50 năm sau khi Tư Mã Viêm xưng đế, vì sao gia tộc Tư Mã lại diệt vong?

Tư Mã Ý là đại thần nắm quyền của nước Ngụy, trải qua 4 đời Tào Tháo, Tào Phi, Tào Duệ và Tào Phương, ông đã đặt nền móng cho cháu là Tư Mã Viêm xưng đế thành lập nên nhà Tây Tấn, kết thúc thời kỳ chia rẽ gần 100 năm của Trung Hoa.

Tấn Vũ Đế là vị Hoàng đế đầu tiên của nhà Tấn trong lịch sử Trung Quốc. Thời kì trị vì của ông kéo dài từ năm 266 đến năm 290, tổng 24 năm.

Ông là một trong những vị Hoàng đế nổi tiếng nhất lịch sử Trung Quốc, người có công thống nhất Trung Hoa sau một thời gian dài gần 100 năm nội chiến sau thời kỳ Tam Quốc.

Sau khi xưng đế, các lực lượng chống đối trung thành với nhà Ngụy đều không còn, các đại thần khuyên ông nên dẹp Ngô vì Ngô Đế Tôn Hạo vốn là kẻ tàn bạo đang mất lòng dân.

Sau mấy lần do dự, cuối cùng vào năm Hàm Ninh thứ 5 (279), Tư Mã Viêm sai Đỗ Dự, Vương Tuấn cùng Tư Mã Du mang quân Nam tiến đánh Ngô. Quân Tấn nhanh chóng đánh bại quân Ngô và tiêu diệt nước Ngô, bắt sống Tôn Hạo (đầu năm 280).

Khác với chính sách cai trị của Tào Phi là hạn chế quyền lực của các em trai, Tấn Vũ Đế lại phong tông thất làm các phiên vương, thành lập các quận quốc nhỏ trên khắp lãnh thổ nhà Tấn.

Các phiên vương được tự coi việc hành chính và mộ tư binh trên lãnh thổ của mình. Chính sách này có mục đích trấn áp những hào tộc có dã tâm nhưng đã phản tác dụng, vì lịch sử đã chứng minh, vào Loạn bát vương thì chính các phiên vương mới là những kẻ có dã tâm muốn tranh ngôi báu.

Tấn Vũ Đế thi hành chính sách "Chiếm điền chế", quy định đàn ông có thể sở hữu 70 mẫu ruộng, đàn bà có thể sở hữu 30 mẫu. Chính sách này đã thúc đẩy dân chúng tích cực sản xuất, bình ổn vùng nông thôn.

Có nông nghiệp làm cơ sở, thương nghiệp và thủ công nghiệp nhanh chóng phát triển, kinh tế cả nước phát triển phồn thịnh. Tấn Vũ Đế cho bãi bỏ chế độ đồn điền do Tào Tháo lập nên, cho những hộ dân đồn điền được biên lại thành hộ trong châu quận. Nhà vua cho chiêu mộ những người lưu dân từ Thục và Ngô đến phương bắc nhằm gia tăng dân số. Tấn Vũ Đế còn cấm những nhà giàu tự chiêu mộ tá điền.

Nhờ những chính sách trên, dân số dần được gia tăng. Năm Thái Khang thứ 3 (282), cả nước có 377 vạn hộ. Vào những năm Thái Khang, thiên hạ vô sự, nhờ thế mà xuất hiện lại cảnh tượng phồn vinh kể từ thời nhà Hán, sử sách gọi là Thái Khang chi trị.

Năm Thái Khang thứ nhất (280), Tấn Vũ Đế đem quân đánh Đông Ngô. Sau hơn bốn tháng chiến đấu, Đông Ngô phải đầu hàng. Nhà Tây Tấn đã đảo ngược sự phân chia lâu đời của Tam Quốc.

Tuy nhiên, sau đó Tấn Vũ Đế bắt rất nhiều cung nữ của Tôn Hạo về Lạc Dương, số lượng lên tới năm ngàn người. Hằng ngày ông thường cưỡi xe dê kéo chạy đi các buồng cung nữ, nếu xe dừng lại ở đâu thì ông dừng lại ngủ ở đó. Vì thế các cung nữ đều thi nhau để cành dâu trước cửa nhằm hấp dẫn con dê kéo xe cho Tấn Vũ Đế, hy vọng hoàng đế sẽ ghé vào chỗ mình.

Tấn Vũ Đế là một vị Hoàng đế sống xa hoa, thích xây cất nhiều cung điện, việc ăn mặc cũng rất xa xỉ. Lối sống xa hoa của ông ảnh hưởng khắp cả nước. Các quan lại và bọn nhà giàu đua nhau bắt chước theo, khoe khoang sự giàu có, thi xem ai giàu hơn.

Các tông thất và quý tộc nhà Tấn nhờ có đặc quyền kinh tế nên tích trữ được lượng lớn tài phú, nhờ đó mà thoải mái sống trong xa hoa, ăn mỗi bữa cơm phải tiêu hơn một vạn tiền.

Vì để duy trì lối sống xa hoa này nên triều đình phải tăng thuế, quan viên hủ bại tham ô đã thành thói thường, trong khi đó dân chúng sống trong nghèo đói, ăn không no mặc không ấm.

Lúc này, xuất hiện một người có ý định khôi phục lại nhà Hán tên là Lưu Uyên.

