Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Những Quắm tố mường (Kể chuyện bản mường), Sống chụ son sao (Tiễn dặm người yêu), Păn bản păn mường (Chia bản chia mường), Chàng Lú nàng Ủa được so sánh với Truyện Kiều dưới xuôi. Nhu cầu bảo tồn kho tàng này được giải quyết phần nào cách nay gần đôi chục năm, khi bộ chữ thống nhất ra đời, được số hóa, mỗi địa phương có thể bổ sung đặc thù của mình cho dễ phổ biến. Nhưng cuộc sống hiện đại có thử thách khắc nghiệt, như trường lớp đều dạy tiếng phổ thông, lớn nữa "ê a" tiếng Anh. Một cán bộ xã phát biểu "Công văn về đều tiếng Việt, học "chữ ta" làm gì".
Người Thái làm trong lễ cầu mưa. Ảnh: dulichviet
Trong khi đó, ở xã Mường Sang (Mộc Châu, Sơn La) có những người không nghĩ như vậy. Một giáo viên sư phạm bức xúc: "Người Kinh quý Truyện Kiều thì người Thái coi sách cổ là túi khôn. Đi đâu làm "cán bộ" chứ về bản là làm người Thái rồi, phải biết gốc tích. Có những thứ mình đọc rồi cười khóc một mình chẳng san sẻ cho ai được, sẽ mất đi, tiếc lắm!". Trải qua nhiều lần vận động, việc biết chữ, tiếng dân tộc được tính như một "ngoại ngữ" khi xét thang bậc công chức, lớp chữ Thái được phép mở. Điều kiện dạy eo hẹp, phải vận động, lo giấy bút… trăm thứ, người học ngày lên nương tối bận việc nhà, đến lớp đã mệt, buồn ngủ. Rất nhiều bài bản khác nhau để duy trì: đến nhà đốc thúc, soạn giáo án phù hợp... Ông Lò Văn Thắng - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Tân Lập ngày dạy xa, tối về đi từng nhà vận động đi học. Lớp ông Thắng mở các thứ Bảy, bài vở bám sát tài liệu, bổ sung những điều gần gũi cuộc sống hàng ngày của người học.
Ông Lường Văn Kít ở bản Nà Bó 1 lại có bài bản khác thật độc đáo. Nằm lòng vốn tri thức dân gian, công tác xã lâu năm, đứng lớp lúc có tuổi, ông cặn kẽ, thủ thỉ ra nhiều nguồn gốc. Những khoam chiên lang (câu truyền miệng, thành ngữ) sát thực được đưa vào quen mà thành lạ. "Đường rộng thênh thang không đi, cứ chui rúc bụi rậm" khuyên kẻ nghiện. "Đi không khéo thì vấp gốc cây, làm ăn vụng thì gặp khó" cho người ta chọn cách sống. Vì sao chữ Thái teo tóp, tại bà, mẹ dỗ cháu "quên" nhiều quá, trẻ đến trường mầm non về toàn nói tiếng Kinh. Nghĩ vậy, ông Kít chọn những "đồng dao" dễ hiểu, dí dỏm: "Trăng kia kìa sao kia kìa/ Hai con cua đang vặn dây thừng/ Hai con rồng thò cổ lên/ Hai châu chấu thổi kèn/ Hai dế chũi đưa em đi ngủ/ Hai con thằn lằn ngồi ghế dài uống rượu…". Rồi những câu "hay mất hồn" trong sử thi Thái…
Lễ hội cầu mưa của người Thái. Ảnh: dulichviet
Tài liệu dạy "chuẩn" đã số hóa của Trung tâm Giáo dục thường xuyên Sơn La có những nội dung phong phú: gia đình, dòng tộc, làng bản, thiên nhiên môi trường, sản xuất thu nhập, phòng chữa bệnh… Nhưng để phổ cập được trong từng thôn bản xa xôi trong thời gian dài, phải kể đến công lao đưa những điều gần gũi với người học vào giảng. Nhờ vậy trước năm 2020, xã Mường Sang có 7 lớp chữ Thái, mỗi lớp từ 25 đến 30 người được duy trì ở 5 bản Nà Bó 1, Nà Bó 2, Là Ngà 1, Bản Lùn, Bản Vặt. Mỗi tuần một buổi, quang cảnh khác xa bên trường lớp phổ thông: trò là học sinh còn đến trường, thanh niên phụ nữ tay dính nhựa cây, người già ham đọc được điều mình hằng biết. Và thầy phải giỏi ứng biến với nhiều tình huống, câu hỏi bất ngờ.
Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, mấy năm rồi tiếng rì rầm học, đọc chữ Thái tạm ngưng. Giờ lớp mở lại được thì nhiều người đã chữ thầy trả thầy hoặc bận rộn, già đi, vận động ra học không dễ. Nhưng lại có những động lực mới, như hai khu du lịch Bản Áng, Bản Vặt muốn nhân viên hiểu văn hóa Thái thông qua con chữ. "Các cháu cửa miệng "hê lô", "gút bai" nhưng khách hỏi "đôi đũa", "chúc ngon miệng", "ăn cơm uống rượu" tiếng Thái thì không biết". Chuyện ông Kít kể khá khôi hài nhưng đăng đắng, cho thấy nỗ lực ngược dòng về nguồn cội rất gian truân.
