Ung thư trực tràng là một dạng ung thư xuất hiện ở phần cuối cùng của hệ tiêu hóa – trực tràng. Sau khi thức ăn đi qua dạ dày và ruột non, nó tiếp tục đến đại tràng và cuối cùng là trực tràng, nơi xử lý chất thải ra ngoài cơ thể.

Ung thư trực tràng thường được gộp chung với ung thư đại tràng thành "ung thư đại trực tràng" do có nhiều điểm tương đồng. Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, khoảng 46.220 người tại Mỹ được chẩn đoán mắc ung thư trực tràng trong năm 2024.

Tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng đã giảm dần từ năm 2011 nhờ sàng lọc tốt hơn. Tuy nhiên, số ca mắc ở người dưới 50 tuổi lại có xu hướng tăng mạnh kể từ giữa thập niên 1990. Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo là rất cần thiết.

Dấu hiệu ban đầu dễ bỏ qua

Ung thư trực tràng thường bắt đầu từ những khối u nhỏ gọi là polyp – cục u nhỏ xuất hiện bên trong thành trực tràng. Dù phần lớn polyp là lành tính, một số có thể phát triển thành ung thư nếu không được loại bỏ.

Người bệnh thường không có triệu chứng ở giai đoạn đầu, nhưng khi khối u lớn dần, các dấu hiệu sẽ dần xuất hiện.

1. Có máu trong phân – dấu hiệu cảnh báo phổ biến nhất

Máu trong phân là biểu hiện sớm và phổ biến nhất của ung thư trực tràng. Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng thấy máu rõ ràng – trong nhiều trường hợp, máu ẩn (không nhìn thấy bằng mắt thường) chỉ được phát hiện qua xét nghiệm.

Bạn có thể thấy máu đỏ tươi trên giấy vệ sinh hoặc trong bồn cầu – thường là dấu hiệu chảy máu ở trực tràng hoặc đại tràng dưới. Lưu ý: trĩ cũng có thể gây chảy máu đỏ, nhưng thường xuất hiện theo đợt, trong khi ung thư trực tràng gây chảy máu kéo dài và đi kèm nhiều triệu chứng khác như đau rát hay thay đổi trong thói quen đi ngoài.

2. Đau khi đi vệ sinh

Cảm giác đau rát, châm chích hoặc khó chịu khi đi ngoài có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư trực tràng. Nếu trước đây đi vệ sinh bình thường nhưng gần đây lại cảm thấy đau, hãy đi khám để xác định nguyên nhân.

3. Thay đổi trong thói quen đi ngoài

Khối u có thể ảnh hưởng đến cách hoạt động của trực tràng, dẫn đến táo bón, tiêu chảy hoặc phân có hình dạng mảnh như cây bút chì. Cảm giác mót rặn thường xuyên nhưng không đi được cũng là dấu hiệu cần chú ý.

4. Không đi hết phân

Bạn có cảm giác vẫn còn phân trong ruột sau khi đi vệ sinh, nhưng cố gắng bao nhiêu cũng không ra. Đây gội là "tenesmus" -cảm giác đi ngoài không trọn vẹn - thường do khối u chiếm chỗ trong trực tràng.

Các triệu chứng tiến triển

Khi ung thư trực tràng vào giai đoạn cuối, các triệu chứng sau trở nên rõ rệt hơn, bao gồm: đau quặn bụng, tiêu chảy, táo bón, xuất hiện máu trong phân hoặc phân màu đen, đại tiện không tự chủ hoặc rò rỉ phân.

Bên cạnh đó, người bệnh có biểu hiện suy nhược cơ thể, giảm cân nhanh, chán ăn.

Đặc biệt, người bệnh cảm thấy đau lưng dưới hoặc đau ở vùng chậu, thường liên quan đến sự lan rộng của khối u đến các cấu trúc xung quanh; Khó thở hoặc ho kéo dài nếu ung thư đã di căn đến phổi; Vàng da hoặc đau ở vùng bụng trên nếu ung thư đã di căn đến gan; Đau xương hoặc gãy xương nếu ung thư trực tràng giai đoạn 4 đã lan đến xương.

Sưng hoặc đau ở các hạch bạch huyết, thường là ở vùng háng hoặc bụng.

Khi ung thư đã di căn đến não, người bệnh có biểu hiện nhức đầu, chóng mặt, hoặc co giật

Người trẻ dưới 50 tuổi: Đừng xem nhẹ

Trước đây, ung thư đại trực tràng chủ yếu xuất hiện ở người trên 50 tuổi. Nhưng hiện nay, tỷ lệ này đang tăng mạnh ở nhóm dưới 50 bởi một bộ phận giới trẻ ngày nay lười vận động, béo phì và hút thuốc.

Vì vậy, nếu bạn là người trẻ và gặp các triệu chứng bất thường như có máu trong phân, đau quặn bụng ... hãy đi khám càng sớm càng tốt.

Khi nào cần đi khám?

Bất kỳ thay đổi nào trong hệ tiêu hóa hay thói quen đi ngoài đều đáng để kiểm tra. Việc phát hiện sớm có thể cứu sống bạn.

Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến nghị bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng từ năm 45 tuổi bằng nội soi. Với những ai có yếu tố nguy cơ cao (tiền sử gia đình, bệnh viêm ruột, polyp...), cần sàng lọc sớm hơn.

×