Sự trở lại Nhà Trắng của ông Trump sẽ bao trùm Châu Á vào năm 2025, khi các nhà lãnh đạo khu vực cân nhắc xem ông sẽ theo đuổi cuộc chiến thương mại mới với Trung Quốc đến đâu và chính quyền khó đoán của ông sẽ tác động như thế nào đến các điểm nóng chính: Biển Đông, Đài Loan và Triều Tiên.

Trong khi Hàn Quốc đang trải qua những cuộc xung đột trong nước, thì thách thức từ Triều Tiên đang gia tăng. Triều Tiên đã hàng nghìn quân trung thành của mình đến chiến đấu cho Nga chống lại Ukraine trong khi phát triển vũ khí hạt nhân trong nước.

Với việc Trump gợi ý rằng ông có thể theo đuổi một thỏa thuận hòa bình Ukraine với Nga, hoặc cắt giảm hoàn toàn sự ủng hộ cho Kiev, mối liên hệ giữa Mỹ, Trung Quốc, Nga, Triều Tiên và Châu Âu sẽ trở nên rõ nét hơn. 

Về mặt kinh tế, các nhà đầu tư và chính phủ đang chờ đợi mức thuế quan mà Trump đề xuất đối với Trung Quốc, và phản ứng từ Bắc Kinh và các quốc gia phụ thuộc vào thương mại khác trong khu vực.

Nhưng ngoài thuế quan, Trung Quốc sẽ phải đối mặt với sự tăng trưởng chậm chạp trong nước và một khu vực tư nhân có thể đối mặt với các quy định chặt chẽ hơn.

Trong một năm bầu cử yên tĩnh hơn, thủ tướng Lao động của Úc Anthony Albanese sẽ chiến đấu cho nhiệm kỳ thứ hai, trong khi thủ tướng mới của Singapore Lawrence Wong sẽ lần đầu tiên kiểm tra mức độ nổi tiếng của mình tại các cuộc bỏ phiếu.

Vào năm 2025, hành động về quản trị AI toàn cầu sẽ trở nên rõ nét hơn khi các quốc gia cân bằng nhu cầu cấp thiết về tăng cường hợp tác quốc tế trong khi điều hướng các căng thẳng địa chính trị gia tăng.

Vào tháng 2, các chính phủ, công ty công nghệ, nhà khoa học và chuyên gia sẽ họp tại Paris để thảo luận về cách xây dựng AI 'vì lợi ích công cộng' tại Hội nghị thượng đỉnh hành động AI. 

Nhiệm kỳ chủ tịch G7 của Canada, bắt đầu vào tháng 1, dự kiến sẽ tập trung vào cách tiếp cận chung đối với công nghệ mới nổi, có thể thúc đẩy các nỗ lực của G7 và OECD nhằm thúc đẩy phát triển AI an toàn, bảo mật và đáng tin cậy. 

Vào tháng 4, Rwanda sẽ tổ chức một hội nghị thượng đỉnh lớn về vai trò toàn cầu của Châu Phi trong AI.

Nhưng ngoài các hội nghị cấp cao này, những nỗ lực khác nhằm tăng cường quản trị AI sẽ diễn ra nhanh hơn. Trong suốt năm 2025, việc thực hiện Hiệp ước kỹ thuật số toàn cầu của Liên hợp quốc và bản thiết kế được đề xuất cho quản trị AI có thể tạo cơ hội cho các cường quốc mới nổi viết lại các quy tắc và giành được nhiều ảnh hưởng hơn. 

Các quy tắc mới về AI mục đích chung từ 'Đạo luật AI' hàng đầu của Liên minh châu Âu sẽ có hiệu lực vào tháng 8. Quy định này, là quy định đầu tiên thuộc loại này, cũng có thể giúp thúc đẩy 'bộ quy tắc thực hành' có ảnh hưởng toàn cầu để các công ty AI tuân thủ.

Sau sự biến động của 'siêu chu kỳ' bầu cử năm ngoái, các chính phủ trên khắp thế giới sẽ phải đối mặt với một thử thách ngày càng cấp bách vào năm 2025; làm thế nào để gạt bỏ các chính sách quốc gia và căng thẳng địa chính trị khác biệt và cùng nhau hợp tác để tăng cường quản trị toàn cầu về AI vì lợi ích công cộng.

Các lựa chọn chính sách mà ông Trump đưa ra khi nhiệm kỳ thứ hai của ông với tư cách là tổng thống Mỹ bắt đầu có khả năng sẽ chi phối triển vọng của nền kinh tế toàn cầu trong 12 tháng tới.