Cho nên, những lớp chữ Thái trong thôn bản xa xôi như mạch ngầm rì rầm chảy lúc thông lúc tắc, thành quả có khi chỉ là câu Sống chụ son sao đọng lại trong tâm hồn người hiện đại.
Báo điện tử Dân Việt mở chuyên mục "Kể chuyện làng" từ 4/3/2020. Chuyên mục dành cho tất cả các tác giả chuyên và không chuyên có tình yêu với làng quê và muốn chia sẻ câu chuyện thật của mình với bạn đọc.
Bài viết phải chưa được đăng tải trên bất kì phương tiện thông tin đại chúng hoặc ấn phẩm nào. Các tác giả vui lòng ghi rõ họ tên, bút danh (nếu có), địa chỉ liên hệ, email, số điện thoại, số tài khoản nhận nhuận bút.
Bài viết cộng tác với chuyên mục "Kể chuyện làng" xin gửi về email: [email protected]; điện thoại liên hệ: 0903226305.
Chú thích ảnh: Nghệ nhân – thày giáo chữ Thái Lường Văn Kít
Sở GDĐT TP.Đà Nẵng yêu cầu các đơn vị tuyệt đối không để xảy ra tình trạng từ chối tiếp nhận học sinh Quảng Nam đến Đà Nẵng học tập.
Chia sẻ
Pendant Quang Vinh có thể lần đầu ra sân đá chính, trong khi Hoàng Đức nhiều khả năng sát cánh cùng Nguyễn Đức Chiến ở trung tuyến trong trận ĐT Việt Nam đấu ĐT Malaysia.
Chia sẻ
Sáng 10/6, Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐHQG TP.HCM) đã công bố điểm chuẩn vào lớp 10. Theo đó, điểm chuẩn năm nay biến động mạnh, có lớp giảm tới 2,75 điểm nhưng cũng có lớp tăng 4,5 điểm.
Chia sẻ
Vụ thu hoạch dưa lê trồng trên nền đất lúa của người dân ở ấp Bời Lời B, xã Bình Minh, huyện Vĩnh Thuận (tỉnh Kiên Giang) năm nay trúng. Cây dưa lê cho năng suất cao, bán được giá tốt, bà con nông dân tại đây rất phấn khởi khi có thể tăng thêm thu nhập từ vụ lúa và vụ dưa.
Chia sẻ
Thiên tài toán học người Trung Quốc Wei Dongyi vừa gây chấn động mạng xã hội sau khi mở tài khoản cá nhân đầu tiên và nhanh chóng thu hút 23 triệu người theo dõi chỉ trong vòng 5 ngày. Vẻ ngoài giản dị và tình trạng sức khỏe của anh khiến nhiều người lo lắng.
Chia sẻ
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, việc phân cấp thẩm quyền điều chỉnh quy hoạch phải rõ, đồng thời phải giám sát, kiểm tra, không phải để cấp tỉnh muốn làm gì thì làm mà Trung ương không biết.
Chia sẻ
Ngày 6/6, UBND tỉnh ban hành 4 Quyết định số: 1636/QĐ-UBND, 1638/QĐ-UBND, 1639/QĐ-UBND, 1666/QĐ-UBND thành lập 4 cụm công nghiệp (CCN). Đây là những CCN có quy mô lớn, tổng vốn đầu tư hàng nghìn tỷ đồng, kỳ vọng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ phát triển công nghiệp nông thôn, thu hút đầu tư, tạo việc làm và tăng thu ngân sách địa phương.
Chia sẻ
Trụ sở công ty nằm trong liên minh xin làm đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, tự lo vốn 100 tỷ USD là một căn nhà nhỏ nằm sâu trong một con hẻm nhỏ ở đường Lý Tự Trọng, phường An Cư, quận Ninh Kiều, TP.Cần Thơ.
Chia sẻ
Ngày 05/06/2025, HEINEKEN Việt Nam chính thức công bố những thành tựu nổi bật trên lộ trình phát triển bền vững của doanh nghiệp trong năm 2024, tiếp nối những nỗ lực tăng cường hợp tác và thúc đẩy chung tay hành động từ các bên liên quan nhằm xây dựng một Việt Nam tốt đẹp hơn trong kỷ nguyên tăng trưởng mới.
Chia sẻ
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Hải Phòng vừa tổ chức họp báo ra mắt Vở múa rối “Bầy chim Thiên Nga” – một tác phẩm nghệ thuật đặc biệt dành cho thiếu nhi dịp hè 2025.
Chia sẻ
Sau nhiều thăng trầm, cặp đôi Đạt G và Cindy Lư sẽ chính thức lên xe hoa trong thời gian tới.
Chia sẻ
Để đảm bảo cho việc tiếp nhận, giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính khi sắp xếp lại đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, tỉnh Phú Thọ triển khai thành lập 66 trung tâm dịch vụ công phục vụ người dân.
