Thảo luận tại Hội trường về dự thảo sửa đổi Luật Doanh nghiệp đang trình Quốc hội, các đại biểu tranh luận về vấn đề cá nhân người tham gia góp vốn lập doanh nghiệp.

Cụ thể, Đại biểu Phan Đức Hiếu (Đoàn Thái Bình) cho rằng, hiện nay, quy định của Luật Doanh nghiệp yêu cầu cá nhân phải đủ từ 18 tuổi trở lên mới được tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp. Ông đề nghị, hạ độ tuổi này xuống 16 tuổi, tức là 16 tuổi sẽ được quyền tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp.

“Tại sao tôi lại chọn tuổi 16 trở lên mà không phải 18? Vì nhìn vào hệ thống luật pháp của chúng ta thì chúng ta quy định trẻ em là người dưới 16 tuổi. Như vậy, 16 tuổi trở lên thì không còn là trẻ em nữa”, ông Hiếu nói.

Theo ông này, về độ tuổi lao động, quy định đủ 15 tuổi trở lên là đã có quyền lao động. Còn về năng lực, hành vi dân sự thì người chưa đủ 18 tuổi, chưa có đủ năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định tại Điều 21 của Bộ luật Dân sự.

Khoản 4 Điều 21 đã quy định ''Người từ đủ 15 tuổi trở lên đã có thể tự mình xác lập và thực hiện các giao dịch dân sự, trừ quyền sử dụng đất và động sản phải đăng ký''. Như vậy, những người đủ từ mình 15 tuổi trở lên có tiền, họ hoàn toàn đã có quyền tự mình nhân danh và chịu trách nhiệm trong việc thực hiện các giao dịch dân sự.

Chính vì vậy, ông Hiếu cho rằng, người đủ 15 tuổi trở lên có quyền góp vốn. "Tiền đấy thay vì gửi tiết kiệm hoặc nhờ ai cất giữ, họ hoàn toàn có quyền góp vốn và tham gia thành lập doanh nghiệp", ông nói và nêu dẫn chứng rằng "một người học hết cấp 2, nếu có định hướng nghề nghiệp, không muốn học các trường cao đẳng nghề và sau đó mở một cửa hàng bán trà sữa chẳng hạn để kinh doanh, vậy tại sao không cho họ quyền tham gia góp vốn để thành lập các tổ chức kinh tế”.

Tranh luận về vấn đề này, đại biểu Đồng Ngọc Ba (Đoàn Bình Định) cho rằng, phải “hết sức cân nhắc” về đề xuất đề xuất mở rộng quyền góp vốn thành lập doanh nghiệp của người chưa thành niên.

Ông Ba cho rằng, Luật Doanh nghiệp hàng chục năm qua từng bước hoàn thiện quy định về quyền gia nhập thị trường của các tổ chức, cá nhân. 

“Với cá nhân, chúng ta phân biệt rất rõ 3 quyền: Quyền thành lập; quyền quản lý hay quản trị, tham gia vào bộ máy quản lý, điều hành của doanh nghiệp; quyền góp vốn. Đối với quyền thành lập và quyền quản trị, đòi hỏi người phải trưởng thành, phải có những điều kiện kể cả về mặt nhận thức cũng như về mặt tư cách đạo đức, các điều kiện khác có liên quan để chống các xung đột lợi ích”, ông Ba nói.

Điều 17, khoản 2 của Luật Doanh nghiệp hiện hành đã phân biệt rất rõ quyền thành lập, quản lý, góp vốn của các chủ thể. Theo ông Ba, luật từ lâu đã không cấm việc góp vốn vào doanh nghiệp, ai có tài sản đều có thể góp vốn.

Một số đối tượng bị cấm thành lập, tham gia, góp vốn nhằm để tránh xung đột lợi ích, như: Cán bộ, công chức, lực lượng vũ trang. Một số luật cũng cấm cán bộ, công chức tham gia doanh nghiệp như Luật Cán bộ công chức, Luật Phòng chống tham nhũng…

“Còn quy định về quyền góp vốn vào doanh nghiệp nhằm thu hút mọi nguồn lực phát triển. Có thể ý kiến của đại biểu Phan Đức Hiếu đề xuất quyền cho người 16 tuổi là quyền tham gia thành lập doanh nghiệp. Đề nghị cân nhắc việc này”, ông Ba nói và lưu ý rằng một doanh nghiệp sẽ thực hiện nhiều giao dịch thì người chưa thành niên tham gia thì cần xem xét.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) tán thành cách tiếp cận của cơ quan soạn thảo là không yêu cầu thêm các điều kiện hay hồ sơ trong quá trình đăng ký kinh doanh, thành lập doanh nghiệp, tức không tiền kiểm đối với vấn đề này.

Thực tiễn Luật Doanh nghiệp gần 3 thập kỷ qua đã chứng minh việc thành lập doanh nghiệp đơn giản, thuận tiện, dễ dàng là một trong những quy định vô cùng quan trọng giúp Việt Nam phát triển kinh tế tư nhân. Song song đó, cơ quan Nhà nước tăng cường hậu kiểm những trường hợp có nghi ngờ về việc thành lập doanh nghiệp để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bổ sung thêm về cơ chế hậu kiểm theo quản lý rủi ro chứ không phải là kiểm tra tùy tiện, tùy hứng của cán bộ, gây mất thời gian của doanh nghiệp và dễ nảy sinh nhũng nhiễu, tiêu cực.

“Cơ quan Nhà nước phải xây dựng tiêu chí đánh giá rủi ro, chấm điểm rủi ro và đi kiểm tra doanh nghiệp theo tần suất cao đối với doanh nghiệp rủi ro cao và tần suất thấp hơn đối với doanh nghiệp rủi ro thấp”, ông Đồng nói và cho biết, biện pháp kiểm tra theo mức độ rủi ro này đã được áp dụng trong ngành thuế và hải quan, những năm qua đã mang lại nhiều lợi ích, rất hiệu quả. 

Ông Đồng cũng cho rằng, hiện cơ sở dữ liệu về doanh nghiệp đang được xây dựng và tập hợp đầy đủ. Đây là cơ sở rất tốt để triển khai việc chấm điểm rủi ro và kiểm tra theo rủi ro.

×