Nếu ông thực hiện lời đe dọa trong chiến dịch tranh cử của mình là áp thuế từ 10 đến 20% đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác - và 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc - thì phần còn lại của thế giới sẽ cần phải quyết định xem có nên trả đũa bằng thuế quan của riêng họ hay tìm cách đàm phán một thỏa thuận với Mỹ, hoặc rất có thể là cả hai. 

Kết hợp với việc trục xuất hàng triệu người di cư không có giấy tờ và chính sách tài khóa mở rộng của ông Trump, điều này có thể dẫn đến lạm phát tái phát ở Mỹ vào năm tới. Cách Cục Dự trữ Liên bang phản ứng sẽ rất quan trọng đối với cả thị trường tài chính trong nước và đồng đô la.

Trump cũng có vẻ ủng hộ tiền kỹ thuật số tư nhân nhiều hơn chính quyền Biden và hầu hết các quốc gia khác. Nếu kết hợp với động thái bãi bỏ quy định đối với các dịch vụ tài chính – hủy bỏ các cải cách được thực hiện sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu – điều này có thể buộc các quốc gia khác phải thực hiện các bước để bảo vệ hệ thống tài chính của riêng họ.

Tác động của biến đổi khí hậu đối với nền kinh tế thế giới có khả năng sẽ ngày càng rõ ràng hơn vào năm 2025, buộc các nhà hoạch định chính sách kinh tế chính thống tại các ngân hàng trung ương và bộ tài chính phải đưa yếu tố này vào các chính sách hàng ngày của họ. 

Nhưng quan điểm cực kỳ hoài nghi của chính quyền Trump về biến đổi khí hậu nói riêng và chủ nghĩa đa phương nói chung sẽ khiến việc đưa ra phản ứng toàn cầu hiệu quả trước thềm COP30 tại Brazil vào tháng 11 trở nên khó khăn hơn.

Cuộc bầu cử quốc hội của Đức vào ngày 23/2 sẽ định hình nền chính trị châu Âu vào năm 2025. Được tổ chức sớm hơn từ tháng 9 sau khi chính phủ liên minh sụp đổ, cuộc bầu cử này sẽ mang lại sức sống mới cho giới lãnh đạo chính trị Đức. 

Nền kinh tế Đức - nền kinh tế lớn nhất EU - đã suy thoái trong năm thứ hai liên tiếp vào năm 2024 và ngành công nghiệp ô tô, xương sống truyền thống của nền kinh tế nước này, đang gặp khó khăn. Chính phủ mới sẽ phải đối mặt với những vấn đề này và tạo động lực mới cho vai trò lãnh đạo trong EU và hỗ trợ nhiều hơn cho Ukraine.

Ngoài Đức, Ủy ban châu Âu mới dự kiến sẽ công bố sách trắng về quốc phòng vào đầu năm mới, trong nỗ lực dẫn đầu hướng tới một cách tiếp cận phối hợp và tích hợp hơn đối với an ninh châu Âu. 

NATO đang theo dõi chặt chẽ các nỗ lực của EU, nhưng họ cần phải hợp tác với nhau để xây dựng một cơ sở công nghiệp quốc phòng vững mạnh hơn ở châu Âu, đặc biệt là khi Donald Trump tái đắc cử và cam kết không chắc chắn của ông đối với an ninh xuyên Đại Tây Dương.

Ủy ban châu Âu cũng đã phát triển một loạt các công cụ chính sách kinh tế, an ninh và công nghiệp nhằm bảo vệ sự thịnh vượng trong EU, giảm sự phụ thuộc vào các nước thứ ba và kích thích tăng trưởng kinh tế. 

An ninh kinh tế là ưu tiên hàng đầu của Ủy ban thứ hai của Ursula von der Leyen, do đó EU có thể sẽ tăng gấp đôi chiến lược này khi tìm cách bảo vệ mình khỏi những tác động của căng thẳng thương mại Mỹ - Trung khi Trump tái đắc cử.

Vẫn chưa rõ liệu có thể đạt được thỏa thuận hay không và nếu có thì nội dung sẽ có ý nghĩa như thế nào. Điều này sẽ có ý nghĩa quan trọng đối với công bằng toàn cầu - và sẽ là thước đo tình trạng hợp tác quốc tế hiện tại về các rủi ro xuyên quốc gia, ngoài sức khỏe. 

Mức độ tác động chính trị mà công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch duy trì tại các diễn đàn quan trọng khác, bao gồm cả G7 và G20, sẽ rất quan trọng.