Chia sẻ
Dương Quá là nhân vật chính trong tiểu thuyết Thần điêu hiệp lữ (Thần điêu đại hiệp) của cố nhà văn Kim Dung, được nhiều người yêu thích.
Chia sẻ
Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể rút khỏi các cuộc đàm phán về Ukraine, đổ lỗi cho Moscow và Kiev không muốn lắng nghe ông, tạp chí Foreign Policy của Mỹ đưa tin.
Chia sẻ
Những ngày gần đây, người dân đốt rơm rạ trên các cánh đồng khiến khu vực quanh khu vực sân bay Nội Bài lúc nào cũng một màu trắng đục.
Chia sẻ
Malaysia vs Việt Nam là trận đấu có ý nghĩa rất quan trọng với cả 2 đội trong cuộc đua giành vé dự VCK Asian Cup 2027. Chịu áp lực không nhỏ khi phải chơi trên sân khách, nhưng thầy trò HLV Kim Sang-sik có đủ thực lực và sự tự tin để vượt qua khó khăn.
Chia sẻ
Bộ Xây dựng yêu cầu các Ban quản lý dự án rà soát lại tiến độ, quyết liệt chỉ đạo nhà thầu tăng cường máy móc, thiết bị, nhân lực, tổ chức thi công các dự án bị chậm tiến độ.
Chia sẻ
Sáng 10/6, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi làm việc quan trọng với Ban Thường vụ Tỉnh ủy ba tỉnh: Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hòa Bình.
Chia sẻ
Các nhà thầu hiện đang phải mua đá xây dựng cao hơn giá trong công bố giá, đồng thời ghi nhận trường hợp phản ánh về tình trạng khan hiếm đối với vật liệu này trên địa bàn TP.Đà Nẵng.
Chia sẻ
Mâu thuẫn với vợ, con rể chém mẹ vợ tử vong khi vào can; nam sinh 15 tuổi ở Hà Nội mất tích bí ẩn; phá đường dây vận chuyển ma túy từ Tam Giác Vàng về Việt Nam, thu giữ gần trăm bánh ma túy... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Tọa lạc tại đường Phạm Hùng (Tây Ninh), trên khu đất 250 m2, ngôi nhà gồm hai khối riêng biệt nhưng liên kết hài hòa, tối ưu ánh sáng, thông gió và tính kết nối không gian.
Chia sẻ
Điều tồi tệ nhất đối với châu Âu và Vương quốc Anh sẽ là sự Ukraine hóa của họ, nhà báo người Anh Johnny Miller cho biết trên mạng xã hội X.
Chia sẻ
Cùng với việc sắp xếp đơn vị hành chính, công tác tổ chức cán bộ cũng được đặc biệt quan tâm. Bộ Nội vụ vừa đề xuất những nhóm cán bộ thuộc diện phải tinh giản và nhóm chưa thuộc diện tinh giản.
Chia sẻ
Vận trình của 3 con giáp có sự chuyển biến rõ rệt. Sau thời gian nỗ lực không ngừng, họ cuối cùng cũng đạt được thành công, thu lợi lớn từ Rằm tháng 5 Âm lịch.
Chia sẻ
Trong hành trình thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, không ai bị bỏ lại phía sau, chính sách tín dụng ưu đãi đã và đang trở thành một trong những công cụ hiệu quả, nhân văn nhất tại tỉnh Thái Bình. Những đồng vốn vay từ Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) không chỉ là khoản hỗ trợ tài chính, mà còn là điểm tựa để hàng ngàn hộ nghèo, cận nghèo mở ra cánh cửa mới cho tương lai, từng bước thoát nghèo và ổn định cuộc sống.
Chia sẻ
Lò bát quái mà Thái Thượng Lão Quân dùng để nung Tôn Ngộ Không trong “Tây du ký” là một ẩn ngữ, nói lên sự tu luyện của con người.
Chia sẻ
Một sĩ quan quân đội ở Huế giao nộp con cu li nhỏ- loài động vật hoang dã thuộc bộ linh trưởng có tên trong Sách đỏ Việt Nam.
Chia sẻ
HLV Chu Đình Nghiêm rời CLB Hải Phòng?; Bayer Leverkusen muốn chiêu mộ Grealish; Gyokeres bực bội với Sporting Lisbon; Bayern Munich theo đuổi Barcola và Nico Williams; Bạn gái Ronaldo bị Netflix “hắt hủi”.
Chia sẻ
Bé Châu (ca sĩ Nguyễn Huy) ''thần đồng" âm nhạc thời đỉnh cao có ngày chạy 8 show, thu nhập 7-8 triệu đồng/show, trong khi giá vàng thời điểm đó rất thấp.
Chia sẻ
Các chủ đầu tư phải tự khắc phục vi phạm, tháo dỡ công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp. Đó là khẳng định của lãnh đạo phường Thịnh Liệt thông tin với PV Dân Việt sau phản ánh về tình trạng rao bán nhà xây trên đất nông nghiệp và có thể cơi nới trái phép.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Trần Chiến 
