Bình luận
0
Hơn 400 năm dâu bể đã khiến di chỉ Dinh trấn Thanh Chiêm (xã Điện Phương, TX Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) phai nhạt ít nhiều trên bản đồ quê xứ.
Nhưng còn đó vốn liếng di sản vượt thời gian mà nó để lại khiến định danh này vẫn cắm một cột mốc vững chắc trong hành trình mở cõi của dân tộc Việt và trong tâm thức mỗi người dân xứ Quảng Nam. Vun đắp, tái hiện hồn cốt Dinh trấn Thanh Chiêm là lẽ tất yếu…
Khu vực xung quanh Dinh trấn Thanh Chiêm xưa (Điện Phương ngày nay) có nhiều tài nguyên đặc sắc có thể hình thành sản phẩm du lịch độc đáo. Ảnh: Q.T
Từ nhận định chiến lược “đây là đất yết hầu của miền Thuận Quảng”, năm 1602, Chúa Tiên Nguyễn Hoàng đã cho dựng Dinh trấn Quảng Nam tại Thanh Chiêm, sai con là Nguyễn Phúc Nguyên vào trấn thủ, mở đầu cho sự phát triển thịnh vượng của xứ Đàng Trong suốt hai thế kỷ 17 - 18.
Thanh Chiêm (xưa) - Điện Bàn - Quảng Nam là nơi có các yếu tố thuận lợi về địa lý, chính trị, kinh tế - văn hóa để xây dựng một “thủ phủ” của xứ Đàng Trong thời bấy giờ. Theo Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn: “Quảng Nam đất phì nhiêu nhất thiên hạ. Người Thăng Hoa, Điện Bàn biết dệt vải lụa, vóc đoạn, lĩnh là hoa màu khéo đẹp(…).
Ruộng đồng rộng rãi, gạo lúa tốt đẹp, trầm hương, tốc hương, sừng tê, ngà voi, vàng bạc, đồi mồi, trai ốc, bông sáp đường mật, dầu sơn, cau, hồ tiêu, cá muối, gỗ lạt đều sản xuất ở đây”. Các nhà buôn, giáo sĩ phương Tây thời ấy đã gọi vùng đất này là “Quảng Nam quốc”.
Trường THCS Nguyễn Du (thôn Thanh Chiêm 1, xã Điện Phương) bình yên như bao ngôi trường làng ở Điện Bàn. Mỗi sáng, chiều trẻ em quanh vùng lại rộn ràng đến đây học tập. Trong ánh mắt trong veo của những cô cậu học trò nhỏ dường như ít ai biết nơi mình đang học chính là Hành cung của Dinh trấn Thanh Chiêm xưa.
Ngược dòng lịch sử, năm 1602, Chúa Nguyễn Hoàng cho lập Dinh Thanh Chiêm bên bờ bắc sông Chợ Củi, tục gọi là Dinh Chiêm (Dinh Chàm, Cacium...), giao Công tử Nguyễn Phúc Nguyên làm trấn thủ. Năm 1604, Nguyễn Hoàng cho lập phủ Điện Bàn tách ra từ phủ Triệu Phong, xứ Thuận Hóa lệ thuộc xứ Quảng Nam.
Bức họa đồ mô tả Dinh trấn Thanh Chiêm xưa. Ảnh Internet (V.L)
Phủ Điện Bàn sáp nhập 3 phủ Thăng Hoa, Tư Nghĩa và phủ Hoài Nhơn để thành lập Dinh Quảng Nam (phủ Điện Bàn quản 5 huyện gồm Tân Phúc, An Nông, Hòa Vang, Diên Khánh, Phú Châu), biến Quảng Nam từ vùng đất trù phú “ngoài biên ải” trở thành trung tâm chính trị, kinh tế lớn - một kinh đô thứ hai ở Đàng Trong (sau thủ phủ Phú Xuân).
Cùng với sự ra đời của dinh trấn, các chúa Nguyễn cũng tiến hành xây dựng nhiều công trình phục vụ bộ máy cai trị như dinh thự, kho muối, tàu tượng, trường đốc, văn miếu… Ngày nay mặc dù vết tích còn lại không nhiều nhưng thông qua tư liệu điền dã, khảo cổ và truyền tụng dân gian đã minh chứng về sự thịnh vượng của dinh trấn xưa.