Khi niềm tin vào hệ thống đa phương tiếp tục dao động, nhiều quốc gia sẽ tìm cách tăng cường khả năng tự cung tự cấp của mình trong an ninh y tế thông qua hợp tác khu vực và các liên minh khác. 

Việc tái đắc cử của ông Trump sẽ khuyến khích sự thay đổi trong vai trò lãnh đạo y tế toàn cầu vào năm tới, nhưng liệu khoảng cách này có được lấp đầy bởi các cường quốc trung bình, các quốc gia ở Nam Bán cầu hay các trung tâm quyền lực như EU hay không vẫn chưa rõ ràng.

Cũng sẽ rất đáng chú ý khi xem xét cách biến đổi khí hậu tác động đến quá trình ra quyết định về y tế toàn cầu, vì mối đe dọa do thời tiết khắc nghiệt, ô nhiễm và suy thoái môi trường đối với an ninh y tế ngày càng rõ ràng. 

Cuối cùng, một thời điểm khác cần chú ý là đợt xem xét sắp tới về cơ chế pháp lý của Tổ chức Thương mại Thế giới hiện cho phép các quốc gia thu nhập thấp bỏ qua quyền sở hữu trí tuệ vì lý do sức khỏe cộng đồng - điều này có thể ảnh hưởng đáng kể đến công bằng toàn cầu xung quanh việc tiếp cận thuốc men.

Xung đột toàn cầu ở Trung Đông, Ukraine và Sudan đang gia tăng, có khả năng lan tỏa. Đồng thời, việc tiếp tục chương trình nghị sự 'Nước Mỹ trên hết' của Tổng thống Trump vào năm 2025 dự kiến sẽ thu hẹp các cam kết quốc phòng toàn cầu của Mỹ, thúc đẩy các đồng minh xem xét lại chiến lược của họ và tăng cường năng lực của họ.

Trong bối cảnh này, Anh, Liên minh châu Âu và NATO phải đối mặt với một thử thách quan trọng về khả năng tăng cường hợp tác và thích ứng với môi trường an ninh ngày càng thù địch. 

Đối với NATO, thách thức nằm ở việc duy trì sự gắn kết của liên minh trong bối cảnh có khả năng thay đổi chính sách đối ngoại của Mỹ và sự chia rẽ nội bộ giữa các quốc gia thành viên NATO, đặc biệt là về sự ủng hộ của họ đối với Ukraine.

Năm tới, EU sẽ phải đối mặt với thách thức kép là cải cách thể chế và phục hồi kinh tế đồng thời củng cố khả năng chuẩn bị cho khủng hoảng. Các báo cáo được công bố vào năm 2024 từ cựu tổng thống Phần Lan Sauli Niinistö và cựu thủ tướng Ý Mario Draghi nhấn mạnh đến nhu cầu về một cách tiếp cận toàn diện và hợp tác hơn đối với an ninh châu Âu. 

Điều này sẽ làm tăng áp lực buộc các quốc gia phải tăng cường sự sẵn sàng của quân đội và dân sự, thúc đẩy khả năng cạnh tranh và xây dựng lại cơ sở công nghiệp quốc phòng của họ trong năm tới.

Anh, dự đoán một vai trò nổi bật hơn trong NATO, cũng đang tập trung lại vào việc củng cố mối quan hệ của mình với EU. Đánh giá quốc phòng chiến lược sắp tới, dự kiến vào đầu năm 2025, nhằm mục đích định vị lại năng lực quốc phòng của Anh bằng cách ưu tiên đổi mới công nghệ, tăng cường quyền tự chủ và xây dựng các quan hệ đối tác khu vực tích hợp hơn. Đồng thời, chính phủ có thể sẽ theo đuổi hiệp ước quốc phòng Anh-EU như một cách củng cố liên minh của họ.

Trung Đông: Iran, Syria và bất ổn tiếp diễn

Việc chấm dứt xung đột ở Trung Đông khó có thể chi phối chương trình nghị sự chính sách đối ngoại của ông Trump vào năm 2025. Tuy nhiên, chính quyền sắp tới sẽ neo chiến lược khu vực của mình xung quanh hai trụ cột là an ninh của Israel và kiềm chế Iran.

Ông Trump vẫn duy trì sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Israel và sẽ tiếp tục ưu tiên các nhu cầu an ninh của nước này, ngay cả khi ông được kỳ vọng sẽ thúc giục chính quyền Netanyahu thu hẹp quy mô các hoạt động quân sự ở Gaza và Lebanon sau lệnh ngừng bắn ở Lebanon. 

