Điệu xòe Thái còn có một tên gọi khác là múa cầm tay, tức là biểu hiện của tình đoàn kết, thân thiện nên hầu hết người Thái đều biết và yêu thích múa xòe. Điệu múa xòe thu hút đông đảo những người con của làng bản cũng như người khách phương xa nhất, đó là xòe vòng.

Điệu xòe Thái là món ăn tinh thần không thể thiếu trong các ngày lễ hộI, tết, đám cưới... của người Thái ở huyện Mai Châu.

Chị Hà Thị Mai, đội trưởng đội văn nghệ bản Văn, thị trấn Mai Châu, cho hay: Khi nói đến xòe Thái phải kể tới 6 điệu xòe cổ, được các nghệ nhân coi là gốc, là khởi nguồn của các điệu xòe khác, vì nó thể hiện đầy đủ nghệ thuật dân vũ của người Thái.

Đầu tiên phải kể đến điệu xòe “Khắm khăn mơi lẩu” – nghĩa là “nâng khăn mời rượu”, điệu “Phá xí” nghĩa là xòe bổ bốn, điệu múa này thể hiện sự đoàn kết của cộng đồng người Thái; điệu “Nhôm khăn” hay còn gọi là Tung khăn; điệu xòe ‘Đổn hôn”, đây là điệu xòe tiến lùi, lúc người này tiến người kia lùi nhưng vẫn nhịp nhàng, uyển chuyển cùng trong một vòng tròn.

Tiếp theo phải kể đến điệu xòe “Khắm khen”, nghĩa là nắm tay cùng xòe. Cuối cùng là điệu “Ỏm lọm tốp mư” là điệu xòe vòng tròn vỗ tay, đây là điệu xòe kết thúc mỗi cuộc vui, biểu hiện niềm hân hoan và sự bịn rịn lúc chia tay nhau.

Có nhiều kiểu múa xòe của dân tộc Thái, được các nghệ nhân cải biên để phù hợp với thị hiếu của người xem.

Từ lâu, Mai Châu là xứ sở của những điệu xòe. Xòe Thái được tổ chức trong các lễ hội của gia đình như mừng nhà mới, đám cưới, tết Lễ hội Chá Chiên. Ngoài ra, xòe Thái còn được biểu diễn tại các lễ hội cộng đồng, như: Xên Mường, tọc nạc Mường, đón khách quý thăm bản…

Từ lâu huyện Mai Châu đã nổi tiếng với những nét đẹp văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Thái. Mỗi năm huyện đón hàng nghìn lượt khách trong và ngoài nước tham quan trải nghiệm.

Theo chị Hà Thị Mai, đội trưởng đội văn nghệ bản Văn, thị trấn Mai Châu: Ngày nay, các điệu xòe được cải biên và hấp dẫn hơn trước. Xòe có nhiều động tác, trang phục đẹp như nữ quàng khăn dệt thổ cẩm rực rỡ sắc màu qua cổ hoặc cầm quạt, cầm quả nhạc để tạo âm thanh vui nhộn.

 Huyện Mai Châu quảng bá các điệu xòe của người Thái thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ của địa phương và các điểm du lịch homestay.

Các điệu xòe xuất phát từ đời sống lao động, phong tục tập quán của người dân. Mọi người cầm tay nhau nhảy múa xung quanh đống lửa theo lời hò "hò quậy”, "hò huây” sau buổi đi săn hoặc mừng ngôi nhà mới… Xòe Thái không chỉ là văn hóa, tập tục mà còn là bản sắc, lối sống, thói quen. Hơn hết, xòe là món ăn tinh thần không thể thiếu của người Thái, những điệu xòe của người Thái Mai Châu được bảo tồn và phát triển theo thời gian.

Ngoài  những nét đẹp văn hóa dân tộc, huyện Mai Châu còn sở hữu nhiều cảnh đẹp.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Đặng Mai Sơn, cho biết: Điệu xòe Thài là nét văn hóa độc đáo của dân tộc, chúng tôi luôn đưa ra nhiều giải pháp bảo tồn và quảng bá các điệu xòe của người Thái thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ của địa phương.  Hiện trên toàn huyện có 183 đội văn nghệ quần chúng, để phục vụ phục vụ nhiệm vụ chính trị của huyện. Những tiết mục xòe độc đáo còn tham gia biểu diễn tại các sự kiện lớn của tỉnh.

Hầu hết các bản của người Thái đều thành lập được đội văn nghệ quần chúng. Họ chính là những người đã và đang hàng ngày đóng góp tâm huyết, trao truyền tình yêu cho điệu xòe truyền thống, là hạt nhân nòng cốt giữ gìn, duy trì và phát triển nghệ thuật xòe trong cộng đồng.

Hầu hết tất cả các bản dân tộc Thái ở huyện Mai Châu đều thành lập tổ văn nghệ, để gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc.

Thời gian qua để bảo tồn các điệu xòe của người Thái, cấp ủy, chính quyền huyện Mai Châu gắn việc phát triển nghệ thuật xòe với phát triển du lịch cộng đồng. Các bản du lịch cộng đồng của người Thái thành lập đội xòe chuyên nghiệp để biểu diễn phục vụ du khách. Tiêu biểu như bản Lác có 6 đội xòe, bản Văn 2 đội, bản Pom Coọng 3 đội. Mỗi đội xòe có từ 12 - 13 người.

Đội xòe càng đông người càng vui. Những động tác xòe uyển chuyển của các cô gái Thái eo ong, ngực câu, tay múa dẻo như rêu vờn trong nước hòa mình trong điệu xòe vui nhộn tạo nên sức hấp dẫn đối với các khách du lịch mỗi khi đến tham quan, trải nghiệm, tìm hiểu, khám phá văn hóa, con người của đồng bào dân tộc Thái ở Mai Châu.

×