Ông Đinh Trọng Tuyên (ở Điện Phương), người có nhiều năm nghiên cứu Dinh trấn Thanh Chiêm cho biết, một số vị trí xưa hiện vẫn có thể xác định được như Hành cung, nay là nền Trường THCS Nguyễn Du; Kho muối, nay là nhà thờ Tiền hiền và đình làng Thanh Chiêm; phường đúc đồng Phước Kiều; Gò Sài đã trở thành một gò đất nằm trên trục giao thông đi từ Thanh Chiêm đến Hội An…
Đặc biệt, Dinh trấn Thanh Chiêm xưa không chỉ nằm trên địa phận của làng Thanh Chiêm mà còn mở rộng sang các làng lân cận như Phước Kiều, An Quán, Đông Khương, An Nhơn, Văn Đông, Phú Chiêm (Triêm Trung, Triêm Đông, Triêm Tây, Triêm Nam), Điện Bình, Khúc Lũy và Uất Lũy, tức là toàn bộ xã Điện Phương và một phần của xã Điện Minh ngày nay.
Năm 2001, các chuyên gia Nhật Bản đến từ Trung tâm Nghiên cứu di sản văn hóa Nara (nay là Trung tâm Di sản văn hóa Nara) đã sử dụng ra đa dò tìm tại một số địa điểm trong lòng đất Thanh Chiêm. Kết quả, phát hiện các dấu tích hình rãnh có niên đại thế kỷ 17 và dấu tích hố chôn cọc của một công trình lớn thế kỷ 18 - 19.
Trường THCS Nguyễn Du, nơi được xác định từng là Hành cung của Dinh trấn Thanh Chiêm - Ảnh: V.L
Kết quả này phù hợp với những ghi chép trong Đại Nam Nhất thống chí (Quốc sử quán triều Nguyễn, Quyển 5, tỉnh Quảng Nam) về việc tái di dời trấn dinh Quảng Nam từ Hội An qua Thanh Chiêm năm 1803, nên có thể suy đoán đây chính là dấu tích kiến trúc liên quan đến Dinh trấn Quảng Nam giai đoạn đầu và những năm đầu thế kỷ 19 khi được vua Gia Long tạm chọn.
Nằm trên đường thiên lý Bắc - Nam, bên bờ Sài Thị giang (sông Thu Bồn) và gần cửa Đại Chiêm (Cửa Đại), cách Cửa Hàn không xa, Dinh trấn Quảng Nam đã khẳng định được sứ mệnh lịch sử quan trọng trong khoảng thời gian 230 năm (từ 1602 đến 1832), nhất là trong hai thế kỷ 17 - 18.
Nhiều nhà nghiên cứu thừa nhận vai trò hết sức quan trọng của Dinh trấn Thanh Chiêm dưới thời các Chúa Nguyễn. Đây được xem là kinh đô thứ hai, là trung tâm chính trị - quân sự - kinh tế và văn hóa sau Kinh đô Phú Xuân.
Thông qua cảng thị Hội An, Quảng Nam đã trở thành một cửa ngõ trọng yếu trong chính sách kinh tế đối ngoại xứ Đàng Trong, là đầu cầu trao đổi thương mại, văn hóa với bên ngoài.
Đặc biệt, dinh trấn không chỉ là cơ sở đào luyện các Thế tử trước khi kế nghiệp (làm quan trấn thủ trước khi lên ngôi) mà còn là trung tâm điều hành hậu cần kinh tế cho cả vùng, trở thành “hậu cứ” vững chắc để các Chúa Nguyễn đối phó với Đàng Ngoài và các thế lực thù địch, vừa làm “bàn đạp” hoàn thành công cuộc Nam tiến, mở mang bờ cõi cho dân tộc Việt.
Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam thực lục, tập 1 viết, năm 1613, trước khi tạ thế, Chúa Nguyễn Hoàng đã dặn dò Thế tử Nguyễn Phúc Nguyên: “Đất Thuận Quảng (…), núi sẵn vàng sắt, biển có cá muối, thật là đất dụng võ của người anh hùng. Nếu biết dạy dân luyện binh để chống chọi với họ Trịnh thì đủ xây dựng cơ nghiệp muôn đời”.
Năm 2017 Dinh trấn Thanh Chiêm đã được Bộ VH-TT&DL công nhận Di tích quốc gia. Qua đó, càng khẳng định vị trí, vai trò lịch sử, văn hóa của Thanh Chiêm, nhất là các giá trị lịch sử văn hóa của vùng đất với tư cách là một trung tâm hành chính của Chúa Nguyễn ở Đàng Trong.
Đây cũng là một trong những nơi phát tích chữ Quốc ngữ, càng khiến vai trò dinh trấn trở nên khác biệt so với những trung tâm chính trị cổ đại Việt Nam trong tiến trình phát triển của dân tộc.
TP Hải Phòng đã thống nhất tên gọi tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư tại xã, phường, đặc khu trên địa bàn thành phố là thôn hoặc tổ dân phố.