Cách tiếp cận này sẽ không tạo ra bất kỳ giải pháp chính trị nào giải quyết được vấn đề quyền tự quyết của người Palestine hoặc ông Trump có thể tuyên bố đó là chiến thắng, nhưng có khả năng dẫn đến lệnh ngừng bắn do Israel áp đặt.

Đồng thời, chính quyền Mỹ sẽ tìm cách mở lại cuộc thảo luận dài hạn hơn với Ả Rập Xê Út về một thỏa thuận quốc phòng nhằm giúp tăng cường sự hội nhập an ninh khu vực giữa các đối tác của Mỹ. 

Thỏa thuận này sẽ phụ thuộc vào việc bình thường hóa quan hệ Ả Rập Xê Út - Israel và theo quan điểm của Riyadh, thỏa thuận này cũng đòi hỏi sự ủng hộ đối với nhà nước Palestine.

Trump cũng đã ám chỉ ý định quay trở lại các lệnh trừng phạt gây sức ép tối đa mà ông đã áp đặt đối với Tehran vào năm 2018 sau khi rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. 

Mục đích có thể có của cách tiếp cận này không phải là ủng hộ việc thay đổi chế độ ở Tehran - vốn là hy vọng của các nhà hoạt động ở nước ngoài - mà là thúc đẩy các cuộc đàm phán mới về chương trình hạt nhân của Iran và việc chuyển giao viện trợ sát thương cho Nga và các bên phi nhà nước.

Sự sụp đổ nhanh chóng và bất ngờ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad vào tháng 12 đã được chào đón bằng sự ăn mừng trong nước. Trong khi quá trình chuyển đổi chính trị sắp tới còn lâu mới chắc chắn, sự sụp đổ của ông Assad đã làm suy yếu thêm vị thế của Iran và trục các nhóm kháng chiến trên khắp Trung Đông. 

Nếu không có sự tham gia phối hợp và các tiến trình ngoại giao đi kèm, chương trình nghị sự lớn này có khả năng làm trầm trọng thêm chu kỳ xung đột thay vì thúc đẩy sự ổn định hơn trong khu vực.

Với một chính phủ Lao động mới lên nắm quyền, ưu tiên chính sách đối ngoại của Anh vào năm tới sẽ là cân bằng quan hệ với Mỹ và Châu Âu. 

Người ta sẽ chú ý nhiều hơn đến vai trò của Anh trong an ninh Châu Âu khi cuộc chiến ở Ukraine tiếp tục bước sang năm thứ tư. Chính phủ Starmer đã cam kết hỗ trợ quân sự 3 tỷ bảng Anh hàng năm cho Ukraine 'cho đến khi nào cần' cũng như đáp ứng mục tiêu chi tiêu quốc phòng hàng năm của NATO là 2 phần trăm GDP, với mục tiêu trong tương lai là 2,5 phần trăm sẽ được đặt ra 'tại một sự kiện tài chính trong tương lai'.

Nhưng việc Donald Trump tái đắc cử có thể gây áp lực buộc Anh phải thực hiện cam kết này sớm hơn nếu ông - như ông đã đe dọa - khiến sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với NATO mang tính giao dịch hơn nhiều. Chính phủ Lao động có thể sử dụng cơ hội này để tạo ra các mối liên kết an ninh chặt chẽ hơn với các nước láng giềng châu Âu.

Liệu những mối liên kết này có chuyển thành hợp tác kinh tế lớn hơn hay không sẽ là một cân nhắc quan trọng khác đối với Anh vào năm 2025. Nếu ông Trump thực hiện các kế hoạch đã công bố của mình về việc áp thuế đối với các đối tác thương mại của Mỹ thì Vương quốc Anh phải cân nhắc ký kết một thỏa thuận miễn trừ với Mỹ hoặc tham gia cùng các nước láng giềng châu Âu.

Mức độ mà Anh có thể đóng vai trò tích cực ở các điểm nóng chiến lược khác bao gồm Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương - nơi mối đe dọa xung đột gia tăng sau khi Trump tái đắc cử - sẽ phụ thuộc vào câu hỏi: liệu đất nước có thể tạo ra tăng trưởng kinh tế để duy trì ảnh hưởng toàn cầu của mình hay không?

Châu Phi: Châu lục này phải nắm bắt thời cơ G20

Tiếng nói của Châu Phi sẽ được khuếch đại trên trường quốc tế vào năm 2025 khi Nam Phi đảm nhiệm chức chủ tịch và tổ chức diễn đàn G20 mới mở rộng vào tháng 11. Liên minh Châu Phi (AU) sẽ bầu một chủ tịch mới cho ủy ban của mình vào tháng 2 và vì đã trở thành thành viên G20 vào năm 2023 nên cũng sẽ tham gia diễn đàn.

