Phổ cập kỹ năng số từ thôn xóm

Ngay từ năm 2021, tỉnh Thái Bình đã xây dựng Chiến lược chuyển đổi số tỉnh đến năm 2025, định hướng đến 2030. Trên tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau, các CLB "Tổ công nghệ số cộng đồng" đã được triển khai đồng loạt tại hơn 1.700 tổ cấp xã và thôn, đảm nhận vai trò như những "người thầy số" tại chỗ, hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến, đăng ký khai sinh, thanh toán không dùng tiền mặt, cài đặt VNeID hay nhận diện các hình thức lừa đảo qua mạng.

Xã Việt Thuận (huyện Vũ Thư), xã An Lễ (Quỳnh Phụ), và thôn Hạ (xã An Thái, Thái Thụy) là những điển hình trong triển khai tổ công nghệ số cộng đồng hiệu quả. Tại xã Việt Thuận, người dân được hướng dẫn sử dụng VssID để tra cứu bảo hiểm y tế. Tại An Lễ, người cao tuổi sử dụng thành thạo sổ tay đảng viên điện tử. Đặc biệt, thôn Hạ đã trở thành mô hình thôn thông minh với 97% người dân sử dụng nền tảng số và 70% có tài khoản thanh toán điện tử.

Ông Nguyễn Văn Cẩn, 68 tuổi, ở xã An Lễ, chia sẻ: “Tôi trước đây còn không dám chạm vào điện thoại cảm ứng, giờ thì biết dùng app ngân hàng, tra cứu bảo hiểm y tế cho cả cháu nội. Cán bộ đoàn và tổ công nghệ số hướng dẫn tận tình lắm. Nhờ có các lớp học đó mà tôi thấy mình không còn bị tụt lại phía sau.”

Bên cạnh đó, Thái Bình tổ chức nhiều đợt truyền thông về an toàn thông tin, giúp người nông dân nhận biết các nguy cơ từ đường link độc hại, giả mạo cơ quan công an, giả danh nhân viên ngân hàng để giăng bẫy lừa đảo. Từ những hoang mang ban đầu, nhiều người già đã biết cách từ chối cuộc gọi lừa đảo, xử lý tình huống để không mất tiền oan.

"Bình dân học vụ số" lan tỏa từng người nông dân

Thể hiện tinh thần xung kích của tuổi trẻ trong chiến lược số hóa quốc gia, Đoàn Thanh niên tỉnh Thái Bình đã phát động phong trào "Bình dân học vụ số", huy động hơn 700 đội hình với 15.000 đoàn viên, hướng dẫn người nông dân tiếp cận với các kỹ năng số cơ bản.

Các buổi tập huấn được tổ chức linh hoạt, thiết thực, từ nhà văn hóa thôn, trường học đến sân đình, nhà dân. Nội dung gần gũi như cách tra cứu bệnh án, mở tài khoản thanh toán trực tuyến, gửi phản ánh hiện trường qua Zalo, Facebook hay sử dụng camera gia đình có kết nối wifi.

Kết quả đáng ghi nhận khi đã có hơn 200.000 người nông dân tham gia học và áp dụng thành thạo các kỹ năng số cơ bản. Đây không chỉ là câu chuyện của đổi mới từng cá nhân, mà là bước chuyển mình của cả nông thôn trong kỷ nguyên số hóa quốc gia.

Tại xã Đông Hoàng (Đông Hưng), mô hình lớp học số lưu động được tổ chức đều đặn mỗi tuần. Chị Nguyễn Thị Hoa, Bí thư đoàn xã cho biết: “Mỗi lần đến dạy kỹ năng số, chúng tôi mang theo máy tính bảng, điện thoại, kết nối sẵn wifi và thực hành ngay tại chỗ. Ban đầu các bác, các cô rất e dè, nhưng dần dần lại chủ động hỏi, còn xin thêm buổi để học tiếp.”

Trong tổng thể hơn 80% dân số sinh sống ở khu vực nông thôn, người cao tuổi là lực lượng dễ bị tấn công nhất trên không gian số. Nhận thức được vấn đề đó, tỉnh Thái Bình đã đặt ra mục tiêu rõ ràng: đến năm 2030, 90% cán bộ, hội viên người cao tuổi được truyền thông về kỹ năng số, trong đó có 50% đạt trình độ sử dụng cơ bản.

Các buổi truyền thông tổ chức theo cụm thôn xóm, dễ hiểu, dễ nhớ, có hình minh họa sinh động, giúp các cụ ông, cụ bà hiểu được nguy cơ tài khoản bị hack, đồng thời biết sử dụng Zalo để liên lạc với cán bộ xã, đăng ký khám bệnh, nhận thông tin về bảo hiểm hoặc trợ cấp hàng tháng.

Tại các mô hình điểm như thôn Hạ (An Thái, Thái Thụy), tổ công nghệ số không chỉ hướng dẫn người già cài đặt ứng dụng mà còn thiết lập nhóm Zalo, hỗ trợ truy cập 25 dịch vụ công thiết yếu, thực hiện phản ánh hiện trường, tra cứu thông tin y tế. Không ít cụ ông, cụ bà đã thành thạo thao tác nhận mã OTP, truy cập tài khoản ngân hàng điện tử và cảnh giác với những chiêu trò lừa đảo trên mạng.

Từ một tỉnh thuần nông, Thái Bình đang chuyển mình mạnh mẽ trong chuyển đổi số, trong đó việc không để ai bị bỏ lại phía sau chính là tinh thần xuyên suốt. "Lá chắn số" giúp người nông dân, nhất là người cao tuổi, bổ sung sáng suốt và kỹ năng tự vệ trên hành trình số hóa quốc gia, từ đó góp phần xây dựng nông thôn thông minh, xã hội số bền vững và an toàn.

×