Quảng Ninh thí điểm 5 khu đất làm nhà ở thương mại theo hướng linh hoạt, không thu hồi đất mà cho phép doanh nghiệp thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Chia sẻ
Giảm 5cm vòng eo chỉ với 339 nghìn đồng/buổi, không cần tập luyện hay ăn kiêng – đó là lời quảng cáo “có cánh” từ các cơ sở thẩm mỹ Aurora. Thứ công nghệ “độc lạ” mang tên sóng cao tần được giới thiệu có thể đào thải mỡ qua mồ hôi và đại tiện. Vậy sự thật phía sau công nghệ này là gì?
Chia sẻ
Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Gia Lai cho hay, kết quả xét nghiệm mẫu bệnh của 54 con lợn không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, kiểm dịch đang vận chuyển vào phía Nam dương tính với dịch tả lợn châu Phi.
Chia sẻ
Cung nhà giá rẻ ngày càng co hẹp trong khi nhu cầu mua vẫn rất lớn, đẩy mặt bằng giá lên cao. Techcombank tiếp tục rót vốn mạnh vào bất động sản, dẫn đầu hệ thống về dư nợ ngành này.
Chia sẻ
Yến Vy tại Mỹ bận rộn với 40 giờ làm việc tại casino mỗi tuần, gác lại chuyện tình cảm để tập trung vào sự nghiệp và cuộc sống.
Chia sẻ
Trên mạng xã hội đang lan truyền bài viết “Sốt cao là một trong những vũ khí rất mạnh để trị ung thư” gây xôn xao kèm theo các lý lẽ mà chuyên gia cho rằng đây là những diễn giải sai khoa học, tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng.
Chia sẻ
Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội đề nghị các đơn vị không giới thiệu, tiếp tay hoặc cấu kết với dịch vụ trung gian gây khó dễ người dân, doanh nghiệp khi giải quyết thủ tục hành chính.
Chia sẻ
Hơn 20 năm sống ở xứ người, hai từ “Việt Nam” trong tôi là tiếng gọi thân thương về nơi mình được sinh ra, là niềm tự hào khi giới thiệu tinh hoa của đất nước với bạn bè thế giới, là ký ức được dệt thành từ tình yêu và nỗi nhớ, là dòng sông Lam chảy mãi đến vô cùng…
Chia sẻ
Anh Võ Xuân Đặng(SN 1990) ở xã Sơn Mỹ, tỉnh Lâm Đồng mới (trước là một phần của huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận cũ) nghiên cứu, biến xơ mướp khô bị người ta bỏ đi, làm thành đồ gia dụng tiện lợi, xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu... Mô hình hay này đang tạo công ăn việc làm cho hàng chục người dân địa phương có thu nhập ổn định hàng tháng.
Chia sẻ
Theo Kế hoạch triển khai thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025, Bộ Nội vụ là cơ quan thường trực giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giải quyết vướng mắc khi tổ chức chính quyền 2 cấp.
Chia sẻ
Trước thông tin lan truyền trên mạng “chữa đột quỵ bằng cách chích máu ở đầu ngón tay và dái tai” chỉ với một cây kim, bác sĩ đã lên tiếng cảnh báo nguy hiểm.
Chia sẻ
Bắt giữ nghi phạm sát hại cô gái trẻ trong đêm; điều tra vụ cháy khiến đôi nam, nữ thương vong; lời khai của nhóm đối tượng chặn đường cướp tài sản, hãm hại 2 cô gái trẻ... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Những chuyến đi viện dài ngày cùng con gái khiến vợ chồng anh Phín gần như kiệt quệ. Gánh nặng kinh tế ngày một đè nặng khiến anh Phín ôm mặt bất lực.
Chia sẻ
Trước diễn biến phức tạp của bệnh dịch tả lợn châu Phi trên một số địa bàn trong cả nước, ngày 22/ 7/ 2025, UBND thành phố Hải Phòng đã ban hành Công điện khẩn số 04/CĐ-UBND về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống, bệnh dịch tả lợn châu Phi nhằm hạn chế tối đa thiệt hại cho người chăn nuôi và bảo vệ an toàn đàn vật nuôi.
Chia sẻ
Trước hiệu quả đem lại từ trồng thử nghiệm những mùa trước, vụ hè thu năm 2025, bà con nông dân xã Đức Minh, tỉnh Hà Tĩnh (trước đây là xã Tùng Châu, huyện Đức Thọ cũ) tiếp tục mở rộng diện tích trồng lạc trái vụ nhằm nâng cao thu nhập.
Chia sẻ
Có lẽ trong số các tên phường của tỉnh Đồng Nai mới thuộc tỉnh Bình Phước (cũ), tên phường Phước Long, Lộc Ninh, An Lộc, Bình Long… được biết đến nhiều trong lịch sử hiện đại vì là nơi diễn ra các trận đánh ác liệt trong kháng chiến chống Mỹ.
