mở rộng phạm vi phân cấp, phân quyền theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị và tinh thần được Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh nhiều lần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; Trung ương, Quốc hội, Chính phủ kiến tạo và giám sát.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục phân cấp, phân quyền mạnh hơn nữa, nhất là trước đó dự thảo Nghị quyết được xây dựng trong bối cảnh chưa có chỉ đạo sáp nhập đơn vị hành chính và chỉ đạo phân cấp, phân quyền.

Về cơ chế tài chính, Chủ tịch Quốc hội thống nhất phải ưu đãi hơn mức quy định hiện hành. Cụ thể, theo Nghị quyết số 35, TP.Hải Phòng được giữ không quá 70% số tăng thu ngân sách Trung ương trên địa bàn để đầu tư hạ tầng. Dự thảo Nghị quyết đề xuất nâng lên mức 80 - 85%.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, mức đề xuất này là hợp lý, đồng thời cũng đánh giá cao việc dự thảo Nghị quyết cho phép thí điểm phát hành trái phiếu xanh, trái phiếu hạ tầng với lãi suất ưu đãi nhằm khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân; thống nhất việc thành lập Khu thương mại tự do tại Hải Phòng.

Chủ tịch Quốc hội mong muốn TP.Hải Phòng đi đầu trong ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số; tiếp tục thể chế hóa, đưa Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, các luật về khoa học, công nghệ vào phát triển.

Chủ tịch Quốc hội cũng gợi mở, dự thảo Nghị quyết cần nhấn mạnh việc tinh gọn bộ máy, cải cách hành chính sẽ quyết định cho sự phát triển TP.Hải Phòng trong thời gian tới; chú trọng bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, quy định đánh giá tác động môi trường chặt chẽ hơn cho các dự án lấn biển, khu công nghiệp, đô thị hóa; thí điểm các dự án kinh tế xanh như nuôi trồng thủy sản bền vững, du lịch sinh thái, sử dụng năng lượng tái tạo trong các khu công nghiệp.

Kết luận nội dung họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định khẳng định, dự thảo Nghị quyết đã có đầy đủ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 tới. Đánh giá cao dự thảo Nghị quyết đã có chính sách tiếp nối Nghị quyết số 35 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.Hải Phòng, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, các chính sách trong dự thảo Nghị quyết đều cần thiết, nếu làm tốt sẽ có tác dụng tốt.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, đã làm thí điểm thì phải có thời hạn, do vậy phải rà soát lại các chính sách xem có nội dung nào có thời hạn chưa rõ ràng hay không, cân nhắc thời hạn kéo dài bao lâu. Cân nhắc chính sách ưu đãi phải có mức tối thiểu và tối đa, tức là phải “có van, có khóa”.

×