Sự hợp tác giữa AU và Nam Phi mang đến cơ hội quan trọng để thúc đẩy cải cách thể chế và mở rộng sự tham gia của Châu Phi vào quản trị toàn cầu. 

Các cuộc bầu cử quan trọng ở Malawi vào tháng 9 và Tanzania và Côte d'Ivoire vào tháng 10 sẽ đóng vai trò là phép thử quan trọng đối với nền dân chủ. 

Vào năm 2024, việc thành lập Chính phủ đoàn kết dân tộc ở Nam Phi và chiến thắng của phe đối lập ở Senegal, Botswana và Mauritius, đại diện cho những chiến thắng quan trọng cho chủ nghĩa đa nguyên dân chủ ở Châu Phi. 

Liệu lục địa này có thể phát huy những thành quả này hay không - và chống lại tình trạng bạo lực sau bầu cử đã gây ra hỗn loạn cho Mozambique trong năm nay - vẫn chưa rõ ràng. 

Việc ông Trump tái đắc cử có nguy cơ làm suy yếu quan hệ Mỹ - Châu Phi, với khả năng đáng kể là chính quyền mới sẽ giảm hỗ trợ cho các sáng kiến về y tế và dân chủ, cũng như bất kỳ dự án nào khác không được coi là mang lại lợi ích trước mắt cho lợi ích của Hoa Kỳ.

Các công ty Mỹ, vốn đã hạn chế đầu tư vào Châu Phi, có thể sẽ tiếp tục giảm sự tham gia của họ vào một môi trường giao dịch nhiều hơn. 

Nhưng sự cắt giảm này cũng tạo ra các cơ hội và có thể khuyến khích các cường quốc trung bình và các nền kinh tế mới nổi mở rộng ảnh hưởng của họ ở Châu Phi thông qua việc tăng cường thương mại, đầu tư và các quan hệ đối tác mới.

Chính sách của phương Tây là giữ Ukraine trong cuộc chiến, thay vì giúp nước này giành chiến thắng, sẽ đưa đất nước này - và theo nghĩa rộng hơn là thế giới phương Tây - đến bờ vực thất bại trước Nga.

Việc cắt giảm viện trợ quân sự, một nước Nga được tiếp thêm sức mạnh và sự vắng bóng liên tục của giới lãnh đạo phương Tây có nghĩa là mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn đối với Ukraine vào năm 2025. 

Điều đáng chú ý là không có nhà lãnh đạo phương Tây nào ngoài các 'quốc gia tiền tuyến' kêu gọi chiến thắng của Ukraine. 

Niềm tin giữa các nhà lãnh đạo phương Tây rằng Ukraine không thể giành chiến thắng trong cuộc chiến này có thể sẽ trở nên phổ biến hơn vào năm 2025 và sẽ nuôi dưỡng một chu kỳ tự củng cố của sự ủng hộ giảm sút và tổn thất quân sự lớn hơn. Nhưng điều quan trọng cần nhớ là Moscow đang tìm kiếm quyền kiểm soát, chứ không phải lãnh thổ.

Cùng với việc Donald Trump tái đắc cử, điều này tạo động lực cho việc thúc đẩy một thỏa thuận thỏa hiệp. Nhưng điều này sẽ đóng băng thay vì giải quyết xung đột và có khả năng sẽ kéo theo tổn thất lãnh thổ về phía Kiev. Sự mệt mỏi trong số các nhà tài trợ phương Tây và chiến thắng một phần của Nga, được coi là kết quả tốt nhất có thể đạt được, là những mối đe dọa lớn nhất đối với Ukraine vào năm 2025.

Tuy nhiên, mặc dù Nga đã có những tiến bộ quân sự ở Ukraine trong những tháng gần đây, nhưng điều này không phải là không thể phá vỡ và đang chịu áp lực rất lớn, đặc biệt là về mặt tài chính. 

Các nhà kinh tế cho biết Tổng thống Vladimir Putin chỉ có 12 đến 18 tháng để tiếp tục con đường này trước khi phải đưa ra các quyết định khó khăn trong nước. Thế giới phương Tây - hoặc có khả năng là một liên minh của những người sẵn sàng - sẽ làm tốt nếu nhận ra những căng thẳng này và xem xét cách tốt nhất để có thể gây sức ép lên Nga vào năm 2025.