Chia sẻ
Ở mạn đồng rừng xã Thanh Kỳ, tỉnh Thanh Hóa (trước sáp nhập nhà một phần diện tích của huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa), trong cộng đồng dân tộc Thái ngày nay vẫn còn có một số người gắn với nghiệp đi rừng săn ong vò vẽ và các sản vật khác từ rừng.
Chia sẻ
Văn khấn mùng 1 tháng 6 nhuận Âm lịch 2025 chính xác nhất, giúp gia chủ cầu bình an, may mắn, khỏe mạnh, làm ăn phát tài phát lộc.
Chia sẻ
Trên những đỉnh núi quanh năm sương mù bao phủ ở tỉnh Tuyên Quang mới (sau sáp nhập tỉnh Hà Giang), có một loài cây cổ thụ, thân đầy rêu phong, lá đón gió trời, ướp đẫm sương đêm, phủ trắng như đọng tuyết, mang lại cho đời những vị ngọt thơm, theo chân người Dao xuống núi, “du hành” đến tận trời Âu. Đó là câu chuyện của bạt ngàn chè Shan tuyết cổ thụ trên dãy Tây Côn Lĩnh hùng vĩ.
Chia sẻ
Cuộc sống vợ chồng son của tôi diễn ra 1 cách tẻ nhạt, như những người lạ ở ghép chung nhà.
Chia sẻ
Đoàn đại biểu của TP.HCM do Trung tướng Mai Hoàng, Giám đốc Công an TP.HCM làm trưởng đoàn đã đến thăm hỏi, tặng quà các gia đình chính sách tiêu biểu, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025).
Chia sẻ
Không quân Hoàng gia Thái Lan (RTAF) xác nhận đã triển khai 4 máy bay chiến đấu F-16 để tiến hành một cuộc không kích khác vào một mục tiêu quân sự ở Campuchia. Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Campuchia đưa ra cảnh báo không chia sẻ hình ảnh hoặc video về các hoạt động chuyển quân hoặc cho thấy các vị trí quân sự cũng như vũ khí giữa bối cảnh xung đột biên giới với Thái Lan.
Chia sẻ
Phụ nữ sinh vào 3 tháng Âm lịch dưới đây thường mang số mệnh vượng phu ích tử, mang lại may mắn cho chồng, nuôi dạy con cái thành đạt.
Chia sẻ
Màn bắn pháo hoa sẽ diễn ra vào 22 giờ 00 đến 22 giờ 8 phút ngày 10/8/2025, với quy mô gồm 300 quả pháo hoa tầm cao và 60 giàn pháo hoa tầm thấp, kéo dài 8 phút tại khu vực đường đua F1, phường Từ Liêm.
Chia sẻ
Vân Trung Hạc biệt hiệu Cùng Hung Cực Ác, là hiện thân của dục vọng và sự tàn bạo. Hắn là một kẻ háo sắc, không từ bất cứ thủ đoạn nào để đạt được mục đích của mình. Số phận của hắn kết thúc dưới Lục Mạch Thần Kiếm của Đoàn Dự khi đang có ý định làm hại Vương Ngữ Yên.
Chia sẻ
Ukraine có thể sớm nhận được vũ khí có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, bao gồm cả Moscow. Hai nhà cung cấp tiềm năng đang được xem xét: Đức và Mỹ.
Chia sẻ
Fanpage chính thức của CLB Bình Định vừa phát đi thông báo chia tay 4 ngôi sao dày dạn kinh nghiệm, gồm Mạc Hồng Quân, Vũ Minh Tuấn, Dương Văn Khoa và Trần Trung Hiếu. Thực tế, cả 4 đã rời sân Quy Nhơn từ cách đây ít ngày.
Chia sẻ
VFF “ra tay”, tiền vệ Việt kiều Julien Nguyễn khoác áo ĐT Việt Nam?; CĐV M.U tức giận vì Garnacho; Leanna Paul xác nhận chia tay Delap; Chelsea tiến gần chữ ký của Xavi Simons; Real sẵn sàng chi 100 triệu bảng mua Rodri.
Chia sẻ
Việc ca sĩ Jack tổ chức họp báo ra mắt sản phẩm, nhưng lại kể chuyện đời tư, lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM sẽ rà soát xử lý.
Chia sẻ
Chí sĩ Trần Quý Cáp (1870 - 1908) lúc nhỏ tên là Trần Nghị, tự là Dã Hàng, Thích Phu, hiệu là Thai Xuyên. Ông sinh ra trong một gia đình nông dân ở làng Bất Nhị, xã Điện Phước, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Trần Quý Cáp nổi tiếng là người thông minh và là 1 trong những học trò xuất sắc của Đốc học Mã Sơn Trần Đình Phong. Tuy nhiên, con đường khoa cử của ông khá lận đận, đến năm 1904 ông mới đậu Tiến sĩ.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Vĩnh Lộc 