Lưu Uyên là thành viên quý tộc Hung Nô, ông là hậu duệ của các thiền vu thuộc gia tộc Luyên Đê, các thiền vu cùng với thần dân của họ từ lâu đã là các chư hầu trung thành của nhà Hán, và sau đó là với các triều đại kế thừa nhà Hán như Tào Ngụy và nhà Tấn.

Lưu Uyên rất thông minh và ham học hỏi từ khi còn nhỏ, ông đặc biệt thích "Xuân Thu kinh", "Binh pháp Tôn Tử" và "Binh pháp Ngô Khởi", thậm chí ông còn đọc các tác phẩm kinh điển lịch sử như "Sử ký", "Hán thư"...

Lưu Uyên rất giỏi bắn cung, lực cung đi rất mạnh và chuẩn xác.

Những năm Mặc Hy, Lưu Uyên được đưa đến Lạc Dương với tư cách "nhậm tử" hay còn gọi là "con tin", được Tư Mã Chiêu, quyền thần của Tào Ngụy lúc bấy giờ, đối xử rất ưu ái.

Sau khi Tư Mã Viêm thành lập nhà Tây Tấn, Vương Hồn từng tiến cử Lưu Uyên cho Tư Mã Diên, sau khi nhìn thấy Lưu Uyên, Tấn Vũ Đế rất ngưỡng mộ ông và định trọng dụng Lưu Uyên, nhưng Khổng Tuân và thúc phụ của Hoàng hậu là Dương Tể lại nghi ngờ Lưu Uyên do ông có nguồn gốc Hung Nô, đồng thời thuyết phục Tấn Vũ Đế không nên cử Lưu Uyên làm chỉ huy quân sự trong các chiến dịch chống Đông Ngô và cuộc nổi loạn.

Cuối cùng, em trai của Tấn Vũ Đế là Tư Mã Du lo sợ trước khả năng của Lưu Uyên nên đã khuyên anh trai mình giết chết Lưu Uyên, song Vương Hồn lại thuyết phục Tấn Vũ Đế rằng điều đó là sai lầm. Sau này cha của Lưu Uyên qua đời, Tấn Vũ Đế cho phép Lưu Uyên trở thành lãnh đạo của Tả bộ.

Vào năm Vĩnh Hưng thứ nhất (304), Lưu Uyên tự xưng là "Hán Vương" vì tổ tiên của ông là anh em với nhà Hán, có họ Lưu và có hôn ước thông gia. Đồng thời thiết lập thế lực quân đội và chính quyền chính thức tách khỏi triều đình Tây Tấn.

Sau khi xưng Vương, Lưu Uyên phái Lưu Diệu, Huyễn Thị, Truân Lưu, Trường Tử, Trung Đô... mang quân đội đi mở rộng lãnh thổ.

Đến năm Vĩnh Gia thứ nhất (307), Lưu Uyên đã chinh phục được hầu hết các quận huyện ở Băng Châu. Khi quyền lực của Lưu Uyên tiếp tục phát triển, vào tháng 10 năm Vĩnh Gia thứ hai (308), Lưu Uyên xưng Đế và đổi niên hiệu thành Vĩnh Phượng.

Ngay khi Lưu Uyên tiến về phía nam, ông đã chết vì bệnh vào năm Vĩnh Gia thứ tư (310). Sau đó, hoàng tử Lưu Hòa lên kế vị. Tuy nhiên, chỉ một tuần sau đó, tân hoàng đế bị Lưu Thông lật đổ và giết chết, Lưu Thông lên ngôi hoàng đế.

Ba tháng sau khi Lưu Thông lên ngôi, ông dẫn quân tấn công Lạc Dương, đánh bại quân Tấn đang chống cự và giết hơn 30.000 người. Sau đó, quân của Lưu Thông chiếm được Cổng Bình Xương và cướp bóc bừa bãi, đồng thời đốt cháy những chiếc thuyền mà Tấn Hoài Đế định chạy trốn ở Lạc Thủy.

Sau khi binh mã của Lưu Thông xâm chiếm thành Lạc Dương, chúng vào cung cướp phá, thu hết cung nhân và bảo vật trong cung rồi ra tay chém giết. Lưu Thông cũng bắt được Tấn Hoài Đế và Dương hậu, sau đó chuyển họ đến Bình Dương.

Đây là "Vĩnh Gia chi loạn" nổi tiếng trong lịch sử. Sau cuộc nổi loạn Vĩnh Gia, hoàng tộc Tây Tấn gần như bị xóa sổ, và chỉ có các cháu trai của Tư Mã Viêm là Dự Chương vương Tư Mã Đoan và Tần vương Tư Mã Nghiệp thoát nạn.

Cuối cùng, Tấn Hoài Đế Tư Mã Xi và Tấn Mẫn Đế Tư Mã Nghiệp cũng bị Lưu Thông giết chết, triều đại Tây Tấn bị diệt vong vào năm 316 sau công nguyên.

Tục ngữ có câu: "Thiên đạo luân hồi", Tư Mã Ý nhờ tài mưu trí và năng lực nhẫn nại mà đoạt được thiên hạ của Tào Ngụy, đặt nền móng cho cháu nội là Tư Mã Viêm xưng đế, biến thiên hạ trở thành thiên hạ nhà Tư Mã.

50 năm sau khi Tư Mã Viêm lên ngôi xưng đế, con cháu Tư Mã gia bị sỉ nhục diệt vong, so với họ Tào năm đó còn tệ hơn nhiều.

×